Төзімділік, сабырлылық туралы: «Асыл шөп», «Аурудан аяған күштірек».
Мейірімділік туралы: «Мейірімді бала».
Үнемшілдік, ысырапшылдық туралы: «Бір уыс мақта».
Еңбексүйгіштік туралы: «Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш», «Бай баласы мен жарлы баласы», «Дүние қалай етсең табылады?», «Киіз үй мен ағаш үй», «Қыпшақ Сейітқұл», «Әке мен бала».
Өнер, білім, талапшылдық туралы: «Талаптың пайдасы», «Зеректік», «Білгеннің пайдасы», «Лұқпан хакім».
Аудармалары:
И.Б. Паульсоннан: «Бір уыс мақта», «Алтын шеттеуік», «Әдеп», «Тәкаппарлық».
Л.Н. Толстойдан: «Силинчи ханым», «Мұңсыз адам», «Данышпан қазы», «Үш ұры», «Жақсылыққа жамандық», «Жаман жолдас».
К.Д. Ушинскийден: «Түлкі мен ешкі», «Сауысқан мен қарға».
И.В. Крыловтан: «Қайырымды түлкі».
Қазақ елінің келешегі үшін ағарту саласында қажымай қайрат көрсеткен ұлы кемеңгер, қазақтың тұңғыш ағартушы-ұстазы, ақын, жазушы, аудармашы Ыбырай Алтынсарин 1889 жылы небәрі 48 жасында ауыр науқастан қайтыс болған. Ы. Алтынсарин қайтыс болған соң оның пікірлес досы Н.И. Ильминский Қазан қаласынан «Ыбырай Алтынсарин туралы естеліктер» атты арнаулы кітап шығарған. «Оренбургский листок» газеті: «Ыбырай Алтынсарин қазақ арасынан шыққан тұңғыш кемеңгер адам еді, ол қараңғы, көшпелі өз халқының ішіне Еуропалық мәдениеттің жарық сәулесін таратты...», – деп жазған. Бұл Ыбырай Алтынсариннің қазақ әдебиеті мен мәдениеті тарихындағы орнын айқындайды.
Ыбырай Алтынсарин туралы қазақ ақын-жазушыларының көптеген шығармалары бар. Соның бірі – Ғафу Қайырбековтің «Дала қоңырауы» поэмасы.
Достарыңызбен бөлісу: |
