«ДАРЫН» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ПРАКТИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҒЫ
Аудандық олимпиада. Практикалық тур. – 2017
Уақыт: 120 минут
8 сынып
Есеп №1. Төменде адам қаңқасының кейбір сүйектер типтері мен олардың байланысу түрлері берілген . ( 8 Ұпай).
Сүйектер түрлері: Байланысу түрлері:
Ауаға толы жалпақ 1) Қозғалмалы
Қысқа борпылдақ 2) Жартылайқозғалмалы
Жуан , жалпақ 3) Қозғалмайтын
Ұзын борпылдақ
Түтікше, ұзын
Түтікше, қысқа
Адам қаңқасының сүйектеріне тән сүйек типтері мен байланысу түрлерін анықтаңдар:
Қаңқа сүйектері
|
Сүйектер түрлері
|
Байланысу түрлері
|
Мойын омыртқалары, білезік сүйектері
|
|
|
Төбе сүйектері
|
|
|
Жоғарғы жақ ,самай сүйектері
|
|
|
Жауырын
|
|
|
Қабырғалар
|
|
|
Саусақ және алақан сүйектері
|
|
|
Тоқпан жене кәрі жілік сүйектері
|
|
|
Жамбас
|
|
|
Есеп №2. – 3 ұпай.
ДЕНЕ аумағы мен мүшелері
|
Симпатикалық ЖЖ
|
Парасимпатикалық ЖЖ
|
Көз қарашығын ұлғайтады
|
|
|
Бронхаларды тарылтады
|
|
|
Диурезді азайтады
|
|
|
Қантамырларын тарылтады
|
|
|
Шаштарды тікірейтеді,көтереді
|
|
|
Есеп № 3. Кестеде өсімдіктердің құрылысының кейбір элементтері және оларда жүзеге асатын процестерге сипаттама берілген. 4 Ұпай.
Процестер
|
Трахейд
|
Эпидерма
|
Шайыр жоллы
|
Сәулелер жүйесі
|
Лейкопласт
|
Эндодерма
|
Этиопласт
|
Тамырдағы ішке бағытталған су ағынын реттейді
|
|
|
|
|
|
|
|
Қараңғыда түзілетін пластид
|
|
|
|
|
|
|
|
Жалаңаш тұқымды ағаш тектес өсімдіктерде діңнің механикалық беріктігін қамтамасыз ететін клеткалар типі
|
|
|
|
|
|
|
|
Сабақ бойымен судың горизонтальды жылжуын қамтамасыз етеді
|
|
|
|
|
|
|
|
Есеп№ 4. Мына төмендегі мысалға келтірілген өсімдіктердің мүшелерінің түр- өзгерістерін табыңдар.(13 Ұпай)
Түрөзгерістер
|
Мүшелері
|
Мысалдар
|
1 Тамырсабақ
|
а.Бүршік
|
a.Қызылша
|
2. Түйін
|
б.Тамыр
|
b.Бұршақ
|
3. Пиязшық
|
в.Жапырақ
|
c.Георгина
|
4. Тамыр түйнектер
|
г.Сабақ
|
d.Ирис
|
5.Тамыржеміс
|
|
e.Долана
|
6. Столон
|
|
f.Картоп
|
7. Түйнек пиязшық
|
|
g.Гладиолус
|
8. Гүл
|
|
h.Жүзім
|
9. Аналық бүр
|
|
i.Барбарис
|
10. Мұртша
|
|
j. Жалаңаштұқымдылар
|
11. Мұртша
|
|
k.Бас пияз
|
12. Тікенек
|
|
l.Жабықтұқымдастар
|
13. Тікенек
|
|
m.Бүлдірген
|
Түрөзгерістер
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
Мүшелер
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мысалдар
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Есеп№5. Суретте бунақденелілердің өкілдерінің аяқтарының түрлері берілген ( А-Ж). 
5.1 Жоғарыда суретте берілген бунақденелілер аяқтарының бөліктерін (1-5 сандарымен белгіленген) дұрыс анықтаңдар.(2.5 Ұпай)
Сирақ _______ Сан _________
Жамбас _______ Табан _________
Ұршық _______
5.2.Бунақденелілер аяқтарының құрылысының ерекшеліктері:
a. Қылтаны немесе талшығы бар жалпақ аяқтар.
b Ұзын жіңішке жамбасты келген, санының ішкі жағында мықты өсіндісі бар аяқтар.
d.Бұлшықты болып келген саны бар ұзын аяқтар.
c.Өсінділері бар, жалпақ қысқа аяқтар.
e.Барлық аяқтарының өлшемі мен пішініндері бірдей болады.
5.3.Бунақденелілер өкілдері:
1.Барылдақ қоңыз
2.Бұзаубас
3.Дәуіт
4.Көкқасқа шегіртке
5. Су қоңызы
5.4.Әр бунақденелілерге тән(өкілдері 1-5 сандармен белгіленген) аяқтарының қызметтерін ( А–Е)және оларға тән аяқтар құрылысының ерекшеліктерін(а-е) табыңдар.(5 Ұпай)
Достарыңызбен бөлісу: |
