Шаушекова Б.Қ п.ғ. к., доцент «Бастауыш мектепте жаратылыстануды оқыту әдістемесі»



Pdf көрінісі
бет13/34
Дата24.10.2022
өлшемі1,42 Mb.
#154712
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34
Байланысты:
Шаушекова Б. п. . к., доцент «Бастауыш мектепте жаратылыстануды

5. Сыныптан тыс жұмыс. 
Сыныптан тыс жумыс – оқушылардың сабақтан тыс мұғалімнің
басшылығымен олардың таным қызығушылығын және творчестволық 
дербестігін көрсететін және шыққан оқушының өз еркімен жумысын 
ұйымдастыруының әртүрлі түрі. 
Өзінің мазмуны бойынша, «Дүниетану» бойынша ұйымдастыру түрі және 
өткізу әдісі сабақтан тыс жумыс келесі түрлерлерге бөлінеді: дербес,топтық 
және бұқаралық сыныптан тыс жұмыс. 
Дербес сыныптан тыс жұмыс өзіне, табиғатқа ерекше қызығушылық 
танытатын жекелеген оқушылармен нақты тапсырманы жүргізу. Бұл сыныпта 
немесе оқу - тәжірибелік жерде өсімдіктерге қарау, жері табиғат бұрышында 
немесе үйде жануарлармен дербес бақылау жүргізу мектеп бағдарламасынан 
тыс, үйде қарапайым тәжірибе қою. 
Дербес сыныптан тыс жұмыстың басты түрі табиғат туралы кітап оқу. 
Мұғалімнің мақсаты – оқушыларды осындай әдебиеттерді өздері оқуына 
үйрету. 
Мұғалім сабақта оқушыларға сол немесе басқа кітапты оқуға, оқып білетін 
пәннің немесе құбылыстың ерекшелігін ашатын кеңірек оқып үйренуге кеңес 
бере алады. Сыныптан тыс табиғат туралы кітап оқу танымал болуы үшін 
мынандай шаралар қолдануға болады, жазушының творчествосына арналған 
кештер, табиғат туралы журнал шығарма беттерінен ауызша, тақырыптық 
жинақтар, сыныптық сағаттар және с.с. қолдануға болады. 
«Дүниетану» бойынша дербес сыныптан тыс жұмыста, оқушылардың 
қызығушылығын ескеру керек, оларды қызығушылықтарына қарай топтарға 
біріктіру, сосын топтасқан және жаппай көпшілік сыныптан тыс жұмыс 
түрлерін ұйымдастыру керек. 
Топтасқан сыныптан тыс жұмыс оқушыларды өздерінің қызығушылығы 
мен бейімделігіне қарай біректіреді. «Дүниетану» бойынша кең таралған түрі 
топтасқан сыныптан тыс жұмыстың, табиғатты сүйетін жастардың үйірмесін 
ұйымдастыру (жас натуралистер (табиғатты зерттеушілер)). 
Жас табиғатты зерттеушілер үйірмесі сыныптардың параллелі бойынша 
ұйымдасқаны дұрыс: 2 –3 сынып оқушыларына бөлек. Үйірменің құрамының 
саны 15 –20 адамнан аспауы тиіс, әйтпесе оларды басқару қиынға соғады. 
Жас табиғатты зерттеушілер үйірмесі жоспар бойынша жұмыс жасауы 
керек, күнтізбе уақыты бойынша ортақ тақырып сияқты, үйірменің 
мүшелеріне топтасқан және дербес тапсырмалар шығатындай оларды 
қарастыру қажетті. Сонымен, үйірмені ұйымдастыру жұмысы оқушылардың 
дербес мүмкіндіктері мен бейімдіктерін ескеруі керек. Мұғалім ортақ 


тақырып, дербес және топтасқан тапсырма бойынша еспептік түрін 
қарастыруы керек. 
Үйірменің сабағы аптасына бір рет ұйымдастырылады. 
Үйірменің жұмысында әрқалай түрді және бақылау, тәжірибе, сұхбат, 
тақырыпты фильмді қарауға, топсаяхат, тәжірибелік жұмысты, оқылған 
кітапты сөз етуге және басқа әдістерді қолдануға болады. Жұмыс барысында 
жиналған материал лайықты жинақ талуы керек, сонымен қатар оқу 
барысында қолданылуы тиіс. 
Үйірменің 
мүшелері 
бұқаралық 
сыныптан 
тыс 
шаралардың 
ұйымдастырушысы және белсенді (қатысушысы) мүшесі болуы мүмкін. 
Бұқаралық сыныптан тыс жұмыс бастапқы сыныптағы барлық 
оқушыларды жұмысқа қатысуға тартуға мүмкін береді. 
Бұқаралық сыныптан тыс жұмысқа: 
- табиғат туралы ғылыми – танымал және көркем фильмдер қарау
және оны талқылау; 
- оқу конференциясы; 
- табиғат туралы кітәпқа шолу; 
- әртүрлі табиғаттану тақырыбына кеш, мейрам және сол сияқтыларды 
өткізу жатады. 
Бұл шараларды өткізу ұзақ дайындыққа байланысты, әртүрлі жұмыстан 
құратын оқушылардың: табиғатты бақылау, қарапайым тәжірибе қою, 
байқауға табиғат материалдарын жинау (емдік осімдіктер, тұқым және 
жемістер) мектеп аумағында және жергілікті елді мекенде с.с. көгалдандыру 
жұмысына 
қатысу. 
Осы 
сияқты 
дайындық 
жұмыстары 
мереке 
ұйымдастырумен бітуі керек, онда оқушылардың жасалған жұмыстарының
нәтижелерін шығару қажет. Бүкіл табиғатты зерттейтін кампаниялар 
табиғатты қорғау бағытында болуы керек, сонымен бірге олар білім беретін 
қана емес, төменгі сынып оқушыларына үлкен тәрбиелік әсері бар. 
ӨЗІН - ӨЗІ БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАР : 
1. Оқу барысын ұйымдастырудың сыныптық – оқу мәні неден тұрады ? 
2. СОКП және Советтік мемлекеттің қандай құжатында сабақ оқу 
жұмысының басты түрі болып анықталған ?
3. Сабақтың топтасуына (классификация) келуі әртүрлі автордың қандай 
айырмашылықтары бар ? 
4. «Дүниетануды» оқыту тәжірибесінде қандай сабақ түрлері қолданылады 

5. Аралас, немесе құрастырылған (пәндік, қорытатын) сабақтарға не тән ? 
6. Топсаяхаттың басты сипаттамалары қандай ? 
7. Төменгі сыныптағыларды оқытуда және тәрбиелеуде топсаяхаттың мәні 
қандай ? 
8. Топсаяхатқа дайындық қалай жүзеге асады ? 
9. Қазіргі кездегі төменгі сыныптағы мектеп оқушыларында «Дүниетану» 
бойынша оқу жұмысын ұйымдастырудың қандай түрлері орын алады ? 
10. «Дүниетану» бойынша қазіргі сабақтың функциялары қандай ? 
1. «Дүниетану» бойынша сабақтан тыс және сыныптан тыс


жұмыстың айырмашылығы неде ? 
12. «Дүниетануды» оқып білуде сабақтан тыс жұмыстың қандай
түрін өткізу керек ? 
13. «Дүниетану» бойынша сыныптан тыс жұмыстың басты түрлеріне 
сипаттама бер. 
Негізгі әдебиеттер: 
1. Берулаев Н.Н. Современная лекция в вузе.-Бийск,1993 
2. Горощенко 
В.П., 
Степанов 
И.А. 
Методика 
преподавания 
природоведения М., 2001 
3. Герд А.Я. Избранные педагогические труды (под ред. Б.Е. Райкова). - 
М.,1953. 
4. Білім туралы заң.-А., 2007. 
5. Захлебный А.Н., Суравегина И.Т. Экологические образование 
школьников во внекласной работе.-М.,1984. 
6. Концепция школьного естественнонаучного образования.-М.,1994. 
7. Крупская Н.К. Пед.сочинение:в томах.-м.,1978-80. 
8. ЛамашевА.А. Роль педагогического краеведения в профессиональной 
подготовке учителя.-Алма-Ата 1986. 
9. Окружающая среда и человек (метод. рекомендации).-Алма-Ата,1983. 
10. 
Онищук В.А. Урок в современной школе.-М.,1981. 
11. 
Програмы общеобразовательной школы. Начальные классы (1-4 
кл.)-Алматы,1997. 
12. 
Подзоров В.И. Природоведение с методикой преподования. 
Практикум. Учеб. Пос. для педучилищ.-Киев,1990. 
13. 
Пакулева В.М., Кузнецова В.И. Методика преподавания 
природоведения.-М.,1990. 
14. 
Сенько Ю.В. Формирование научного стиля мышления 
учащихся.-М., 1986 
15. 
Экологическое образование в школе.-М.,1994. 
16. 
Экология и здоровье детей (отв. ред. З.Х.Мажитова).-
Алматы,1996. 
Қосымша әдебиеттер: 
1. Аймағамбетова К.А. Жунусова К.Ж.и др. Методическое руководство к 
учебнику “Познание мира”.-Алматы,1998. 
2. Аймағамбетова К., Олейник З.. Раздаточный дидактичный материал к 
учебнику ”Познание мира”.-Алматы,1998. 
3. Аквилева Г. Н. Наблюдения и опыта на уроках природоведения. 
Пособия для учителя нач. кл-в.-М.,1988. 
4. Жемчужины Казахстана (сост. А.Т. Макашев).-Алматы,1983. 
5. Жунусова К., Аймағамбетова К., Олейник З. Познание мира. Учебник 
для 1класса общеобразовательной школы.-Алматы,1997. 


6. Жунусова К.,Аймағамбетова К.,Олейник З. Познание мира. Учебник для 
2класса общеобразовательной школы.-Алматы,1998. 
7. Ишмухамедова Н.Б. Методика проведения занятий по курсу 
“Ознакомление с окружающим миром” (Учебное пособие для студентов 
факультета ПМНО).-Алматы,1996. 
8. Клиновская Н.И., Пасечник В.В. Комнатные растения в школе.-М.,1986. 
9. Сорокоумова Е.А. Уроки экологии в начальной школу. Пособие для 
учителя. –М.,1994. 
10. 
Хрестоматия к учебнику “Познание мира” (Составители: З. 
Олейник, К. Аймағамбетова,К.Жунусова).-Алматы,1998. 
11. 
http://www.image.websib.ru
12. 
http://www.student-site.ru/
13. 
http://www.osak9.narod.ru
14. 
http://www.zankov.ru/
15. 
http://www.ucheba.com
16. 
http://www.brgu.ru 
17. 
http://www.festival.1september.ru 
18. 
http://www.homeshop.kz 
19. 
http://www.bookmark.kz 


Дәріс № 6 
Тақырып: Жаратылыстану пәнін оқытудағы материалдық база. 
Жоспар: 
1. «Жаратылстану сабағын оқыту кезінде көрнекі құралдар мен 
техникалық құралдарды пайдаланудың психологиялық педагогикалық 
негіздері. 
2. Көрнекі құралдардың топтары мен түрлері. 
3. Оқу-тәжірибе саласы. 
4. Географиялық алаң. 
1. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет