Шайқұтдінов
Табиғи шикізат көздері. Алу тә
жүктеу/скачать 331,38 Kb.
|
органика шайхутдинов
| Табиғи шикізат көздері. Алу тәсілдері. Алкандар табн ғатта кеңінен таралады. Олар тариғи газдың, мунайдың, тас көмірдің, сланецтердің, шымтезек, орман және ауыл шаруашылық өнімдерінің құрамында жеткілікті мөлшерде кездеседі және органикалық қосылыстар алу үшін ең басты шикізат қоры болып табылады. Алкандар мұнайдың қүра мында 30-дан 89% -ке дейін болса, табиғи газдардың қүра мында 96% шамасында метан және 2%-ке жуық басқа да
40 көмірсутектер (зтан, пропан бутан және басқалар) түрінде кездеседі. Алкандардың өндірістегі негізгі шикізат көзі – мұнай (фракциялық айдау және химиялық өңдеу арқылы бөліп алу) және табиғи газдар болып табылады. Алкандарды тас көмірді химиялық өңдеу арқылы алу жолы маңызды өндірістік тәсіл болып саналады, оған әдет те төменгі сапалы қоңыр көмір қолданылады. 400-600°С жане 20 – 70 МПа қысымда темір катализаторының каты насуында ұнтақталған көмірдің ауыр маймен қоспасын су текпен өңдегенде көмірсутектердің күрделі қоспасы пайда болады. Оларды фракциялап, кей жағдайда қосымша өңдеу арқылы бензин, жанар май және басқа да маңызды заттар алынады. Соңғы жылдары, әсіресе мұнай мен газ жеткіліксіз елдерде алкандарды көміртек оксиді мен сутектен синтез деу тәсілі кеңінен таралып келеді. Алкандарды синтездеу үшін тазартылған көміртек оксиді мен сутегінің (1:2) коса сы және металл катализаторын қолданады. Температура 170-320°С: псо + {2n+1) H, CH, , +nH,0 Алынған алкандардың қоспасы синин деп аталады. Синтездеу тәсілдері. 1. Қанықпаған көмірсутектерін этилен немесе ацетилен) катализаторлардың (Pt, Pd, Ni) қатысуымен гидрлеу: CH, TH, 2CH этилен аттан CH, + 2H, С.Н. ацетилен тан 2. Вюрц реакциясы: CH, I + СН.1 + 2Na + СН, – CH + 2Nal Бұл реакцияны француз ғалымы Вюрц ашқан (1855). Орыс ғалымы П.П. Щорыгин этанның пайда болуы екі сатыда өтетіндігін дәлелдеді: а) металорганикалық қосылыс түзілуі: CHI + 2Na + CH, Na + Nə 1 а) алканлы синтездеу: CHI + CH,Na + CH - CH, + Na! Вюрі реакциясы көмірсутегін біртекті галогеналкиллер ден алу үшін қолданылады. Егер де реакцияға екі әр түрлі галогеналкил алса |CHI және CHI), онда бір зат пайда бол майды, олардың қоспасы түзіледі: CH, - 1+ 2Na +1 – CH, CH - CH + 2Nal Thal CH - I+ 2Na + 1 – С.Н, -С.Н. - С.Н. + 2Nal жүктеу/скачать 331,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|