Әскерді модернизациялау герман үлгісі бойынша, ал флотты – ағылшын үлгісі бойынша жүргізілді. 1872 ж. жалпыға міндетті әскери борыш енгізілді, сонымен бірге, самурайлар офицерлік шендерді алуға басым құқықтарды иеленді.
1880 ж. сот ведомствосы реформаланып, құқықтық жүйе бірегейлендірілді. Батыстық мемлекеттердің үлгілері негізінде Қылмыстық және Қылмысытық іс жүргізу кодекстері дайындалып іске қосылды.
Алайда реформалардың жаңашыл бағытына қарамастан, саяси режим өзгеріссіз қалды. Ол мәні бойынша полицейлік мемлекет режимі болып қала берді. Европалық үлгімен құрылған жаңа органдармен қатар, ескі сипаттағы Император сарайының министрлігі, Құпия кеңес сияқты органдар құрылды. Сонымен бірге, 1884 ж. Жапонияда маркиз, князь, граф, виконт, барон сияқты дворяндық атақтар енгізілді. Кейін дворяндар жоғарғы палата – Пэрлер палатасына кірудің ерекше құқығын алды.
2-сұрақ: 1889 ж. Жапон Конституция
«Ұлы реформалар дәуірі» елдің капиталистік дамуына қарқын берді. Экономикалық жағынан нығайып алған буржуазия саяси құқықтарды талап ете бастады. Осы мақсатта олар буржуазияға билікке араласуға мүмкіндік беретін конституциялық басқаруға өтуді талап етті. Осылайша Жапонияның жас буржуазиясы конституциялық басқаруға өтуді көздеген күрес басына тұрды. Бірақ бұл топ құрамы жағынан біртекті болмады. Оппазициялық топқа ұсақ помещиктер мен ауыл буржуазиясы, өндірістік буржуазия мен ұсақ дворяндар кірді. Әрбір топ өзіндік мақсаттарды қудалады.
Жапонияның ірі помещиктер мен қаржылық буржуазиядан тұратын билеуші табы либералды оппазициямен келісімге келудің қажеттігін түсінді. Нәтижесінде 1881 ж. император концтитуциялық басқаруды көздейтін жарлықты, ал 1890 ж. парламент құруды көздейтін жарлыққа қол қоюға мәжбүр болды. Осыдан кейін елде партиялық жүйенің орнауына алып келген таптардың ішіндегі жіктеліс басталды. 1881 ж. қазанда Жапонияның тұңғыш саяси партиясы – Либералды парития (Дзиюто) құрылды. Оның әлеуметтік тірегін ұсақ помещиктер, қалалық және ауылдық орта буржуазияның бір бөлігі, тұрақты ұстанымдағы шаруалар құрады. 1882 ж. тағы бір оппазициялық партия – Реформалардың контситуциялық партиясы құрылды (Кайсинто). Онда басты рөлдерді қала буржуазиясы мен интеллигенция ойнады. Бірақ осы уақытта, яғни, 1882 ж., оппазициялық партиялармен қатар үкімет бағытын ұстанатын Конституциялық империялық партия – Риккен тесейто паритясы да жұмысын бастады.
Осы процестердің барлығы заңи бекітілуді талап етті, яғни, конституция қабылдау керектігін аңғартты. Нәтижесінде буржуазияланып кеткен дворяндардан шыққан Ито Хиробуми бастаған топ Европалық конституцияларды зерттей келе Жапон конституциясының жобасын дайындады. Конституция қабылданбастан бұрын Европалық манерге сай елде 500 жаңа дворяндық атақ таратылды. Осылайша мұрагерлікпен өтетін Пэрлер палатасына негіз қаланды. Мемлекеттік кеңес Премьер-Министр басқаратын Министрлер кабинетіне ауыстырылды, кеңесуші орган ретінде Құпия кеңес құрылды. Осы Құпия кеңес 1889 ж. Императормен кеңесе отырып Конституцияны бекітті.
1889 ж. Констиуция «монархиялық конституционализм» доктринасына негізделді. Оған сәйкес Жапониядағы конституциялық басқарудың қасиетті орталығы Император саналды. Елде Дуалистік нысандағы Коснституциялық монрахия басқару нысаны бекітілді. Конституция император билігін саяси жүйенің өзегі деп таныды және императорға шын мәнінде шексіз заң шығару, атқару және сот билігін берді. Император империяның «қасиетті және қол сұғылмайтын» басшысы деп бекітілді. Ол тек құдай алдында ғана жауапты болды.
Императордың заңшығару билігі белгілі-бір мөлшерде парламент тарапынан шектеліп отырды. Ол екі палаталы болды. Жоғарғы палата – Пэрлер палатасына келесі топтар депутат болды:
Император отбасының патшазадалары;
Дворяндық атағы бар аристократия;
«мемлекет алдындағы еңбегі үшін» император тағайындайтын депутаттар;
Императорлық Ғылым академиясының өкілдері;
Жоғарғы тікелей жер салығын тқлейтін сайлаушылар дауыс берушілері.
Жоғарғы палатаның уәкілет мерзімі – 7 жыл деп белгіленді.
Төменгі палата - Өкілдер палатасы қаншама ценздер негізінде (жыныстық, жастық, мүліктік, отырықшылық ценздері) сайланды. Дауыс беру құқығы 25 жастан асқан, 15 иен тікелей салық төлейтін және тұрақты жерде тұратын ер адамдарға ғана берілді.
Жоғарғы әкімшілік билік Премьер-Министр басқаратын Министрлер кабинетіне берілді. Үкімет парламенттік бақылаудан бос болды. Премьер-Министр мен министрлер Парламенттегі саяси партиялардың арақатынасына тәуелсіз тағайындалды. Көп жағдайда билеуші тап парламентті император жарлықтары арқылы айналып өтіп отырды.
Жапон мемлекеттік механизмінде Конституцияға сәйкес сот билігін жүзеге асыруға үлкен маңыз берілді. Коснтитуцияға сәйкес сот билігі император атынан жүргізілді. Судьялар орнынан тек оларға қатысты сот үкімі болған жағдайда ғана алынды. Ерекше соттардың құрылуына жол беретін бап болды. Бұл кейін жиі қолданылатын болды.
Жалпы 1889 ж. Мэйдзи Коснтитуциясын қабылдағаннан кейін Жапонияның мемлекеттік даму үрдісінде бірқатар тенденциялар анық көріне бастады:
Мемлекеттік аппарат пен қоғамдық өмірдің милитаризациялануы. Оған себеп генералитеттің ықпалды саяси күшке айналуы. Бұл уақытта тез дамыған өндіріс пен ауыл шаруашылығы жаңа ресурстарды қажет етті. Сол себепті жаңа отарларды басып алу мұқтаждығы туындады. Нәтижесінде өндірістік буржуазия мен ірі дворяндардан қолдау тапқан әскери топтар әскер мен флоттың нығайтуға мүмкіндік алды. 1872 ж. Ликей аралдарын басып алды, 1894-1895 жж. Қытайға басып кірді, 1904 ж. Жапон-Орыс соғысы нәтижесінде Оңтүстік Сахалин Жапонияға өтті, 1910 ж. Жапония Корейді өзіне бағындырды.
Биліктік уәкілеттіктерді қайта үйлестіру тенденциясы. Биліктік уәкілеттіктер омсу уақытта дворяндық атағы бар тұлғалардан құралатын Құпия кеңес, Сарай министрлігі сияқты органдарға өте бастады.
Жапон мемлекеттік механиміндегі конституциядан тыс органдардың маңызының артуы тенденциясы. Осы уақытта Жапонияда мемлекеттік қызмет ақсақалдарынан құралған конституциядан тыс институт – генро үлкен саяси ықпалға ие болды. Онымен кеңеспей Император және Үкімет бірде-бір маңызды мәселелерді шешпеді.
Мемлекеттің экономикалық, технологиялық және әскери модернизациялаудағы басшылық рөлдерді ойнауы. Бұл кезеңде мемлекеттің қолдауымен банкілік және өндірістік қаржылардың бірігу процестері жүрді.
3-сұрақ: Жапония құқығы
Жапонияның буржуазиялық құқығының қалыптасуы бірнеше мақсатта қалыптасты:
Капиталистік қатынастар мен буржуазиялық реформаларға кеңістікті ашу;
Билеуші тапты құрайтын либералды дворяндар мен сауда-өндірістік буржуазияның мүдделерін қорғау.
Жапон құқтық жүйесі европалық құқықтың рецепциясы және оның Жапонияның этномәдени ерекшеліктеріне бейімделуі негізінде жүрді. Осы мақсатта заңнама жасауға көмектесу үшін атақты батыстық заңгерлер шақырылды.
Қылмыстық құқық. Мэйдзи революциясының алғашқы жылдары қылмысытық құқық Жапон құқықтық жүйесіндегі ең қарқынды дамып жатқан құқық саласы болды. Қылмыстық қудалау негізінен шаруалардың көтерілісіне және бужуазиялық реформаларға деген самурайлардың наразылығына қарсы бағытталды. Буржуазиялық сарындағы алғашқы Қылмыстық кодекс 1880 ж. 1 қаңтарда қабылданды. Кодекстің негізгі авторы француз заңгері Г.Буассонад юолды. Онд келесідей қағидалар көрініс тапты: заңның кері күшіне тиым салу, заңда көрсетілмесе, қылмысытың жоқтығы. Қылмысытық кодекс 4 кітаптан, 430 баптан тұрды. Онда қылмысытық іс-әрекеттің үштік саралауы қолданылды: қылмысы – жаман қылық – полицейлік бұзушылық. Алайда аталмыш кодекстің франзуз қылмысытық кодексінен бірқатар ерекшеліктері болды. Жазалар жүйесі өзінің қатаңдығымен ерекшеленді. 20 қылмысы үшін өлім жазасы көзделген. Сонымен бірге, ескіжапон құқығынан өз еркімен келуіне байланысты барлық қылмысытар үшін жазаны жеңілдету нормасы алынған. Бірақ бұл кодекстің енгізілуі оппазициялық топтың наразылығын тудырды. Сол себепті оны толықтыратын және қаталдандыратын Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету туралы заң қабылданды.
Уақыт өте Жапон заңгерлері қылмысытық заңнаманың германдық лгісіне көңіл аудара бастады. Осылайша 1907 ж. германдық үлгі бойынша құрастырылған Жапон Қылмысытық кодексі қабылданды. Ол келесі жылдың 1 қаңтарында күшіне енді. Ол өзінің германдық моделінен асып түсті.
Судьяның өз қарауына берілетін мәселелердің көлемі кеңейтілді, қылмысытық іс-әрекеттің үштік саралауы алынып тасталды;
Қылмысы құрамдарының нақты анықтамаларының болмауы, жазалау шараларының тым кеңдігі;
Қылмысытық заңның репрессивтік бағыты;
1908 жылдың сәуірінде Әскери-қылмыстық кодекс қабылданды. Ол билеуші таптың қолындағы тағы бір революциялық қозғалыстарды жазалау құралына айналды.
Әкімшілік құқық. Әкімшілік құқық саласында 1900 ж. қабылданған Полиция туралы заң үлкен маңызға ие болды. Полицияның қадағалауына елдің барлық қоғамдық-саяси өмірі қойылды. Нақтырақ айтатын болсақ, одақтар мен жиналыстар тек бірқатар полицейлік талаптарды орындағаннан кейін ғана мүмкін болды. Көп жағдайда полиция оларға тиым салып отырды. Полицейлік шенеуліктерге барлық жиналыстарға қатысу, кез-келген сөз сөйлеушіні сөзден айыру құқығы және баспасөз беттерінде белгілі-бір тақырыптарға басылымдарға тиым салу құқығы болды.
Азаматтық құқық. Азаматтық кодексті дайындау жұмысы профессор Г.Буассондтың басшылығымен жүргізілді. Алайда бұл құжат тек 1890 жылдың барысында бөлек-бөлек бекітілді. Ол негізінен француз, ағылшын, герман заңнамаларынан алынған нормалардан тұрды. Олармен қатар ескіжапон құқық нормалары да кодекске енгізілді. Ол бойынша заттай құқықтар саласында «жалпы жақсылыққа» жеке меншікті шектеу қарастырылған, шын мәнінде бұл монополия иелерінің ұсақ меншік иелерін шектеудің бір амалы болды.
Жапон әдет-ғұрып құқығына негізделген нормалар отбасы және мұрагерлік құқық салаларында көптеп кездесті. Отбасы әкенің шексіз билігіне негізделген патриархалды сипатқа ие болды. Неке монагамдық сипатта болды және отбасы басшысының рұқсатымен жасалды. Ол жас жұбайлардың тұратын жерін өзі анықтап отырды. Әкенің мүлкі оның өлімінен кейін үлкен ұлына ауысты.
Сот құрылымы және сот өндірісі. 1889 ж. Конституция сот төрелігінің тек жалпы қағидаларын ғана бекітті. Оған сәйкес судьялардың тәуелсіздігі және ауыспайтындығы бекітілді. Жалпы соттармен қатар ерекше әкімшілік соттардың құрылуына жол берілді. 1890 ж. Соттарды ұйымдастыру туралы заңға сәйкес сот құрылысының жаңа нысаны қабылданды. Оған сәйкес соттар жергілікті, округтік, аппеляицляқ және Жоғарғы Сот деп бөлінді.
Сонымен бірге, аталмыш заңға сәйкес Прокуратураның жоғарғы жариялы департаментінің құрылуы көзделді. Прокурарларға алдын-ала тергеуге басшылық жасау, соттарды қадағалау және мемлекеттік айыптау функциялары жүктелді. 1893 ж. Адвакатура туралы заң қабылданды. Прокурорлар мен адвокаттар Әділет министріне бағынды.
Процессуалды заңнама. 1880 ж. Қылмысытық іс жүргізу кодексі және 1890 ж. Азаматтық іс жүргізу кодексі қабылданды. Біріншісі француздық қылмысытық іс жүргізу кодексінің ал екіншісі герман азаматтық іс жүргізу кодексінің әсерімен құрастырылды.
Сот процесі жарыспалы сипатқа ие болды және екі сатыдан тұрды:
Алдын-ала тергеу сатысы
Сот талқылау сатысы
Тақырып бойынша қайталау-пысықтау сұрақтары:
1.Жапонияда буржуазиялық республиканың пайда болуына қандай
себептер болды?
2. Мейдзи Революцисы кімді қолдады?
3. 1889 ж.Конституция қандай модель бойынша қалыптасты?
4. Императрдың мемлекет билігіндегі құзыреті қандай болды?
Өз білімін тексеруге арналған тест сұрақтары
1.1.Ежелгi Египетте “ном” деген кiм?
А) Египет билеушiсiнiң шенi;
В) шiркеу;
С) облыс;
D) ирригациялық;
Е) абыз;
***************
2.1. Египетте перғауын билiгi қалай болды:
А) шектеусiз;
В) абыздар билiгiмен шектелдi;
С) әскери басшылардың билiгiмен шектелдi;
D) соттар билiгiмен шектелдi;
Е) нонарх билiгiмен шектелдi;
***********
3.1.Мемлекет басқаруындағы перғауыннан кейiнгi тұлғаны қалай атады:
А) джати;
В) нермер;
С) нормарх;
D) архонт;
Е) геронт;
**********
4.1. Египетте туысқандар арасындағы неке:
А) үзiлдi- кесiлдi тиым салынды;
В) таңдаулыларға ғана рұқсат етiлдi;
С) перғауынға ғана рұқаст етiлдi;
D) барлығына да рұқсат етiлдi;
Е) перғауынның рұқсатымен ғана рұқсат етiлдi;
**********
5.1. Вавилонның ерiктi тұрғындар категориясына кiмдер жатады:
А) патриций және плебейлер;
В) мушкенум және авилум;
С) авилум және энги;
D) мушкенум және бамрум;
Е) редум және бамрум;
**********
6.1. Вавилонда құлдарды қалай атады?
А) Вардум;
В) потеи;
С) ропи;
D) авилум;
Е) мушкенум;
**********
7.1. Вавилонда құлдардың қандай түрлерi болды?
А) тек мемлекеттiк;
В) мемлекеттiк, жеке- меншiк және шiркеулiк;
С) тек жеке- меншiк;
D) мемлекеттiк және жеке- меншiк;
Е) мемлекеттiк және шiркеулiк;
**********
8.1. Вавилонда құлдардың құлдық мерзiмi:
А) 7 жыл;
В) 1 жыл;
С) 6 ай;
D) 10 жыл;
Е) 3 жыл;
**********
9.1. Хаммурапи заңы бойынша неке заңды болады:
А) егер ерi қалыңдығы үшiн қалың мал алса;
В) егер куәлардың көзiнше неке қиылса;
С) егер жергiлiктi басқарушысының көзiнше неке қиылса;
D) болашақ ерi мен қалыңдықтың әкесi арасында жазбаша келiсiм жасалса;
Е) егер тек қалыңдық келiсiм берсе;
**********
10.1 Хаммурапи заңы бойынша қылмыстың қылмыс жасағаны үшiн жазалау қандай принцип бойынша құрылады?
А) заң алдында барлығы тең;
В) заң алдында авилум мен мушкенум тең;
С) қылмыскердi қайта тәрбиелеу;
D) талион;
Е) жазалаудан бұлтартпаушылық (құтылмаушылығы);
**********
11.1. Ежелгi Үндiстан аумағында алғашқы мемлекеттердi кiмдер
құрды?
А) үндiстермен;
В) дравидтермен;
С) сенаптармен;
D) дерийцтармен;
Е) маурьямдармен.
**********
12.1. Варна ол:
А) тұрғындардың жабық әлеуметтiк тобы;
В) отбасы қауымы;
С) бiр дiн ұстаушылардың ұйымы;
D) дiндiк қауым;
Е) мемлекеттiк орган.
**********
13.1. Брахмандарға немен айналысуға болмайды?
А) жер өңдеумен;
В) сот iстерiн қараумен;
С) дiн культтарын апаруға;
D) киелi кiтаптарды оқумен;
Е) заңдарды өңдеумен;
**********
14.1. Ману заңы дегенiмiз ол:
А) дiн ережелерiмен бекiтiлген дәстүрдiң этикалық жинағы ;
В) Ашока патшаның кодификацияланған заңшығыруы;
С) Каутилья Брахманның жинақталған нақыл сөзi;
D) индустардың киелi кiтабы;
Е) қылмыстық- процесуалдық кодексi;
**********
15.1. Ману заңының екiншi аты:
А) Ашока заңдары;
В) Драхманшастра;
С) Астравидхя;
D) Астхашастра ;
Е) Брахман Каутильяның жинағы;
**********
16.1. Ежелгi Қытайдағы ең бiрiншi ерте кластық мемлекет болып қайсысы
есептелдi:
А) Мин;
В) Шань ;
С) Чжау;
D) Шығыс Чжау;
Е) Цинь;
**********
17.1. Ежелгi Қытайда билеушiнi қалай атады:
А) патша;
В) цай;
С) сегун;
D) ман;
Е) Ван ;
**********
18.1. Шан Янь реформасының басты қорытындысы:
А) қауымдық жер иелiгiн жою;
В) әскердi қайта қаруландыру ;
С) Ұлы Қытай қоғаның салынып бiтуi;
D) құлдықтың жоюлуы;
Е) Республиканың құрылуы.
**********
19.1. Ежелгi Қытай құқығында ең жеңiл жазалау шарасын көрсет:
А) мосин;
В) чужин;
С) данисин;
D) фэсин;
Е) Исин ;
**********
20.1. Ежелгi Қытайда некедегi әйелдiң жағдайы қандай болды :
А) ерiктi болды;
В) ерiне тәуелдi болды ;
С) мұрагерлiк құқығынан шектеу болды;
Д) мүлiктiлiк белсендiлiкте шектеулерi болды;
Е) мүлiктi тәркiлеусiз болды;
**********
21.1. Греция аумағында алғашқы мемелекеттер қашан құрылды?
А) б.э.д. 5 мың жылдық;
В) б.э.д. 4 мың жылдық;
С) б.э.д. 3 мың жылдық ;
D) б.э.д. 2 мың жылдық;
Е) б.э.д. 1 мың жылдық;
**********
22.1. Демиурги ол:
А) қолөнершiлер ;
В) құлдар;
С) тектiк бiлгiш;
D) жериенушiлер;
Е) жауынгерлер;
**********
23.1. Эвпатридтер ол:
А) жауынгерлер;
В) саудагерлер;
С) құлдар;
D) тектiк шонжарлар ;
Е) қолөнершiлер.
**********
24.1. Солон реформасы бойынша “Сисахфия” дегенiмiз не?
А) ұзақ құлдықты жою ;
В) азаматтық құқық таңбасын беру;
С) Олимпиада ойындарының басталуы;
D) Республиканың бекiтiлуi;
Е) халық жиналысында азаматтардың құпия дауыс беруi;
**********
25.1. Афинадағы Гелиэя дегенiмiз ол:
А) сот органы ;
В) халық жиналысы;
С) қариялар кеңесi;
D) әскери кеңес;
Е) заң шығару орган.
**********
26.1. Спартаның тұрғандары қандай үш категориядан тұрды:
А) илоттар, периэктар, плебейлер;
В) илоттар, периэктар, парилер;
С) спартианттар,периэктар, парилер;
D) спартиаттар, периэктар, илоттар ;
Е) спартиаттар, плебейлер, илоттар.
**********
27.1. Ежелгi спартада Апелла кiм болды?
А) әскери сот;
В) сатқындарға сот жүргiзу;
С) спартиаттардың бiрiккен трапезасы,
D) илоттарды дәстiрлiк өлтiру;
Е) халық жиналысы ;
**********
28.1. Геруссия ол:
А) соғыстағы жеңiске байланысты ұлттық мереке;
В) әскери басшылардың кеңесi;
С) ақсақалдардың кеңесi ;
D) спартиаттардың некесiз түстiк тамағы;
Е) көпшiлiк алдында өлтiру.
**********
29.1. Ежелгi Римде патрициялар- ол:
A) Римнiң толық құқықты азаматы ;
B) Римнiң тең құқықсыз азаматы;
C) ерiкiндiк берiлген ;
D) шетелдiк;
E) жердi жалдаушы.
**********
30.1. Ежелгi Римде плебейлер дегенiмiз-ол:
A) Римнiң толық құқықты азаматы;
B) Римнiң тең құқықсыз азаматы ;
C) ерiкндiк берiлген ;
D) құл;
E) жердi жалдаушы.
**********
31.1. Ежелгi Римде рекс деп кiмдi атады?
