Шу ауданы,ТӨлеби ауылы әкімдігі білім бөлімінің «МҰҚАҒали мақатаев атындағы шағын орталықты тірек орта мектебі (Р. О)» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

• 
  Өзен – Табиғи арнамен ағып өтетін су ағыны
  
• 
  Көлдер – жер бетіндегі суға толған табиғи ойыстар
  
• 
  Дүние жүзіндегі ең терең көл – Байкал (1620м)
  
• 
  Қазақстан көлдерінің ең ірілері – Каспий ,Арал, Балқаш
  
• 
  Көлдер екіге бөлінеді – 1) Ағынды көлдер, 2) Ағынсыз көлдер
  
• 
  Өзен құламасы – деп оның бастауының сағасынан метр есебімен көрсетілген биіктікті атайды.
  
• 
  Өзен бастауы деп - өзеннің басталатын жерін айтады
  
• 
  Өзеннің барып құятын жері - өзен сағасы – деп аталады
  
• 
  Өзеннен а ағып шығатын немесе өзенге келіп құятын бөлікті - өзен саласы деп атайды
  
• 
  Таудағы жыл бой қардың еріп үлгермей жинақтала беретін , биіктігін белгілейтін шартты сызықты – қар жиегі немесе шекарасы – деп атайды
  
• 
  Өзен арнасы бойында қалыптасып, суға шайылмайтын қатты тау жыныстары кездесетін жерлерде судың тік кемерден құлап ағуын – сарқырама – деп атайды
  
• 
  Әлемдегі ең биік сарқырама - АНХЕЛЬ ( Оңт. Амер.1054м - ден) , екінші сарқырама Тугела (Афр. 947,8 м)
  

Биосфера тіршілік қабаты туралы білім көздері, оның маңызы және ерекшеліктері;

• 
  Биосфера тіршілік қабаты туралы жөнінде түсіндіру;
  
• 
  өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру;
  
• 
  өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру, жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу.
  

• 
  Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды түзушілерді, яғни өсімдіктер – продуценттер (өндірушілер) д. а
  
• 
  Түзілген органикалық заттармен қоректенетіндер (жануарлар, саңырауқұлақтар) – консументтер (пайдаланушылар)
  
• 
  Осыған дейін түзілген өнімдерді бейорганикалық заттарға ыдырататын микроорганизмдерді – редуценттер (қалпына келтірушілер)
  
• 
  Әлемдегі ең жасы ұзақ ағаш - Секвоя д. а (жасы 3 – 4 мың)
  
• 
  Әлемдегі ең алып сүт қоректі – ол көк кит оның салмағы 160 тонна
  
• 
  Мұхиттағы өмір сүру деңгейіне сай мұхиттағы тіршілік планктондар (қалқыма) беткі жақта қалқып жүретіндер, нектон (жүзгіш) – мысалы балықтар, бентос (тереңдік) өте тереңдегі тіршілік деген мағынаны білдіреді.
  
• 
  Жапырағының ауданы 2– 3 метрден асатын өсімдіктің аты – Виктория – Араукария д.а