§4,§5,§6. Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия

ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы.

1. 
   Оқушылардың білімін тексеру.
   
2. 
   Астрономия туралы анықтама беру.
   
3. 
   Оқушыларға жұмыс жасау үшін:кестелер, карточкалар, сквейн құрастыру.
   

1.Астрономия ғылымының дамуына қандай қажеттілік себеп болған?

2. Астрономия ғылымы нені зерттейді?

3. Астрономияның қандай салалары бар?

Карточка №2

1. Ертедегі Орталық Азия елдері ғалымдарынан кімдерді білесің? Олардың қандай еңбектері бар?

2. Аспан денелері туралы астрономиялық атаулар қалай қалыптасқан?
Физикалық диктант

1.Астрономия грекше ------------------- жұлдыз, ----------- заң ұғымын білдіреді?

2.Аспан денелерін -------------------------- зерттейді?

3.1609ж Айға бағыттап, оның теп-тегіс «Хрусталь шар» емес,жерге ұқсас ойпатар мен қыраттардан

тұратынын ------------------------------ ашты?

4.Денелердің Жер бетіне құлауы, планеталардың Күнді айнала қозғалуы ------------------- негізделген?

5.Қазақтар «-----------------------« бетке ал, немесе « -------------------- сол жағыңда болсын» деп жолаушыға жол сілтеген.

6.Меркуриді қазақтар қазақша ------------------------ қалай атайды?

§§ 7,8. Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері.

Физикалық эксперимент.

Мақсаты:Табиғатты зерттеуді кең тараған тәсілдері, олардың

ерекшеліктері, болжам туралы түсінік алуға жағдай

• 
  Оқушылардың білімін тексеру.
  
• 
  Астрономия туралы анықтама беру.
  
• 
  Оқушыларға жұмыс жасау үшін:кестелер, карточкалар, сквейн құрастыру.
  

1. 
   Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері: ________________________________
   
2. 
   Болжам – _____________ жорамал.
   
3. 
   Кез келген болжамның ___________________________, яғни __________ тексере алады.
   
4. 
   Эксперимент – ___________________________________.
   
5. 
   Гук заңы: ___________________________ әрекет ететін жүктің ____________________________ өзгереді.
   

1. 
   Табиғатты зерттеу әдістері қандай?
   
2. 
   Болжам дегеніміз не?
   
3. 
   Эксперименттің басқа ғылыми әдістерден ерекшелігі неде?
   

1. 
   Эксперимент жүргізуге қандай талаптар қойылады?
   
2. 
   Гук заңы қалай оқылады?
   
3. 
   Экспертимент дегеніміз не?
   

1. 
   Ғылыми болжам дегеніміз не?
   
2. 
   Найзағайдың пайда болуы туралы болжамды ұсынған ғалым кім?
   
3. 
   Найзағайдан сақтандыратын жай қайтарғышты ойлап тапқан кім?
   

1. 
   Физикалық теория деп нені айтады?
   
2. 
   Бақылаулар мен эксперимент үшін физика мен астрономияда қандай аспаптар қолданылады?
   
3. 
   Ғылыми гипотеза дегеніміз не?
   

Физикалық теорияның негізгі қызметі – құбылысты түсіндіру. Физикалық құбылыстарды бір-бірімен өзара байланыстыра отырып, жан-жақты түсіндіретін жүйелі білім физикалық теория деп аталады.

1. 
   Физикалық теорияның негізгі қызметі қандай?
   
2. 
   Физиканың ең іргелі теориялары қандай?
   
3. 
   МКТ негізгі теориясының негізгі қағидалары қандай?
   

1. 
   Физикалық шаманың мәні дегеніміз не?
   
2. 
   Физикалық шаманы өлшеу дегеніміз не?
   
3. 
   Физикалық шамаларды өлшейтін қандай аспаптарды білесіңдер?
   

1. 
   Аспап шкаласы дегеніміз не?
   
2. 
   Физикалық терминнің үш түрін ата.
   
3. 
   Физикалық шамаларды өлшейтін қандай аспаптарды білесіңдер?
   

Өлшеу дәлдігі мен аспап шкаласы бөлігінің құнымен байланыстылығы, өлшеулер жаңылысы, өлшемдердің метрлік жүйесі, сандардың стандартты түрі туралы түсінік алуға жағдай жасау.

1. 
   Аспаптардың көмегімен өлшеудің формуласын жаз.
   
2. 
   Мұндағы: a-_______________. h - ___________.
   
3. 
   Өлшеудің __________ және ___________тәсілі болады.
   

1. 
   Өлшеулердің метрлік жүйелерін жаз.
   
2. 
   10ⁿ көбейткіштерін пайдаланып, берілген сандарды ықшамдап жазу не деп аталады?
   
3. 
   Тура тәсіл қалай анықталады?
   

1. 
   Математикада үлкен және кіші сандарды ықшамдап жазуды не деп атайды?
   
2. 
   Жанама тәсіл дегеніміз не?
   
3. 
   Жаңылыс қателігі қай кезде кездеседі?
   

1. 
   Оқушылардың осы тарау бойынша алған білімдерін тиянақтау, қайталау, қорытындылау.
   

1. 
   Табиғат құбылыстары дегеніміз не?
   
2. 
   Физиканың негізгі мақсаты?
   
3. 
   Болжам дегеніміз не?
   
4. 
   Броундық қозғалыс дегеніміз не?
   
5. 
   Физикалық шамаларды атаңдар.
   
6. 
   Астрофизика нені зерттейді?
   
7. 
   Космология нені зерттейді?
   
8. 
   Айға табан тіреген астроновтар.
   

ІІ топ сұрақтары:

1. 
   Астрономия нені зерттейді?
   
2. 
   Физикалық теорияларды атаңдар.
   
3. 
   Галактика дегеніміз не?
   
4. 
   Молекулалы-кинетикалық теориясының негізгі қағидалары.
   
5. 
   Космогония нені зерттейді?
   
6. 
   физикалық шамалардың өлшем бірліктерін атаңдар.
   
7. 
   Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері.
   
8. 
   ХХ ғасырдың физика мен техникаға байланысты 4 жетістігін атаңдар.
   

Есептер шығару.

Екі топтан екі бала шығады.

1. Мензурканың бөлік құнын табыңдар. Көрсетілген денелердің көлемін табыңдар да, өлшеу қателігін көрсетіп, жазыңдар.

І топ ІІ топ

2. Мына сандарды стандарт түрінде жазыңдар.

0,00000125; 1200000000;

0, 00000045; 0,002;

14500000000; 0,0000005

3. Минитест.

7-сынып

Сабақ тақырыбы:§14. Атомдар мен молекулалар. Заттардың молекулалық құрылысы.

Мақсаты:Оқушыларға заттарды құрайтын бөлшектер туралы түсінік алуға жағдай жасау.
Физикалық диктант.
Демокрит: барлық заттар бөлінбейтін ____________ бөлшектер-_______.
Бірнеше атомдардың өзра байланысуынан _________түзіледі.
Әр __________________ –сол заттың қасиеттерін сипаттайтын ең ұсақ бөлшегі.
Жекелеген _________-химиялық элементтердің, ал __________заттардың ең кіші бөлшектері.
Әр түрлі ____________денелер құралады.


Зат құрылысының қағдаларына Ломоносов жасаған қорытындылар



Қазіргі кезде молекулалар мен атомдарды үлкейтіп көрсететін құрылғылар түрі





Карточка №1.
1. Заттарды құрайтын бөлшектер қалай аталады?

2. Табиғатта, Жер бетінде атомдардың неше түрі бар?

3. Заттардың сан алуандығын қалай түсіндіруге болады?
Карточка №2.
1. Молекула дегеніміз не?

2. Заттардың молекулалары бірдей ме?

3. Молекуланың көрнекі кескіні қалай аталады?
Карточка №3.

1. 
   Атомның грекше мағынасы қандай?
   
2. 
   1827ж қай ғалым молекулалардың үздіксіз әрі ретсіз қозғалыста болатынын дәлелдеді.
   
3. 
   Фуллерен дегеніміз не?
   

Карточка №4.

1. 
   Қарапайым зат дегеніміз не?
   
2. 
   Элемент дегеніміз не?
   
3. 
   Злектрон бөлшектер құрамына нелер жатады?
   

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау.

VІІІ. Үйге тапсырма:§14.
7-сынып
Сабақ тақырыбы:§15. Молекулалардың қозғалысы. Диффузия.

Сабақ мақсаты:

1. Оқушыларға молекулалардың қозғалысы, диффузия құбылысы,

температура туралы түсінік алуға жағдай жасау..
Әдістемелік нұсқау.

1. 
   Молекулалар мен атомдардың ретсіз қозғалыстары салдарынан жанасып тұрған әр түрлі заттар бөлшектерінің бір-біріне өтіп таралуын диффузия деп аталады.
   
2. 
   Оқушыларға жұмыс жасау үшін:кестелер, карточкалар, сквейн құрастыру.
   

Кестені толтыр.



Кестені толтыр.


Диффузия анықтамасын жаз.


Карточка№1.

1. 
   Диффузия деген не?
   
2. 
   Әтір иісі бөлмеге не себептен тарайды? Бұл құбылыс нені дәлелдейді?
   
3. 
   Көкөністерді, азық-түлікті тұздау қандай құбылысқа негізделген?
   

Карточка №2.

1. 
   Газдарда, сұйықтарда және қатты денелерде диффузияның жүру жылдамдығы, өтімділік ауқымы бірдей бола ма?
   
2. 
   Не себептен денелерде жоғары
   
3. 
   Температурада диффузия тез жүреді ме??
   

Карточка №3.

1. 
   Диффузияның пайдасы қандай? Зияны бар ма?
   
2. 
   Молекула дегеніміз не?
   
3. 
   Молекуланың көрнекі кескіні қалай деп аталады?
   

Диффузия қандай денелерде жүреді.




V. Қорытындылау.

VІ. Бағалау.

VІІ. Үйге тапсырма: §15. Жаттығулар.
7-сынып.