Шығынды бағалау Шығындар



Дата07.02.2022
өлшемі15 Kb.
#83997
Байланысты:
3 апта б.б
glossariy k jumadilov, 3 апта б.б, 3 апта басқару есебі

Шығынды бағалау


1. Шығындар - шаруашылық іс-әрекет барысында (еңбек, өнім өндірісі құралдары мен керек - жарақтарын алуға, жұмыс орындау, қызмет көрсетуге алынған) тұтынылған материалдық еңбек, қаржылық және басқа ресурстардың және баланста көрсетілетін болашақта кіріс әкелу мүмкіндігі бар кәсіпорын активі ретінде көрсетілетін құн. 
2. Негізгі шығындар - өндірістің технологиялық процусімен тікелей байланыстылар: шикізат пен материалдар, қосалқы материалдар мен басқадан шығындар.
3. Қосымша шығындар - өндірісті ұйымдастыру мен оған қызмет етуге, оны басқаруға байланысты пайда болады.
4. Тікелей шығындар - өнімнің белгілі бір түрін өндіруге байланысты, оның өзіндік құнына тура және тікелей кіруі мүмкін (шикізат, аударымдар (ақша аударулар).
5. Жанама шығындар - өнімнің жеке түрлерінің өзіндік құнына тікелей енгізілмейтін және жанама (шарты) түрде бөлінеді.
6. Кешенділер - бірнеше элементтен тұратындар (құрамына тиісті риске құрамның еңбекақысы, аударымдар, материалдар, амортизация мен басқадай бір элементті шығыстар кіретін цехтық шығыстар).
7. Өзгермелілер - мөлшері өндіріс көлемінің өзгеруіне тура сайма-сай (пропорциональды) өзгеретіндер (өндірстік жұмысшылардың еңбекақысы, технологиялык энергия, отын және т.б.) және осы кезеңдегі өнім өндіруге сайма-сай бөлінеді.
8. Тұрақтылар - өнім өндірісі көлемінің өзгеруіне байланысты емес дерлік (жылыту, өндістік бөлмеге жарық беру, амортизация, жалға алу жарнамаға) шығындар.
9. Реттелетін шығындар - сомасы менеджер тарапынан болатын ықпалға байланысты, жауапкершілік орталықтарында тіркелген шығындар. Жалпы кәсіпорын бойынша барлык шығындар реттеледі, бірақ нақтылы атқарушы барлык шығындарға асер ете алмайды.
10. Реттелмейтін шығындар – жауапкершілік орталықтардың реттей алмайтын , мемлекет тарапынан койылған тарифтерден болатын шығындар.
11. Өндірістік шығындар - өнімнің белгілі мөлшерін өндіруге нақты жұмсалған өндіріс факторларының шығындары жатады.
12. Өндірістік үстеме шығындар - бұлар өндірісті ұйымдастыру, оған қызмет ету жəне басқару шығындары. Олар өндірістік құрамдарда - учаскелерде, цехтарда, өндіріс бөлімшелерінде орын алады.
13. Үстеме шығындар - бұл өндірісті жүргізуге жəне басқаруға байланысты, кəсіпорынды басқаруға байланысты кешенді шығындар.
14. Қайтарылмайтын шығындар – бұрын қабылданған шешім нәтижесінде пайда болған, өткен кезеңнің шығындары және оларды болашақта жаңа басқару шешімдерімен өзгерту мүмкін емес. 
15. Жоспарланатын шығындар  мөлшерлеу, норматив, лимиттеу және смета негізінде белгілі бір өндіріс көлеміне есептелген шығындар. Олар өнімнің жоспарлы өзіндік құнына жатады.
16. Жоспарланбайтындар – қосымша, жоспарлы өзіндік құн ше­гінен шығатын, нормативтен тыс шығындар, яғни нақты шы­ғындар. Олар өнімнің нақты өзіндік құнына ғана әсер етеді.
17. Тиімділер – бұлар өнім өндіруге бағытталған шығындар, өткізу нәтижесінде табыс алынады.
18. Тиімсіздер – өнім өндірілмейтін болғандықтан, нәтижесінде табыс алынбайтын шығындар.
19. Бақыланатын шығын - бұл белгілі бір іскерлік шешім негізінде көбейтілуі немесе төмендетілуі мүмкін шығын. 
20. Басқарылмайтын шығын - бұл бизнес шешімі негізінде көбейтілмейтін немесе төмендетілмейтін шығын. Басқаша айтқанда, бұл менеджердің ықпал ете алмайтын шығыны.

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет