2012 ж
Силлабус еңбек гигиенасы кафедрасының отырысында «Жалпы седицина» 051301 мамандығы үшін қаралды және құпталды. Силлабусты құрастырғандар еңбек гигиенасы кафедрасының меңгерушісі профессор Тоғызбаева Қ.Қ., аға оқытушы, м.ғ.к. Ниязбекова Л.С., оқытушылар Сейдуанова Л.Б., Сайлыбекова А.К., Нуршабекова А.Б., Мырзахметова Ш.К.
«___» ___ 2012 ж., протокол №_____
Еңбек гигиенасы кафедрасының меңгерушісі
м.ғ.д.., профессор Тоғызбаева Қ.Қ.
Жалпы мағлұмат.
ЖОО аты: С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Курс: Еңбек гигиенасы
Пәннің атауы: «Өндірістік кәсіпорындарындағы жұмысшылардың аурушаңдығы және емдеу – алдын алу шаралары»
Мамандығы: 051301 «Жалпы медицина».
Оқу сағатының көлемі/кредит – 90 сағат
Курс: 5 Семестр: 9,10
Электив оқытушылары жайында мәлімет:
№
|
Аты-жөні
|
Ғылыми дәрежесі, лауазымы
|
Ғылыми жетістіктері
|
Еңбектері
|
1
|
Тогузбаева К.К.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының меңгерушісі, м.ғ.д., профессор
|
Еңбек медицинасы және еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу, ғылыми және халықаралық оқу бағдарламаларын жүзеге асыру
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 150 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде «Гигиена» оқулығының, оқу-әдістемелік құралдардың авторы. Еңбек гигиенасы бойынша дәрістер оқиды.
|
2
|
Ниязбекова Л.С.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының аға оқытушысы
м.ғ.к.
|
Цемент өндірісндегі еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 40 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде еңбек гигиенасы бойынша оқу-әдістемелік құралдардың авторы. Еңбек гигиенасы бойынша дәрістер оқиды.
|
3
|
Сейдуановой Л.Б.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының оқытушысы
|
Еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 30 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде еңбек гигиенасы бойынша оқу-әдістемелік құралдардың авторы.
|
4
|
Мырзахметова Ш.К.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының оқытушысы
|
Еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 20 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде еңбек гигиенасы бойынша оқу-әдістемелік құралдардың авторы.
|
5
|
Нуршабековой А.Б.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының оқытушысы
|
Еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 20 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде еңбек гигиенасы бойынша оқу-әдістемелік құралдардың авторы.
|
6
|
Жунистаев Д.Д.
|
Еңбек гигиенасы кафедрасының оқытушысы
|
Еңбек гигиенасы саласындағы зерттеу
|
Еңбек гигиенасы бойынша медициналық оқу орындарына типтік жұмыс бағдарламасының авторы. 40 ден астам ғылыми жұмыстың, соның ішінде еңбек гигиенасы бойынша оқу-әдістемелік құралдардың авторы.
|
1.8 Байланыс ақпараты: кафедраның мекен – жайы - Өтепов көш. 19а, ЖҚДМ
5 этаж, 14 каб.
1.9 Пән саясатының қорытындысы оқу үрдісінің кезеңділік және мақсаттылығын жүзеге асыру. ҚР жоғары оқу орындарындағы жалпы оқу ұстанымына сай оқытушының студентке деген талабына негіздеу:
Тәжірибелік сабақтарға міндетті түрде қатысу;
Оқу үрдісіне белсенді араласу (теориялық материалдарға дайындық, жағдайлық тапсырмалар мен тесттерді шешу, тәжірибелік жұмыстарды өз бетімен орындау);
Дәптерді мұқият жүргізу: тәжірибелік сабақ, аудиториядан тыс өзіндік жұмыс тапсырмаларын орындау);
Тәжірибелік сабақтарда медициналық халатпен қатысу;
Тематикалық жоспар бойынша студенттің оқытушымен бірге өзіндік жұмысын және студенттің өзіндік жұмысын міндетті түрде жүргізу;
Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмысына және кафедраның оқу-әдістемелік үрдісін жетілдіру шараларын белсенді қатыстыру;
Сабаққа кешікпей келу;
Сабақты себепсіз жібермеу;
2. Бағдарлама:
2.1 Кіріспе
Жұмысшылыр ағзасына еңбек жағдайының және сипатының әсерінің кейінгі әсерін бағалауда үлкен мәні бар денсаулық көрсеткіші бар өндірістік кәсіпорындарының жұмысшыларының аурушаңдығын зерттеу. Денсаулық жағдайын зерттегенде аурушаңдықтың әртүрлі түрін зерттеу:
аурушаңдықтың емдеу – алдын алу мекемелеріне өз бетінше қаралу мәліметтерінен:
аурушаңдықтың ауруға байланысты уақытша жұмыс істеу қабілетінен айырылу мәліметінен:
аурушаңдықтың алдын алу медициналық тексеру нәтижелерінен:
өлім себебіне байланысты:
Одан басқа жұмысшылардың денсаулық жағдайын толық бағалау үшін негізгі демографиялық көрсеткіштерін зерттейді.
Өндірістік кәсіпорындарының жұмысшыларының аурушаңдығын зерттеуді дұрыс жүргізуі және оның бағалауы алдын алуды және емдік - реабилитациялық шараларды жүргізуге көмектеседі
2.2. Пәннің мақсаты: Кәсіпорын жұмысшыларының аурушаңдығын зерттеудегі дұрыс жолды және осының негізінде жұмысшылар денсаулық жағдайын бағалауды ұйымдастыруды еңбек гигиенасы аумағында «Гигиена және эпидемиология» бағыты үшін «Жалпы медицина» мамандығы бойынша бакалаврды дайындау.
2.3. Оқытудың міндеттері:
ҚР Конституциясының, «ҚР денсаулығын қорғау жүйесі және халық денсаулығы туралы Кодекс» Заңының, «ҚР Еңбек Кодексі» Заңының, «ҚР еңбекті қорғау туралы» Заңының, «ҚР Мемлекет Қаулысы» және басқа құқықтық және нормативтік актілерінің негізгі бөлімдерін туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндірістік кәсіпорындарды жұмысшылардың денсаулығын зерттеу әдістері және алгоритмі туралы білімділікті қалыптастыру;
Жұмысшылар денсаулық жағдайын зерттеу бойынша негізгі статистикалық көрсеткіштер туралы білімділікті қалыптастыру;
Жұмысшылардың аурушаңдылық деңгейі мен еңбек сипаттамасымен жағдайының ара-қатынасы жөнінде білімділікті қалыптастыру ;
Емдеу профилактикалық мекемелерге шағымданубойынша аурушаңдықты зерттеу туралы білімділікті қалыптастыру;
Жұмысшылардың уақытша еңбекке жарамсыздығы(УЕЖ) мәліметтері бойынша аурушаңдығын зерттеу туралы білімділікті қалыптастыру;
Кезеңдік медициналық тексерулердің нәтижелері бойынша денсаулық жағдайын зерттеу туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндірістік кәсіпорындардағы жұмысшылардың денсаулық жағдайын сипаттайтын негізгі демографиялық көрсеткіштері туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндірістік кәсіпорындардағы жұмысшылардың денсаулық жағдайын сараптау және бағалау туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндірістік орындардағы жұмысшылар арасында көп тараған аурушаңдылықтардың алдын-алудың негізгі принциптері туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндіріс орнындағы емдеу профилактикалық көмекті және жұмысшылардың еңбек жағдайын жақсарту шараларын ұйымдастыру туралы білімділікті қалыптастыру;
Өндіріс орындардарының жұмысшыларының аурушаңдылығын зерттеу барысында бакалаврдың коммуникативті біліктілігін қалыптастыру;
Жұмысшылардың денсаулық жағдайын обьективті зерттеу әдістерін қолдану бойынша тәжірибелік біліктілікті қалыптастыру.
Қазіргі заманғы компьютерлік технологиялар негізінде өндіріс орындағыжұмысшылардың денсаулық жағдайы туралы медико-биологиялық мәліметтерді өңдеудің негізгі әдістерін өткізу жөнінде тәжірибелік біліктілікті қалыптастыру.
Өндіріс орындағы жұмысшылардың аурушаңдылығы туралы сұрақты зерттеуде(оқу, анықтамалық, нормативтік, ғылыми) туралы ақпаратпен өзіндік жұмысы туралы тәжірибелік біліктілікті қалыптастыру.
Студенттер аурушаңдықты зерттеудің алгоритмдерді және осы нәтижелер бойынша статистикалық өңдеуді үйрену, оларға аурушаңдықтардың арақатынасын, жұмысшылардың еңбек сипаты мен жағдайын дұрыс бағалауды үйрету.
2.4. Оқытудың ақырғы нәтижелері:
Білімді қалыптастыру:
ҚР халықтың денсаулығын қорғау, еңбекті қорғау, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды, еңбек гигиенасы саласында санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мамандар ісінің құқықтық негіздерін, құқықтық және нормативтік құжаттарын;
аурушаңдықты аурушаңдықтың емдеу – алдын алу мекемелеріне өз бетінше қаралу, ауруға байланысты уақытша жұмыс істеу қабілетінен айырылу, алдын алу медициналық тексеру нәтижелерінен зерттеу әдістемесін;
аурушаңдықтың мәліметтердің статистикалық өңдеу әдістемесін;
халықтың туу және өлім көрсеткішін есептеу әдістемесін, әр түрлі аурулардың демографиялық көрсеткіштері және кәсіпорындарындағы еңбек жағдайының арақатынасы;
кәсіптік ауруларды тергеу және тіркеу ретін;
Іскерлікті қалыптастыру:
өз бетінше қаралу, уақытша жұмыс істеу қабілетінен айырылу қағазы арқылы аурушаңдықты зерттеуді жүргізу;
жұмысшылардың жұмысқа тұрар алдында алдын-ала медициналық тексеру нәтижелерін сараптау;
жұмысшылардың кезеңдік медициналық тексерулер нәтижелерін сараптау
кәсіби уланулардың, өндірістегі аурушаңдылық және жарақаттануды сараптау тіркеу және тергеуді жүргізу;
Коммуникативті дағдыларды қалыптастыру:
Кәсіпорын қызметкерлерімен түсінікті тілмен сауатты және емін-еркін араласа білу;
ұжымда сенімді қарым-қатынас тудыру;
ұжымда жағымды психологиялық климат жасау;
әріптестермен қарым-қатынасты жақсарту және оларды құрметтеу
пікір таластарда өз көзқарасыңды қорғай білу.
Құқықтық компетенцияларды қалыптастыру:
өндірістік кәсіпорындарының жұмысшыларының аурушаңдығына қатысты нормативті – құқықты құжаттарымен жұмыс істе;
2.5. Пәннің пререквизиттары: химия, физиология-1, фармакология, микробиология,жалпы гигиена.
2.6. Пәннің постреквизиттары: интернатура пәндері.
2.6. Пәннің қысқаша құрылымы:
Еңбек үрдісінің сипаты және еңбектің гигиеналық жағдайының әсерінің нәтижесінде жұмысшылар арнайы(кәсіптік аурулар) және арнайы емес(жұмысшының уақытша еңбекке жарамсыздықты шақыратын кәсіби шартталған жалпы аурулар) сипаттағы ауруларға шалдығуы мүмкін.Бұл ауруларды алдын-алу үрдісі гигиенисттер және профпатологтардың қосарланып жұмыс істеуімен оптимальды болады. Жұмысшылардағы кәсіби және басқа ауруларды ерте алдын-алуда жұмысты ұйымдастыруды оқыту білім алушыда бұл үлкен жұмыстың мүмкіншіліктері және мақсаты туралы дұрыс пікір қалыптастырады.
2.7 Сабақтың тақырыптық жоспары: тәжірибелік (семинарлық) сабақтар және СӨЖ
2.7.1 Пән сағаттарының бөлінуі
Сағаттардың жалпы көлемі
|
Тәжірибелік сабақтар
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
45 сағат
|
15 сағат
|
15 сағат
|
15 сағат
|
2.7.2. Тәжірибелік сабақтардың тақырыптырының аталуы
№
|
Тақырыптардың аталуы
|
Өткізілу формалары
|
Сағат саны
|
1.
|
Өндіріс орындарындағы жұмысшылар ағзасына зиянды және қауіпті өндірістік факторлардың қолайсыз әсерін алдын-алу аумағындағы медицина бакалаврының қызметі ретінде-Заңнама.
|
Біріккен (кіші топтарда жұмыс істеу, сөз-талас, презентация), Еңбекті қорғау саласында Еңбек кодексімен танысу, Еңбек гигиенасы саласындағы ҚР Кодексі 18.09.2009 жылдан № 193-IV «Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» негізгі ережелері,еңбек гигиенасында нормативті-әдістемелік материалдар, тесттік тапсырмаларды орындау)
|
3
|
2.
|
Жұмысшылардың денсаулық жағдайын кешенді бағалау. Алдын-ала және кезеңдік медициналық тексерулер. Кезеңдік тексерулерді ұйымдастыруда еңбек гигиенасындағы санитарлық дәрігердің ролі.
|
біріккен (кіші топтарда жұмыс, Қ.Р денсаулық сақтау министрлігінің №754 15.10.03ж бұйрығымен танысу, дискуссия, тесттік тапсырмаларды орындау).
|
3
|
3.
|
Өндіріс орындардағы кейбір демографиялық көрсеткіштерді зерттеу (жас – жыныстық құрамы, өлімшілдік, өлі туушылық)
|
біріккен (кіші топтарда жұмыс, пікір талас, кейс-стади).
|
3
|
4.
|
Өндірістегі аурушылдық. Жоғары аурушылдық себептері: биологиялық, медико - әлеуметтік факторлар, өндірістік факторлар, еңбек процессінің факторлары.
|
біріккен (жұптасып жұмыс істеу, дискуссия, тестілеу).
|
3
|
5.
|
Жұмысшылар аурушаңдығын аурушаңдықты емдік көмекке емдеу алдын – алдын алу мекемелеріне өз бетінше қаралу мәліметтері бойынша зерттеу. Аурулардың халықаралық классификаторы(МКБ-10)
|
біріккен(жұптасып жұмыс істеу, дискуссия, кейс-стади, тестілеу).
|
3
|
|
Барлығы
|
|
15
|
Оқытушының басшылығымен студенттің өзіндік жұмысының (ОСӨЖ) тақырыптық жоспары
|
6.
|
Уақытша еңбекке жарамсыздық мәліметтері бойынша жұмысшылардың аурушаңдығын зерттеу(кадрлардың жоғары ауысу жағдайында жылдық жұмысшылар). УЕЖ-қа еңбек сипаттамасының және жағдайының әсерін анықтау.
|
біріккен (жұптасып жұмыс істеу, дискуссия, тестілеу).
|
3
|
7.
|
Өндірістік жарақаттану, оның себептер және онымен күресу шаралары.
|
біріккен (аз топтарда жұмыс істеу, дискуссия).
|
3
|
8.
|
Кәсіптік аурушаңдылық пен уланулар жағдайларын есепке алу, тіркеу және тергеу реті. Жұмысшының кәсіби аурушаңдығының сараптамасы.
|
біріккен (дискуссия, құжаттармен жұмыс, тесттік тапсырмаларды орындау)
|
3
|
9.
|
Негізгі көрсеткіштерді санау, мәліметтерді жинау және топтастыру, таңдаманы анықтау. Өндіріс орындардағы жұмысшылар аурушылдығының көрсеткіштерін статистикалық өңдеудің қазіргі кезеңдегі әдістері.
|
біріккен (дискуссия, құжаттармен жұмыс, тесттік тапсырмаларды орындау)
|
3
|
10.
|
Жалпы және кәсіптік ауруларды төмендету шараларын ұйымдастыру. Алдын-алу шараларының эффективтілігін бағалау.
Аралық бақылау.
|
біріккен (дискуссия, құжаттармен жұмыс, тесттік тапсырмаларды орындау)
|
3
|
|
Барлығы:_____15'>Барлығы:
|
|
15
|
2.7.3. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары (СӨЖ)
№
п/п
|
Тақырыптардың аталуы
|
Өткізілу формалары
|
Сағат саны
|
1.
|
Жұмысшылардың денсаулық жағдайын бағалауда статистикалық есеп-тіркеу құжаттарының ролі.
|
реферат
|
3
|
2.
|
Өндірістік ортаның ластануына байланысты жұмысшылардың денсаулық жағдайын бағалау критерийі және әдістері.
|
тесттік тапсырмалар және кроссвордтар
|
3
|
3.
|
Жұмысшылардың тыныс алу ауруларымен кәсіптік аурулар деңгейін динамикалық бақылау.
|
тесттік тапсырмалар және кроссвордтар
|
3
|
4.
|
Жұмысшылардың есту мүшелерінің ауруларымен кәсіптік аурулар деңгейін динамикалық бақылау.
|
тесттік тапсырмалар және кроссвордтар
|
3
|
5.
|
Жұмысшылардың діріл ауруларымен кәсіптік аурулар деңгейін динамикалық бақылау.
|
тесттік тапсырмалар және кроссвордтар
|
3
|
|
Барлығы:
|
|
15
|
Консультация уақыты – Кафедраның кестесі бойынша.
Қорытынды бақылау уақыты – ОП және КУП кестесі бойынша семебет соңында.
2.8. Студенттердің өзіндік жұмысына тапсырмалар
Студент әр кредит бойынша әр түрлі формада 2 – ден кем емес СӨЖ орындауы тиіс. Өткізу мерзімі – кредиттің соңына 2 күн қалғанға дейін.
Рефератты орындау және дайындау талаптары:
Рефераттың көлемі 4-5 бет болуы керек (жқмысқа қосымша рефераттың көлеміне кірмейді).
Рефераттың құрылымына мұқабасы, мазмұны (рефераттың жазылу ретінің бетпен көрсетілуі), кіріспе (зерттелетін мәселенің түйіні, мәселенің мңыздылығы, мақсаты мен міндеттері жазылады), негізгі бөлімі (бұл бөлімнің әрбір бөлігі жеке мәселелерді ашады немесе бір-бірін жалғастырып отырады, бұл бөлімде кесте, сызба, график, суреттер болуы мүмкін), қорытынды (реферат бойынша қысқаша қорытынды беріледі, ұсыныстар беріледі), әдебиеттер тізімі болады.
Реферат дйындағанда 8-10 әдеби көз болуы керек.
Реферат әдеби тілде жазылуы қажет.
Қолданылған әдебиеттерге сілтеме берілуі қажет.
Библиографияны дұрыс толтыру қажет.
Презентация орындау және дайындау талаптары:
Презентация электронды және шығарылған түрде ұсынылуы тиіс (түрлі - түсті, Презентация электронды және баспа түрінде болады (түрлі-түсті, файл папкіде).
Презентация көлемі 10-15 слайдтан тұруы қажет.
Презентацияның құрылымы мұқабасы, кіріспе (зерттелетін мәселенің түйіні, мәселенің мңыздылығы, мақсаты мен міндеттері жазылады), негізгі бөлімі (бұл бөлімнің әрбір бөлігі жеке мәселелерді ашады немесе бір-бірін жалғастырып отырады, бұл бөлімде кесте, сызба, график, суреттер болуы мүмкін), қорытынды (презентация бойынша қысқаша қорытынды беріледі, ұсыныстар беріледі), әдебиеттер тізімі болады.
Презентация әдеби тілде жазылуы қажет.
- Материал жоғары техникалық деңгейде болуы қажет.
Көрсетілетін материалдардың дайындалуына қойылатын талаптар:
- Иллюстрациялық материал қойылған мақсатқа және тақырыпқа сәйкес болуы қажет.
- Ақпарат қазіргі мәселелерді қозғауы қажет.
- Материал әдеби тілде жазылуы қажет.
2.9 Қолданылған әдебиеттер:
орыс тілінде:
Негізгі:
Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. М-Медицина-2008 – 592 б.
Гигиена. /Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К., Бекмагамбетова Ж.Д. и др., Учебник Алматы. 2009 г. - 668 б.
Руководство по санитарной экспертизе в области гигиены труда. Под ред д.м.н., проф. Сраубаева Е.Н., Белоног А.А. – Караганда, 2008. -562 б.
қосымша:
Медицина труда. Учебник/ под ред. Н.Ф.Измерова.- 2008. – 520 б.
Методика изучения производственного микроклимата и его влияния на организм работающих. Под.ред. к.м.н. Жакеновой С.Р. Учебно-методическое пособие. ISBN 9965-406-50-2. –Караганда, 2005. -56 б.
Галаева А.И. Производственные аэрозоли, их гигиеническая оценка и нормирование. Методы исследования и профилактика пылевой профпатологии. Учебное пособие. –Караганда, 2008. – 80 б.
Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией. Под ред . Сраубаев Е.Н., Жакенова С.Р., Шинтаева Н.У.– Караганда, 2010. - 66 б.
Гигиена труда в ведущих отраслях промышленности РК. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. -Алматы. 2010. - 73 б.
Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. -Алматы. 2010. - 68 б.
Предупредительный санитарный надзор при новом строительстве и реконструкции промышленных предприятий. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. - Алматы. 2010. - 72 б.
Шайзадина Г.Н - Предупредительный санитарный надзор Учебно-методическое пособие.-Астана, 2010. - 50 б.
Достарыңызбен бөлісу: |