Бұлттар түрі: Егер бұлт – үйіліп жатқан мақта сияқты түйдектеліп жатса – будақ бұлт д.а
2 км биіктікке дейін қалыптасып, тұманға ұқсасбірсыдырғы сұрғылт қабат құрайтын бұлт – Қабат бұлт – д.а
6 км биіктікте майда мұз кристалдардан түзілетін бұлтты
«Шарбы бұлт» д.а
- Аспандағы бұлттылық дәрежесін 0 – 10 ға дейінгі балмен өлшейді
Күн радиациясының жиынтық, шашыранды, тура, жұтылған, шағылысқан деген түрлері болады
Жер бетінің күнді кері шағылыстыруын альбедо д.а
Изотерма сызықтары – картадағы бірдей ауа температурасын қосатын сызықтар
Изобара – атмосфералық қысымды көрсететін шама
Қалыпты атмосфералық қысым – 760 мм ге тең. Атмосфералық қысымды Барометр – Анероидпен өлшейді
- Ауа қысымын мбар бойынша есептейді.
Атмосфералық қысым мөлшеріне қарай төменгі қысым, жоғарғы қысым деп екіге бөлінеді.
Қысым ошақтары :
Циклон – төменгі қысымнан яғни жел шетінен орталыққа қарай бағытталады.
Антициклон – Жоғарғы қысымнан пайда болады да ол керісінше орталықтан шетке қарай ұйытқиды.
- Циклонның жергілікті атауы – ураган д.а Сары теңіз бен Филиппин аралығындағы циклондарды – тайфун д.а Аустралияның солт. батыс жағалауы мен Какос аралдарында пайда болатын циклондарды Вили – вили д.а
Әртүрлі физикалық қасиеттері бар ауа массаларының жіңішке өтпелі зонасы - Атмосфералық фронт д. а
Ауа массаларының қозғалуынан жел пайда болады .
Жел жылдамдығы мен бағытын анықтайтын құрал – Флюгер
Тәулік ішіндегі ең жоғарғы , ең төменгі температура айырмасын тәуліктік амплетуда дейді.
Ауа ағындарының маусым бойынша бағытын өзгертіп отыруын муссондар деп атайды.
Экваторлық және тропиктік ендіктердегі тұрақты желдер немесе 30 0 ендіктерден экваторға қарай үнемі соғып тұратын желдер - пассаттар д. а
Бір тәулікте бағытын екі рет өзгертетін желдерді бриздер д.а Бриз 2 ге бөлінеді күндізгі бриз – теңізден құрлыққа, түнгі бриз – құрлықтан теңізге қарай соғады.
Атмосфераның төменгі қабатының белгілі бір уақыттағы , белгілі бір жердегі , белгілі бір мерзімдегі жай – күйін немесе тәулік ішіндегі ауа құбылысын – ауа райы деп атайды
Ауа райының міне осындай белгілі бір жерге тән көп жылдық орташа жай – күйін климат деп атайды.
Ең ірі , ең суық ағыс – Батыс желдері ағысы
Тропосфераның қасиеті жөнінен ерекшелік жасайтын үлкен бөліктерін – Ауа массалары д.а
Ауа массалары ендіктерге қарай 4 ке бөлінеді:
Достарыңызбен бөлісу: |