A) құл;
B) шiркеу қызметкерi;
C) философ;
D) заңгер;
E) патша ;
**********
32.1. Ежелгi Римнiң сенаторлар саны:
A) 10 адам;
B) 100 адам;
C) 300 адам ;
D) 5 адам;
E) 900 адам.
**********
Ежелгi Римде қандай органның сенаторларды тағайындауға өкiлеттiгi бар:
A) центуриаттық комиссия;
B) цензорлар алқасы ;
C) ареопаг;
D) трибунат;
E) халық жиналысы.
**********
34.1. Ежелгi Рим мемлекетiнiң құрылған уақыты:
A) б.э.д. 754-153 ж.ж ;
B) б.э.д. 802 ж;
C) б.э.д. 534-533 ж.ж;
D) б.э.д. 408ж;
E) б.э.д. 123ж.
**********
35.1. Ежелгi Римде заңдар қалай аталды?
А) 12 кесте заңы ;
В) Ману заңы;
С) Даконта заңы;
D) Хамурапи заңы;
Е) Дхармашмстра.
**********
36.1.Нобилилер –ол:
А) империя кезеңiндегi төменгi Римдiк сословия;
В) империя кезеңiндегi жоғарғы Римдiк сословия ;
С) жердi жалға алушылыа;
D) жауынгерлер;
Е) судьялар.
**********
37.1. Франк мемлекетте патронат жүйесi ненi бiлдiредi:
A) бiлгiрлердiң шаруаға көрсететiн қолқанаты ;
B) жолдастықтардың жердi бөлiсуi;
C) салық жинау;
D) елдi әкiмшiлiк-территориялық бөлу;
E) мемлекеттiк атқару органын жаңа өкiлеттiлiктермен бөлу.
**********
38.1. Франк мемлекетiн негiзiн құрушы және оның 1-шi королi:
A) Карл Мартель;
B) Ұлы Карл;
C) Қысқа Пипин;
D) Ұзын Филипп;
E) Хлодвиг ;
**********
39.1. Сословиелiк-өкiлдiк монархия дегенiмiз не?
Сюзеренитет-вассалитет принципiнен құрылған
ұйымдастырушылық және қолдау әдiсiмен билiк келiсiмдiк
қатынасы болған экономикалық және саяси децентрализациясымен,
феодалдық бытыраңқы ортағасырлық мемлекет;
өз сословие өкiлдерiн қолдау арқылы ұлттық негiзде король билiгiн
нығайтқан ортағасырлық монархия ;
Жоғарға билiк мемлекеттiң басшысы корольмен және оған
бағынатын мемлекеттiк аппараттағылардың қолында шоғырланған
шектеусiз монархия;
D) қатал деспотиялық билiкпен сипатталатын мемлекеттiк құрылым;
E) ертефеодалдық ортағасырлық қала-мемлекеттiк.
**********
40.1. Абсолюттiк монархия дегенiмiз не?
Сюзеренитет-вассалитет принципiнен құрылған
ұйымдастырушылық және қолдау әдiсiмен билiк келiсiмдiк
қатынасы болған экономикалық және саяси децентрализациясымен,
феодалдық бытыраңқы ортағасырлық емелекет;
өз сословие өкiлдерiн қолдау арқылы ұлттық негiзде король билiгiн
нығайтқан ортағасырлық монархия;
Жоғарға билiк мемлекеттiң басшысы корольмен және оған
бағынатын мемлекеттiк аппараттағылардың қолында шоғырланған
шектеусiз монархия ;
D) қатал деспотиялық билiкпен сипатталатын мемлекеттiк құрылым;
E) ертефеодалдық ортағасырлық қала-мемлекеттiк.
**********
41.1. Францияның қай кезеңiнде сословиенiң заңдық рәсiмдеуi аяқталды:
A) сеньориалдық монорхияда;
B) сословие-өкiлдiк монорхияда ;
C) абсолюттiк монорхияда;
D) раннефеодалдық монорхияда;
E) феодалдық-бытыраңқылық кезеңiнде.
**********
42.1. Францияда сословие-өкiлдiк монархияның органын қалай атады?
A) парламент;
B) беделдiлер кеңесi;
C) бас штаттар ;
D) министериалдар;
E) Үлкен кеңес.
**********
43.1. Англия буржуазиялық революциясы нәтижесiнде пресветрияндық
ағым тұғындардың қандай қабаттарын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары;
В) қолөнершiлер мен шаруалар;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы ;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
44.1. Англияның буржуазиялық революциясын нәтижесiнде индепендтiк
ағымы қандай тұрғындардың қай қабаттарын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары ;
В) қолөнершiлер мен шаруалар;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
45.1. Англияның буржуазиялық ревалюциясы нәтижесiнде левеллер ағымы
тұрғындардың қай қабатын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары;
В) қолөнершiлер мен шаруалар ;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
46.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында парламент
сенетiн тұлғаларды ғана корольдiң тағайындауын талап еттi?
А) 1641ж 16 ақпанда 3 жылдық акт;
В) 1628 ж құқық туралы питиция ;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация ;
**********
47.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында төтенше
трибунал жүйесiн: Жұлдызды палата мен Биiк комиссиясыны жоюды
көздедi?
А) 1641ж 16 ақпанда 3жылдық акт ;
В) 1628 ж құқық туралы питиция;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация .
**********
48.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында тұрақты
әскедi құруға бағытталған мемлекет есебiнен қамтылатын жеке
графтың орнына. Англия буржуазиясының қандай графтардың орнына
мемлекттiң тұрақты әскердi құруға бағытталады?
А) 1641ж 16 ақпанда 3 жылдық акт;
В) 1628 ж құқық туралы питиция;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс ;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация.
*********
49.1. Англияда “Жаңа дворяндар” қалай атады:
А) Джентрилер ;
В) дигерлер;
С) леверлер;
D) чартистер;
Е) лендлордтар.
**********
50.1. Ұлы Ремонстрацияның басты талабы не болды?
А) парламен келiсiмiмен король әкiмшiлiгiнiң тұлғаларын тағайындау ;
В) король келiсiмiмен парламент мүшелерiн тағайындау;
С) Ремонстрацияға салық жинау және салық жинағандарды сотқа
тарту;
D) король билiгiн алып тастау;
Е) төтенше трибунал жүйесi - Жұлдызды палатамен Билiк комиссиясын
алып тастау.
**********
51.1. 1780ж тарихқа “Угра өзенiнiң жағасында тұру” деген ұғыммен кiрген
оқиға аяқталған:
А) Москваның талқан дамуымен;
В) Ахмад ханның Ивн III-нi жеңуi;
С) Монғол- татарлық иганың құрылуымен;
D) Ресей империясының құрылуымен;
Е) Алтын Ордадан Русьтың жоюы тәуелдiлiгiн Иван III-нiң ;
**********
52.1. Орта Азияның Ресейге қосылуымен Орта Азиының тереториясында
1880 жылда:
А) құл сату жойылды ;
В) крепостниктiк құқық жойылды;
С) тайпалар арасында соғыс басталды;
D) барлық түбiрлi тұрғындар провославиенi қабылдауға мiндеттi
болды;
Е) Хиуа хандығымен Бұқар әмiрлiгi құрылды.
**********
53.1. Англия буржуазиялық революциясы нәтижесiнде пресветрияндық
ағым тұғындардың қандай қабаттарын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары;
В) қолөнершiлер мен шаруалар;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы ;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
54.1. Англияның буржуазиялық революциясын нәтижесiнде индепендтiк
ағымы қандай тұрғындардың қай қабаттарын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары ;
В) қолөнершiлер мен шаруалар;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
55.1. Англияның буржуазиялық ревалюциясы нәтижесiнде левеллер ағымы
тұрғындардың қай қабатын бiрiктiрдi?
А) орта және ұзақ дворяндықтар мен буржуазияның орта қабыттары;
В) қолөнершiлер мен шаруалар ;
С) iрi буржуазияның ждентридiң басшысы;
D) кейде шаруашылықтар мен қаламен ауылдық пролитарият
элеметтерiн;
Е) Ағылшын аристократиясын.
**********
56.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында парламент
сенетiн тұлғаларды ғана корольдiң тағайындауын талап еттi?
А) 1641ж 16 ақпанда 3 жылдық акт;
В) 1628 ж құқық туралы питиция ;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация ;
**********
57.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында төтенше
трибунал жүйесiн: Жұлдызды палата мен Биiк комиссиясыны жоюды
көздедi?
А) 1641ж 16 ақпанда 3жылдық акт ;
В) 1628 ж құқық туралы питиция;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация .
**********
58.1. Англия буржуазиялық ревалюциясының қандай құжатында тұрақты
әскедi құруға бағытталған мемлекет есебiнен қамтылатын жеке
графтың орнына. Англия буржуазиясының қандай графтардың орнына
мемлекттiң тұрақты әскердi құруға бағытталады?
А) 1641ж 16 ақпанда 3 жылдық акт;
В) 1628 ж құқық туралы питиция;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс ;
D) 1653 жылғы басқару қаруы;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация.
*********
59.1.Қандай заң шығарушы акт лорд-протекторға заң шығару өкiлеттiгiн
бердi?
А) 1641ж 16 ақпанда 3жылдық акт;
В) 1628 ж құқық туралы питиция;
С) 1645 жылғы жаңа модель туралы ордонанс;
D) 1653 жылғы басқару қаруы ;
Е) 1641 ж 1 желтоқсандағы Ұлы Ремонстрация.
**********
60.1.Қандай құжатта II Карл Англияның буржуазиялық революциясының
жаулап алған жерлерiне кепiлдiк беру?
А) 3 жылдықт акт;
В) Бредтiк Декларация ;
С) Жаңа модель жөнiндегi ордонанс;
D) басқару құралы;
Е) хабеас корпус актiсi.
**********
61.1.Қандай құқықтық құжат Англияда құзiрет болу туралы сұрақты
шешуге алдын-ала әкелу туралы бұйрығын жеңiлдеттi және реттедi?
А) 3 жылдықт акт;
В) Бредтiк Декларация;
С) Жаңа модель жөнiндегi ордонанс;
D) басқару құралы;
Е) хабеас корпус актiсi ;
**********
62.1.Қандай конституциялық құжат заң шығару және қаржы полициясы
саласында ағылшын парламентiнiң жоғарылығын бекiттi:
А) құқық туралы ;
В) Бред декларациясы;
С) Жаңа модель жөнiндегi ордонанс;
D) басқару құралы;
Е) хабеас корпус актiсi.
**********
63.1. Қандай ереженi конститутциялық құжат қарастырды, соған сәйкес
барлық атқару билiгiнiң актiлерi корольдiң қолымен, министрлердiң
қолының болуына қажет болды?
А) құқық туралы;
В) Бред декларациясы ;
С) Жаңа модель жөнiндегi ордонанс;
D) басқару құралы;
Е) хабеас корпус актiсi.
**********
64.1.Контрасигнатура принципi ненi бiлдiредi?
А) атқару билiгiнен парламенттiң жоғарғылары;
В) Англияда күзетте болу туралы сұрақты шешуге тұтқындалған
алдын- ала әкелу туралы соттың бұйрығы;
С) барлық атқару билiгiнiң актiлерi соған сәйкес корольдiң қол
сонымен қатар соған сәйкес министiрлердiң қолының болу ережесi ;
D) Англиның буржуазиялық ревалюцияның жаулап алған жерлерiнiң
незиблемостығына кепiлдiк беру;
Е) министрлер кабинетiнiң мәжiлiсiне корольдiң қатыспауы.
**********
65.1. “Шiрiген парламенттiк орындар” терминi ненi бiлдiредi?
А) Англия парламентiндегi шiрiген орындықтар;
В) Лордтар палатасындағы палаталар орындары;
С) Девонимрдегi балшықтық территориялар;
D) Англиядағы ленд- лорттармен қадағаланатын азтұрғынды ауылдар ;
Е) мануфактура жұмысшылары бар сайлау округтерi.
**********
66.1. Мына аталған шаралардың қайсысы 1832ж сайлау реформасының
пунктi болады?
А) сайлау цензiн ұлғайту;
В) ашық сайлауды кiргiзу;
С) парламетте “шiрiген орындарды” бiреуден айыру ;
D) Лордтар палатасын жою;
Е) Жалпылама сайлау құқығын бекiту.
**********
67.1.1867ж Сайлау реформасы ненi көздедi:
А) сайлау цензiн ұлғайту;
В) ашық сайлауды кiргiзу;
С) парламетте “шiрiген орындарды” бiреуден айыру;
D) сайлау құқығын тек жекелейлерге ғана емес сонымен қатар
жолдамалы пәтерлерге де тарату ;
Е) Жалпылама сайлау құқығын бекiту.
**********
68.1. Қандай дiни ағым Англия буржуазиялық революциясының идеологиялық негiзi болып табылады?
А) католицизм;
В) пуритандық ;
С) альбигонлықтар;
D) катарлар;
Е) гугеноттар.
**********
69.1. Англияда “Жаңа дворяндар” қалай атады:
А) Джентрилер ;
В) дигерлер;
С) леверлер;
D) чартистер;
Е) лендлордтар.
**********
70.1. Ұлы Ремонстрацияның басты талабы не болды?
А) парламен келiсiмiмен король әкiмшiлiгiнiң тұлғаларын тағайындау ;
В) король келiсiмiмен парламент мүшелерiн тағайындау;
С) Ремонстрацияға салық жинау және салық жинағандарды сотқа
тарту;
D) король билiгiн алып тастау;
Е) төтенше трибунал жүйесi - Жұлдызды палатамен Билiк комиссиясын
алып тастау.
**********
Достарыңызбен бөлісу: |