Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих

«Казақ»  газетінің  редакторы 

О р ы н б о р д а   а й д а у д а   ж ү р г е н  

кезінде  сод  кезге  карай  ағарту- 

ш ы лы қ  қ о зғал ы сты ң   таны м ал 

көш басш ы сы   болған,  аса  көр- 

некті ақын, көсемсөзш і, түркі ті- 

л ін ің   маманы ,  М.  Д улатовты ң 

аны қтауы нш а,  «казақ  әдеби  ті- 

лінің  мектебін  жасауш ы»,  бірақ 

ең алдымен — ой өрісі аса кең ж ә- 

не ұлт дамуының жолдарын көре 

б іл г е н   ж а л ы н д ы   к о ғ а м   қ а й - 

раткері Ахмет Байтұрсынов бол- 

ды.  А затты қ қозғалы сы ны ң мұ— 

раттарына, казак халкының топ- 

тасуы  мен  рухани  өрлеуі  мүд- 

делеріне берілгендік, таңғаж ай- 

ып талант ж ән е ғы лы мны ң көп- 

теген  салалары нан  энциклопе- 

диялы қ білімділік оны  ұлт ағар- 

туш ылары  мен  рухани аталары- 

ны ң  алдыңғы  қатарлары на  шы- 

ғарды.  1914  жылғы  19  мамырда 

Баспасөз істері жөніндегі бас бас- 

қарманы ң кеңсесі М. Д улатовқа 

«Казақ»  газетінің екінш і жауап- 

ты  редакторы   міндетін  атқаруға 

рүқсат  етті.  К ұлш ы нған  қы зба 

қанды, әсте ымырасыз, жалынды 

көсем сөзш і, топ  көрсе  қы ранш а түлейтін  ақын  М.  Д улатов  өзін ің  ерлік 

ж ә н е   қайғы лы   тағды ры м ен   көп   ж ағы н ан   XIX  ғасы рдағы   М ахамбет 

Өтемісовті еске салатын.  «Казақ» газеті  1918 жылы (№ №  261—265) Ж анұ- 

зақ Ж әнібековтің  редакциялауымен шықты.

XX ғасы рды ң басындағы демократияш ы л қазақ зиялы лары ны ң бүкіл 

азатты к қозғалы сы   сияқты ,  бүл  газеттің де ж етекш і  бағытын  белгілеуде 

қ а зақ х а л қ ы н ы ң  бостандығы ж олы ндағы  аса көрнекті күрескер, саясат- 

шы, экономист, тарихшы, этнограф, әдебиеттанушы, статистик-социолог, 

көсем сөзш і, энц и клопеди ялы қ тұрғыдағы ғұлама Ә. Бөкейханов зор рөл 

атқарды.

Біртұтас болып біріккен  ғаж айы п үш тік — А.  Байтұрсы нов, М. Д ула­

тов,  Ә.  Б өкейханов қалы ң  к а за қ  елінің мүддесін білдіріп, оны ң шамшы- 

рағы болған ғасырдың ұлттық газетін құра білді.117 Олар «Казақ» газетінің 

төңірегіне қазақ дем ократиялы қ зиялы лары ны ң бүкіл бетке ұстарларын, 

сон ы ң  ішінде Ш әкерім  К ұдайбердиев,  М ағжан Ж ұмабаев, Ғүмар Қ ара- 

шев, Сұлтанмахмұт Торайғыров, Ж үсіпбек Аймауытов, Бейімбет Майлин, 

Ж ақы п Ақбаев, Халел Досмұхамедов, С әбит Дөнентаев, М ұстафа Ш оқай, 

Мұхамеджан Тынышбаев ж әне басқа да көптеген адамдар сияқты көрнекті 

қайраткерлерді  топтасты ра алды.  Д егенмен де,  негізгі идеялы қ-теория- 

лы қсалм ақты  А.  Байтұрсынов, М. Дулатов, Ә. Бөкейханов көтерді. Зерт-

J  

_   с ^ Д .   ^

  _  

'

М І М А і > у и > « а

1 

4 A   w «

j

.  *   « W  

.  1  r   -

y ~

г і м . ^ м т «   K A J A K

- • • • ^  

g

W  *> 

М* Asti***3* "-Vs

-^*t**- 

•jrn

■J-

 

* * >  

V#» •*

Jk-

r

 

a

/

Ift-

'•bf

жүктеу/скачать 47,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: