Шығыс Қазақстан облысының Семей аймағында 2012 жылы аталып өтілетін және еске алынатын
жүктеу/скачать 1,07 Mb.
|
| Жанғазы Молдағаиев,
туғанына 95 жыл (1917-1943) Жанғазы Әкімұлы Молдағалиев - 1917 жылы бұрынғы Семей облысы, Абай ауданындағы Бестамақ ауылында туған. Жанғазы оқуда озат, еңбекке ынталы, пысық бала болып өседі. Алғаш мектеп есігін өз ауылында ашады, кейін Жаңа Семей қаласына көшіп келуіне байланысты 1929 жылы Семейдегі бұрынғы № 19 қазіргі № 2 орта мектебіне оқуға түсіп, оның үш класын 1937 жылы мақтау қағазымен бітіріп шығады. Мектепте тәрбиеленіп жүрген кезінде-ақ Жанғазы қоғам жұмысына, түрлі үйірме, ойын-сауықтарға белсене араласады. Пионер ұйымында тәрбиеленіп, өзі де пионер вожатый болады. Осы кезде Ленин комсомолына мүше болып өтеді. Жанғазы орта мектептің 8-сыныбын тәмамдап, аудандық кеңес атқару комитетінде хатшылық қызмет атқарған. Әскери қызметке 1938 жылы өз құрдастарымен қатар ол да шақырылады. Алғаш Қиыр Шығыста атты әскер қатарында болып, әскери даярлықтың озаты атананған Жанғазы кіші командирліктен кіші лейтенанттық дәрежесіне дейін көтеріледі. Осындай ерен еңбектерімен ерекше көзге түскен ол партия мүшелігіне өтеді. Бірақ, осы сәтте, кең байтақ Отанымыздың екінші бір шеті батыста неміс-фашист басқыншыларының келісімді бұзып, тұтқиылдан шабуыл жасаған сұрапыл соғысы басталған еді. Сөйтіп, ол қызмет атқарған әскер құрамасы Қиыр Шығыстан Калинин майданына аттанды. Одан әрі Сталинград, Дон, Ворнеж, 3 Украин майдандарында әуелі - взвод, сонан соң рота командирі болып соғысқа қатысады. Ұлы Отан соғысы басталған күннен-ақ Жанғазы Молдағалиев неміс-фашист басқыншылармен батыл айқасқа түсті. Сталинград түбіндегі қызу шайқастан кейін біздің әскерлер Воронежге қарай бет алды. Осындағы ұрыстарда Воронежге қарай бет алды. Жанғазының ротасына берілген тапсырма жаудың оң қапталынан орағыта барып, мықты бекінген тылды бұзу еді. Жас алғыр командир жанындағы серіктеріне бұйрық бере отырып, өзі екі жауынгермен алға қарай кетті. Іле-шала граната жарылып, 3-рота жауынгерлерінің «Уралаған» дауысы естілді. Сөйтіп, бұл жолғы ұрыста Жанғазының жауынгерлері тағы да жеңіске жетіп Украина жеріне кірді. Гвардия лейтенанты Молдағалиев ротасының жауынгерлері Елизарово селосын азат етіп, жаудың жүзден аса солдаты мен офицерін жойып, 25 гитлершіні тұтқынға алды. Көптеген мәліметтер, соғыс құпиялары алынды. Елизарово толық жаудан тазартылды. 1943 жылы 31 қазанда Жанғазы басқарған 2 атқыштар ротасы Чернопаровка селосының батыс бөлігіне орналасқан тірек-пункті – 167,2 - биіктікті басып алу туралы бұйрық алады. Молдағалиевтің басшылығындағы рота түн ішінде қиындықтарға қарамастан өзеннен өтіп, қатты қақтығыстан соң Днепрдің оң жақ жағалауында бекініп алды. Соның нәтижесінде біздің әскерлер Днепрден өтіп фашистерге тұтқиылдан шабуыл жасады. Жау қатты қарсылық көрсетті. Чернопаровка деревнясы маңында немістер күшті қорғаныс бекіністерін жасаған еді. 167, 2 биіктіктегі жаудың атқан оғынан аспан әлемі гүрілдеп, жер күңіреніп кетті. Олар мұнда бір дзотты қалдырып күш жинап алмақ болды. Жанғазының да аңдығаны осы дзот болатын. Біздің әскери бөлімшелердің шабуылдары тоқтап қалды. Жау оқтың астына алды. Ер жүрек командир осы кезде «Отан үшін» деп бар дауысымен айғайлап дзоттың аузына қарай атылды. Осы бір қиын қыстау сәтте гвардияшыл лейтенант Молдағалиев жау дзотының аузын өз денесімен жапты. Сол-ақ екен, жауынгерлер де жауға лап қойып, тас-талқанын шығарды. Жанғазының денесі жерленген жер Чернопаровкадағы Елизарово селосында 1956 жылы 9 мамырда батырды мәңгі есте сақтау үшін монументті ескерткіш орнатылды. Сол монумент ескерткіштің дәл қарсы алдындағы темір шарбақты бауырластар зиратында өзінің қарулас дос-жолдастарымен бірге біздің жерлесіміз Ж.Молдағалиевтың да сүйегі № 34 зиратта жатыр. КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1944 жылғы 19 наурыздағы Указымен Жанғазыға Кеңестер Одағының батыры атағы берілді. Әдебиеттер: Бейісқұлов Т. Матросовтың ерлігін одан бұрын жасаған қазақ // Мәдениет.-2010.-№5.-10-12 б. Жүнісжанов Ж. Тоқтамыс батырдың майдангер ұрпақтары // Ертіс өңірі.-2010.-21 сәуір.-17 б. Көркембаев Р. Жанғазының биігі // Ертіс өңірі.-2010.-17 наурыз.-7 б. Молдағалиев Ж. Совет Одағының қазақстандық батырлары.-Алматы: «Қазақстан», 1969.-69-70 б. Өміржанов Ә. Келер деп хаты елеңдер...-Алматы: «Қазақстан», 1985.-103 б. жүктеу/скачать 1,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|