Немесе зиянды шығарындылармен атмосфераның ластануын азайтады Немесе

4
 
Болашақта-мүмкін (1 б.), бір күні таусылмайтын энергия көздері арзан және 
пайдалы энергия өндіре алады (1 б.)
Немесе
Қазіргі уақытта бұл энергия қымбат және Қазақстанда аз өндіріледі (1 б.), 
оның барлық кемшіліктерімен де әзірге көмірді пайдалану тиімдірек(1 б.) 
6. 
Қара металлургия үшін 
екi
ең маңызды өндіріс факторлары қандай? [2] 
Оқушы жазған алғашқы екеуін санаңыз, қалған жауаптарды елемеңіз
отын, шикізат-әрқайсысы 1 б.
тұтыну, көлік, су -әрқайсысы 0.5 б. 
B тапсырмасы. “Әлемнің ескерткіштері” 
Сізге бес елдің (A-E) рельефінің физикалық сипаттамасы және бес мүсіннің фотосуреті (1-
5) ұсынылған. Сипаттамада елдерді өз аумағында орналасқан мүсіндермен салыстыруға 
көмектесетін кеңес бар. Сипаттаманың астындағы барлық сұрақтарға жауап беріңіз. [Әр 
сұрақ 0.5 ұпаймен бағаланады, барлығы 10 балл] 
1 
2 
3 

4
 
4 
5 
B1 сызбасы. 1-5 ескерткіштердің суреттері. 
A: Елдің атауы аттас гидронимнен – солтүстік және шығыс шекара бойымен ағатын өзен 
атынан шыққан. Аумақтың ішінде осы материктің (аралдарды санамағанда) ең кіші 
мемлекеті болып табылатын жартылай анклав мемлекет бар. Жартылай анклав мемлекет 
және А елі екеуі де әлемдегі жалғыз жағалауы жоқ теңізі бар мұхитқа шыға алады. Елдің 
солтүстігінде ең үлкен құмды шөлден құнарлы саванналар мен субэкваторлық белдеудің 
орманды алқаптарына дейін баратын өтпелі аймақ аяқталады. Елдің батысында Кап-Вер 
түбегі орналасқан. Осы аймақта 1659 жылы еуропалықтар құрған Сен-Луи қаласы осы елдің 
ЮНЕСКО-ның мұра тізіміне енген алғашқы қаласы болды. 
1.1. Ел атауы қандай? Сенегал
1.2. Елде қандай мүсін (1-5) бар және кімге/неге арналған?
2 (0.25 б.) 
Төмендегілердің кез келгені:
африкалық жаңғыру ескерткіші / отарсыздандыру / тәуелсіздік алу (0.25 б.)
1.3. Сипаттамада берілген шөлден саваннаға дейінгі өтпелі аймақ қалай аталады? Сахель
1.4. Осы материктің шеткі нүктесі болып табылатын түбектегі мүйіс қалай аталады? 
Альмади / Жасыл Мүйіс
B: Тау жоталарының жалпы ауданы осы ел аумағының 2/3 бөлігін құрайды. Елде бір-бірін 
батыстан шығысқа ауыстыратын үш ірі орографиялық аймақ бар: Тибет үстірті, таулар мен 
биік жазықтар белдеуі, ойпат аккумулятивті жазықтар. Екі ірі өзен зор тарихи және 
географиялық құндылыққа ие, олардың бірі "ұзын өзен" деп аталады. Оған үш ең ірі ГЭС-
тің екеуі салынды. Әлемдегі барлық дінсіз адамдардың жартысынан көбі осы елде тұрады, 
бірақ халықтың 10-15%-ы Махаянаға сенеді. 
2.1. Ел атауы қандай? Қытай / ҚХР
2.2. Елде қандай мүсін (1-5) бар және кімге/неге арналған?
5-
ші мүсін (0.25 б.) 
Чжунюань Будда мүсіні / Көктем ғибадатхананың буддасы / Бұлақ ғибадатханасының 
Буддасы/Буддизм (синонимдер де) (0.25 б.)
2.3. Елдегі екінші ең биік нүкте қалай аталады? К2 / Чогори / Канченджанга
2.4. Әлемдегі ең ірі ГЭС-дың екіншісі қалай аталады? Итайпу

4
 
C: Солтүстікте, жағалау бойында және елдің орталық бөлігінде елдің атымен аттас ойпат 
басым. Сондай-ақ, елдің солтүстік бөлігінде ішкі теңізге шығу мүмкіндігі бар; жағалау 
бойында белгілі мореналық белдеу бар. Теңізге құятын, толығымен осы елде ағатын ең 
ұзын өзен елдің оңтүстігінен солтүстігіне қарай ағып өтеді. Аумақтардың екінші жартысы 
таулы өлкеден құралған және екі үлкен жоталарға бөлінген. Елдің оңтүстік-батыс көршісі 
шығыс тау жотасының атымен аталған көліктерді шығарады. Елде бір ұлт басым, халықтың 
шамамен 95%-ы бір дінді ұстанады. 
3.1. Ел атауы қандай? Польша
3.2. Елде қандай мүсін (1-5) бар және кімге/неге арналған?
1 мүсін (0.25 б.) 
Патша Исаның мүсіні (синонимдер де саналады) (0.25 б.)
3.3. Шығыс тау жотасының ең биік шыңы қалай аталады? Герлаховски-Штит
 
3.4. Осы елдегі мүсінге ұқсас, оңтүстік жарты шардағы ең биік мүсін қалай аталады? Иса 
Құтқарушы мүсіні (синонимдер де саналады)
D: Осы елдің жер бедері биік емес, кішкене төбелерге толы, тек елдің оңтүстігі мен 
батысында ғана тау жоталары бар. Солтүстіктен оңтүстікке қарай ағып жатқан және өз 
аймағындағы ұзындығы бойынша төртінші өзен елді шамамен екі тең жартыға бөледі. Екі 
ішкі теңізге шығуы бар, біріншісі екінші теңіз бассейніне жатады. Елдің ең биік нүктесі 
Черногора жотасына жатып, Говерла деп аталады. Тарихи байланысы бар көршілес елде 
ұқсас ескерткіш бар, бірақ барлық қызығушылық - бұл мүсіннің суретте бет қаратқан жақ. 
4.1. Ел атауы қандай? Украина
4.2. Елде қандай мүсін (1-5) бар және кімге/неге арналған?
4-
ші мүсін (0.25 б.) 
Отан-Ана/
Екінші дүниежүзілік соғыстағы жеңіс (синонимдер де саналады) (0.25 б.)
4.3. Сипаттамада көрсетілген өзеннің теңізге құятын кезде бұралаң төмен жағалаулары бар 
шығанақ қалай аталады? Лиман
4.4. Көрші елде ұқсас мүсін қайда орналасқан?
Волгоград
E: Осы елдің аумағында солтүстіктен солтүстік-шығысқа қарай екі тектоникалық плитаның 
соқтығысуы нәтижесінде пайда болған басқа тау жотасы созылып жатыр. Әрі қарай, елдің 
орталығында екі ірі өзеннің арасында аттас жазық бар, ол оңтүстікке қарай үстіртке, таулы 
аймаққа айналып көтеріледі. Елдің батысында соғысқұмар көршісі бар, олардың шекарасы 
көбінесе шөлді жерлер арқылы өтеді. Бұл шөлден қатты шаңды дауылдар жиі соғады. Елде 
халықтың 80%-дан астамы дінді көптеген діни дәстүрлердің жиынтығы деп санайды, оның 
бәріне ортақ ілімі жоқ, бірақ төрт негізгі бағыты бар. 
5.1. Ел атауы қандай? Үндістан
5.2. Елде қандай мүсін (1-5) бар және кімге/неге арналған?
2 мүсін (0.25 б.) 
Вишну мүсіні / Сенім мүсіні / Вишвас Сварупам/Индуизм (0.25 б.)
5.3. Екі көрші мемлекетті бөлетін шөл қалай аталады? Тар шөлі
5.4. Шөлдерден шаң әкелетін жаздың қатты, ыстық және құрғақ желі қалай аталады? Лу

4
 

жүктеу/скачать 1,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: