Скандийдің жеңіл балқитын еріткіштегі ди-2-этилгексилфосфор қышқыл балқымасымен экстракциясы

Берілген  бөлімдереагентке  парафин  және 

техникалық фракциясы С

17

-С

болатын жоғары 

карбон  қышқылының  қоспаларының  әсері 

қарастырылды,  кей  жағдайларда  жоғары  кар

-

бон қышқылыкөптеген металдарды бөлуде экс

трагент  ретінде  қолданылады.  ЖКҚ-ң  негізгі 

ерекшеліктері  –  суда  аздаған  мөлшерде  ериді, 

фа заларға  тез  және  анық  бөлінеді,  алынған 

экстрактылар  гомогенді  жәнеметалдарды  фи

-

зика  –  химиялық  әдістер  арқылы  анықтауда 

Тәжірибелік  талдау  техникасы  келесі  рет-

пен, яғни, экстракциялық процесс 70-90°С тем

-

пературада,  3  минут  уақыт  аралығында  және 

сулы әрі органикалық фазалар 1:10 қатынасында 

орындалды. Ортаның қышқылдық рН мәні ретін -

де 0-4,0 интервал аралығы алынды. Экстрак ция 

-

центрациясы  1∙10

  моль/л.  Ортаның  қышқыл-

дығына  байланысты  әртүрлі  еріткіштердің  Sc 

– Д2ЭГФҚ экстракциясының бөліну дәрежесіне 

әсері1-cуретте көрсетілген.

1-суретте скандийдің экстракциялық сызығы 

(1) ЖКҚ балқымасымен рН=1,3 мәнінде макси

-

малды R

(99,8%) бөлу дәрежесінкөрсетеді, яғни 

ЖКҚ  сандық  металды  бөліп,  экстрагент  ролін 

атқарады.Сонымен  қатар,  тәуелділіктен  көрініп 

тұрғандай  зерттелген  жүйеде  10%  Д2ЭГФҚ  – 

90%  ЖКҚ  (2)  және  10%  Д2ЭГФҚ-  90%  пара

-

фин (3) балқымалары сулы фазаның тепе

теңдігі 

дәрежесі максималды мәнге ие болады. 1-ші және 

2-ші  қисықтарда  бөліну  дәрежелерінің  мәндері 

бір-біріне  жақын,  рН=1,1-де  сәйкесінше  97,5% 

және  99%-ды  құрайды.  Демек,  зерттелген  Sc 

-Д2ЭГФҚ жүйесіне еріткіштердің әсері ортаның 

белгілі қышқылдылығында бір-біріне жақын, әрі 

қарай зерттеу үшін парафин және ЖКҚ қоспасы 

таңдалды, себебі экстракциядан кейінгі алынған 

33

ISSN 1563-0331                            

Chemical Bulletin of Kazakh National University, 2015, 1 (77)

Исатаева А.Т. және т.б.

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

30

40

50

60

70

80

90

100

 1

 2

 3

рН

т

-

т

 

1 – ЖКҚ,  2 – Д2ЭГФК – ЖКҚ, 3 – Д2ЭГФК парафин,

СSc=1∙10

-3

 моль/л, t=70-90

0

C; O:С=1:10; τ=3 мин; n=3

жүктеу/скачать 0,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: