Социально-экономическое и культурное развитие малых городов Казахстана

- систематизированы и изучены научные труды и документы по истории городов Казахстана и г.Аркалыка в частности;

- введены в научный оборот данные о достижениях и трудностях социально-
экономического, и культурного развития, и ценные архивные материалы по
развитию города;

- в диссертационной работе использованы документы 5 государственных архивов, статистические материалы;

• 
  выявлены недостатки в сфере подготовки профессиональных рабочих кадров из числа коренного населения и их карьерного роста;
  
• 
  вся интеллектуальная и техническая жизнь города приобретала характер русификаций;
  
• 
  в диссертации выявлены позитивные изменения, происходящие во всем комплексе жизни города в годы независимости;
  

2 Туманшин К.М. История развития Петропавловска и его уезда (1861-1917 гг.) // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алма-Ата, 1960. – 24 с.; Герасимова Э.И. История города Уральска в дорево­люционный период 1613-1917 гг. // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алма-Ата, 1965. – 24 с.; Аполлова Н.Г. Особенности возникновения и развития городов Оренбургского края в XVIII в. // Города феодальной России. – М., 1966. – 178 с.; Кабо Р.М. Города Западной Сибири. – М., 1949. – с.175.

3 Искаков У.М. Города Казахстана: проблемы социально-экономического развития. - Алма-Ата: Наука, 1985. – 160 с.; его же. Города в системе расселения Ка­захстана /экономико-демографический аспект /АН РК Совет по размещению производительных сил. - Алма-Ата, 1992. – 216 с. Проблемы социально-эконо­мического и этнодемографического развития городов Казахстана. Тематиче­ский сборник научных трудов / ред. колл.: Ж.К. Касымбаев (гл. ред.) и др./ - Алма-Ата, 1985. – 101 с.; Басенов Т. Портреты городов Казахстана. - Алма-Ата: Казахстан, 1967. – 52 с.; Двоскин Б.Я., Голиков Н.Ф. Будущее городов Казахстана. - Алма-Ата, 1975. – 19 с.

4 Елагин А.С. Города Казахстана в период строительства социализма. В кн.: Актуальные проблемы истории Советского Казахстана (к 60-летию Казах­ской ССР и Компартии Казахстана). - Алма-Ата: Наука КазССР, 1980. - 344 с.; его же. Кустанай вчера, сегодня и завтра. Алма-Ата: Казахстан, 1979.- 247 с.; Караганда. А.С. Елагин (отв. ред.). - Алма-Ата: Наука, 1989. - 191 с. (История городов Казахстана); Петропавловск. А.С. Елагин (отв. ред.) и др. - Алма-Ата: Наука, 1985. - 208 с.; Семипалатинск, (отв. ред.) и др. - Алма-Ата: Наука, 1984. - 224 с. и др.

5 Алпысбаева Г.А. Проблемы социально-экономического и культурного развития г.Акмолы (1832-1914 гг.). // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алматы, 1997. - 24 с.; Нурбаев К.Ж. История Павло­дара (1917-1946). // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алматы, 1998. - 26 с.; Досанов Б.Д. История г.Целинограда (Акмолин­ска) (1917-1970 гг.). // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алма-Ата, 1974. - 32 с.; Нургалымова К.С. Ақтөбе қаласының та­рихы (1946-1999 жж.). // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алматы, 1994. - 24 б.

6 Балкияев Н. Социально-экономические проблемы малых городов юга Казахстана в переходный период к рынку. // Автореф. и диссерт. канд. экон. наук. - Алматы, 1994. - 22 с.; Жубатканов К.Ж. Ре­гиональные проблемы социально-экономического развития Казахстан в 1950-80-е годы. // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук - Алматы, 1996. - 23 с.; Дугалова Г.Н. Социально-экономические проблемы адап­тации промышленности Казахстана к рынку (на примере индустриальных ре­гионов). // Автореф. и диссерт. док. экон. наук. - Алматы, 1999.- 43 с. и др.; Кузутбаева Б.К. Социально-экономическое развитие г.Актау (1959-2001 гг.). // Автореф. и диссерт. канд. ист. наук. - Алматы, 2001. - 29 с.; Журасова А.Ш. Орал қаласының тарихы: әлеуметтік-экономикалық және мәдени даму аспектілері (1946-2000 жж.). // Тар. ғылым. канд. авторефер. және диссерт. - Орал, 2007. – 26 б.; Кырыкбаева Э.О. Семей қаласының тарихы: әлеуметтік-экономикалық және мәдени аспектісі (1946-1990 жж.). // Тар. ғылым. док. диссерт. – Алматы, 2000. – 230 б.

7 Адамчук В.А. Большой Тургай (экономико-географическая характеристика). – М.: Государственное издательство географической литературы, 1959. – 166 с.; Немчинов В.С. и Адамчук В.А. Перспективы народнохозяйственного развития Кустанайского экономического района. - М., 1958. – с. 15; Адамчук В.А., Двоскин Б.Я. Проблемы развития промышленных узлов СССР. – Москва, 1968; Немчинов В.С. Избранные произведения. В 6 т. - Т.4. – М., 1967.

8 Базарбаев К. Кустанайская область (экономико-географическая характеристика). - Алма-Ата: Издательство АН КазССР, 1959. -186 с.

9 Туманшин К.М. Деятельность Компартии Казахстана по созданию и развитию Кустанайско-Тургайского промышленного комплекса (1956-1970 гг.). - Алма-Ата: Наука КазССР, 1978. – 274 с.

10 Жәнібеков Ө. Тағдыр тағылымы (естеліктер). - Алматы: Рауан, 1996. – 192 б.

11 Брежнев Л.И. Целина. – М.: Издательство политической литературы, 1978. – 79 с.; Кунаев Д.А. О моем времени: Воспоминания. – Алма-Ата: Дәуір, МП «Ынтымақ», 1992. - 312 с.; Козыбаев О., Дегтярев Н. В краю хлеба и металла. Жизнь замечательных людей Кустанайской и Тургайской областей. Встречи, беседы, диалоги. - Алматы: Дәуір. Международный фонд имени Кунаева. 1994 г. – Кн.1.- 96 с.; Козыбаев О., Дегтярев Н. В краю хлеба и ме­талла. Жизнь замечательных людей Кустанайской и Тургайской областей. Встречи, беседы, диалоги. - Алматы: Дәуір. Международный фонд имени Кунаева. 1994 г. – Кн.6.- 96 с.; Ковальский С.Л., Маданов Х.М. Освоение целинных земель в Казахстане (Историко-партийный аспект). - Алма-Ата: Наука, 1986. – 224 с.

12 Жунусов Б., Ситников Л.А. Дыхание Торгайского гиганта. - Алма-Ата: Казахстан, 1978. - 99 с.

13 Аитов А.А. Социальное развитие регионов. – М.: Мысль, 1985. - 220 с.; его же. Социальное развитие городов: сущность и перспективы. – М.: Знание, 1979. - 64 с.; Межевич М.Н. Крупный город: проблемы и тенденция развития. - Л.: Наука. Ленинградское отд-е, 1988. - 167 с.; Баранов А.В. Социально-демографическое развитие крупного города. – М.: Финансы и статистика, 1981. - 191 с.; Борщевский М.В. Город: методологические проблемы комплексного соци­ального и экономического планирования. – М.: Наука, 1975. - 204 с. и др.; Алтаев А.Ш. Социальное развитие рабочих Казахстана (1970-1990 гг.). - Алматы: Ғылым, 1996. – 250 с.; Асылбеков М.Х., Нурмухамедов С.Б., Пан Н.Г. Рост индустриальных кадров рабочего класса в Казахстане. – Алма-Ата, 1976. - 249 с.; Нусипбеков А.Н. Формирование и развитие советского рабочего класса в Казахстане. – Алма-Ата: Наука. 1966. – 242 с.; Абдуллаев Н.А. К историографии промышленности Казахстана второй половины ХХ века. // Сборник научных трудов РУДН. Серия социально-гуманитарная, 2002, Ақтөбе университеті, 2002. - №2.

14 Абултаева М., Смагулова Н. Из истории культурного строительства Кустанайской области (1919-1967 гг.). – Кустанай, 1968. – 79 с.; Ахметова С.Ш. Историческое краеведение в Казахстане. – Алма-Ата: Казахстан,1982. – 169 с.; Черныш П.М. Очерки истории Кустанайской области. – Кустанай, 1995. – 276 с.

15 Бутягин В.А. Планировка и благоустройство городов. – М.: Стройиздат, 1974. - 383 с.; Карамышев В.А. Город строится в пустыне. - Алма-Ата: Казахстан, 1975. - 128 с.; Лаппо Г.М. Города на пути в будущее. – М.: Мысль, 1987. -236 с.; Смоляр И.М. Новые города планирования структуры городов промыш­ленного и научно-производственного профиля. – М.: Изд-во лит-ры по строительству, 1972. - 184 с.; Кривов А.С., Левин М.И. Архитектура нового города. - Алма-Ата: Казахстан, 1982. - 96 с.

16 Назарбаев Н.А. На пороге XXI века. - Алматы: Өнер, 1996. - 228 с; его же. Пять лет независимости. - Алматы: Казахстан, 1996. - 624 с.; его же. В потоке истории. - Алматы: Атамура, 1999. - 296 с. и др.

17 Сариева Ы.Қ. Текті Торғай. - Алматы: Өлке, 2000. - 214 с.

18 Цвентух Е.С. Аркалык – город сильных и стойких духом людей. -Т.1. - Костанай, 2005. – 314 с.

19 Рудное сердце Торгая. – Алматы, 2006. – 287 с.

20 Материалы областной научно-практической конференции «Главный город Торгайского региона: Становление и перспективы развития». - Аркалык, 2006. -270 с.

21 Ершова Е.И. Край степной, где когда-то цвели ковыли. // Тургайская новь. – 1996. – 25 октября.; Ситников Л.А. И стала историей быль. // Тургайская новь. – 1985. – 5 и 30 апреля.; Силюченко А. Юность моя, Аркалык. //Торғай, 1998. – 9 января.; В.Грунин. Они были первыми. // Арқалық хабары. – 2006. - 10 матрта.; Касымов К. Из истории становления г.Аркалыка. // Торғай таңы. - 1987. – 21 сентября.; Адырбаев Д. Арқалық қаласы туралы. // Торғай таңы. - 1998. – 9 сентября.

22 Центральный государственный архив Республики Казахстан (далее ЦГА РК). Ф.1109, Оп.3, Д.390.; ЦГА РК. Ф.1109, Оп.3, Д.637.; Ф.1479, Оп.5, Д.1294.; Ф.1553, Оп.1, Д.488.; Ф.1479, Оп.5, Д.1318.; Ф.1479, Оп.6 (Продолжение), Д.1326.

23 Архив Президента Республики Казахстан (далее АП РК). Ф.708, Оп.30, Д.1624.; Ф.708, Оп.36, Д.842.; Ф.708, Оп.36, Д.843.; Ф.708, Оп.34, Д.1214.

24 Государственный архив Костанайской области (далее ГАКО). Ф.1414, Оп.3, Д.609.; Аркалыкский региональный государственный архив (далее АрРГА). Ф.419-А, Оп.4, Д.9,13.; Ф.418-А, Оп.1, Д.1.; АрРГА. Ф.10, Оп.1, Д.24.; Ф.10, Оп.5, Д.2.; Ф.10, Оп.5, Д.3.; Ф.10, Оп.6, Д.368.; Ф.10, Оп.2 (Продолжение), Д.921.; Ф.139, Оп.1, Д.998.; Ф.139, Оп.1, Д.999.; Ф.246, Оп.1, Д.183.; Ф.45, Оп.1 (Продолжение), Д.98.; Ф.45, Оп.4, Д.7.

25 Статистический ежегодник. 1999 г. – Алма-Ата, 1999. – 392 с. Социально-экономическое положение областных центров Республики Казахстан. – Алматы: Казинформцентр, 1994. – 88 с. и др.; Тургайское областное статистическое управление. Ф.139. (1970-1988 гг.).; Кустанайское (Кос­танайское) статистическое управление. Ф.325. (1988, 1997 гг.); Ф.698 - Цен­тральное статистическое управление Казахской ССР при Совете Министров СССР.

26 ЦГА РФ. Ф.196, Оп.5, Д.1294.; Ф.1892, Оп.1, Д.4.; Ф.1892, Оп.1, Д.5.; Ф.1892, Оп.1, Д.6.; Ф.1280, Оп.1, Д.7.; Ф.1280, Оп.1, Д.8.

27 Сборник Законов Казахской ССР и Указов Президиума Верховного Совета Казахской ССР (1938-1957). - Алма-Ата: Казахское государственное изд-во, 1958. - 346 с.

28 ЦГА РК. Ф.1109, Оп.3, Д.390.

29 ЦГА РК. Ф.1109, Оп.3, Д.637.

30 Ведомости Верховного Совета Казахской СССР. – Алма-Ата, 1970. - №48.; Сборник Постановлений Совета Министров Казахской ССР. – Алма-Ата, 1970.

31 АрРГА. Ф.139, Оп.1, Д.998.

32 Фефелова Л. Бокситовый пик уже пройден. // Костанайские новости. – 1998. - 24 июня.

33 ГАКО. Ф.268, Оп.1, Д.1567.

34 Козыбаев О, Дегтярев Н. В краю хлеба и металла. Жизнь замечательных людей Кустанайской и Тургайской областей. Встречи, беседы, диалоги. Алматы: РГЖИ «Дәуір». Международный фонд им.Кунаева. - 1996 г. – кн.6.- 96 с.

35 Терновой И.К. Костанайская область: прошлое и настоящее. – Костанай, 2007. – 508 с.

36 АрРГА. Ф.246, Оп.1, Д.5.

37 АрРГА. Ф.176, Оп.1, Д.2.

38 Бутягин В.А. Планировка и благоустройство городов. – М.: Строй­издат, 1974. - 383 с.

39 Архив Аркалыкского городского управления строительства и архитектуры – Проект планировки города. - Т.2. Основные положения.

40 ГАКО. Ф.128, Оп.1пр., Д.22.

41 АрРГА. Ф.10, Оп.1, Д.218.

42 ГАКО. Ф.10, Оп.1, Д.4.

43 АП РК. Ф.708, Оп.30, Д.175.

44 ГАКО. Ф.128, Оп.1, Д.940.

45 Теоретические основы развития школьного образования в Казахстане. // Сборник научно-педагогических статей. - Алматы, 1999. -215 с.

46 АрРГА. Ф.139, Оп.2, Д.28.

47 АрРГА. Ф.45, Оп.1пр., Д.75.

48 АП РК. Ф.708, Оп.36, Д.127.

49 ЦГА РФ. Ф.196, Оп.5, Д.17.

СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ
1 Өнеге өлшемі. (Арқалық қаласының тарихынан). Труды II Международной научно-практической конференции молодых ученых «Жас ғалым-2007», посвященной 40-летию образования Таразского государственного педагогического института. - Тараз, 2007. - С.305-307.

2 Историография истории изучения городов Казахстана. // Материалы Международной заочной научной конференции «Город как форма бытия». Челябинский государственный университет. - Челябинск, 2007. - С.109-113

3 Торғай аймағының бас қаласының тарихы. // Вестник Западно-Казахстанского государственного университета имени М.Утемисова. №3. - Уральск, 2007. - С.126-131.

4 Некоторые аспекты социально-экономического развития г. Аркалыка за 2003-2005 годы. // Вестник Западно-Казахстанского государственного университета имени М.Утемисова. №4. - Уральск, 2007. - С.198-203

5 История города Аркалыка через призму библиотечных фондов. // Вестник Атырауского государственного университета им. Х. Досмухамедова. - Атырау, 2007.

6 Ұлтын ұлықтаған азамат. // Материалы Международной научно-практической конференции «Роль личности в истории». - Астана, 2007. - С.260-262.

7 Некоторые аспекты развития Тургайской области. // Материалы Международной научно-практической конференции, посвященной 95-летию видного государственного и общественного деятеля Казахстана Д.А. Кунаева. Т.2. - Шымкент, 2007. – С.81-84.

8 Арқалық қаласының арнайы орта білім беру оқу орындарының даму тарихы. // Вестник Казахского национального университета имени Аль-Фараби. - №1. - Алматы, 2008. - С.163-165.

9 Қайсар қала тұрғыны (нарық теперішін көп көрген арқалықтар ертеңіне үмітпен қарайды). // Ақиқат журналы. - №1. - Алматы, 2008. - С.80-82

10 Некоторые аспекты истории развития Торгайского региона. // Материалы Международной научно-практической конференции «Проблемы сохранения и изучения культурного и природного наследия Прииртышья». - Павлодар, 2008. - С.212-216.

11 1948-1975 жылдары аралығында Арқалық қаласының салыну тарихы. // Материалы Международной научной конференции студентов, аспирантов, молодых ученых «Парадигма современной науки глазами молодых». - Костанай, 2008. - С.929-933.

12 Арқалық қаласының тарихи-өлкетану мұражайының тарихынан. // Материалы Международной научно-теоретической конференции «Хронология, структура и некоторые закономерности формирования Казахской государственности» посвященной 70-летнему юбилею д.ю.н., проф.Т.Агдарбекова. - Туркестан, 2008. - С.576-580.

13 Страницы истории Торгайского бокситового рудоуправления. // Материалы Международной научной конференции «Топорковские чтения». - Рудный, 2008. – С.226-230.

ТҮЙІН
Шаукенов Жангелді Арсенұлы
Қазақстанның шағын қалаларының әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуы (1956-2006 жж. Арқалық қаласы үлгісінде)
Тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация авторефераты

07.00.02 – Отан тарихы (Қазақстан Республикасының тарихы)

Қазақстандағы жаңа қалалар (бұрын олар шағын қала болған) санының өсуі өнеркәсіптің қарқынды дамуына және тың аймақтарды игеруге тікелей қатысты деп айтуға болады. Бұл қалалар Қазақстанның өнеркәсіп салаларының дамуына үлкен үлес қосты, әсіресе қара және түсті металлургия саласы, химиялық және мұнайхимиялық, жанармай электр қуат көздері. Сонымен қатар Қазақстандағы өндірілген белгілі бір тауардың жартысынан көп бөлігі осы қалалар немесе қалалардың бөлек топтарының үлесіне тиді деп айтуға болады. Бірақ Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Қазақстанның шағын қалаларының құлдырау үдерісі басталып, олардың хал-ахуалы қазіргі кезде өте төменгі деңгейде.

Соған байланысты қала тарихында XX ғ. екінші жартысында қазақ қоғамында орын алған түрлі күрделі процестер зерттелінеді. Соңғы жылдары тарих ғылымында күнделікті мәселелерге деген қызығушылық айқын аңғарылады: Осы жағдай тұрғысынан қарастырсақ, бұл зерттеудің өзектілігі мен ғылыми маңыздылығының зор екендігі сөзсіз.

- объективтік әдістемелік тұрғысына сүйене отырып жаңа мұрағат, нарративтік және басқа да деректерді ғылыми айналымға енгізу;

- қаланың инфрақұрылымдық жүйесін және құрылымын зерттеу;

- 1956-2006 жылдар арасындағы қаланың әлеуметтік және мәдени дамуының оң тенденциялары мен экономикалық дамудың негізгі бағыттарын ашып көрсету;

- қаланың инфрақұрылымдық жүйесінің стратегиялық мақсаттарын белгілеу негізінде өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы және мәдениет салаларындағы күш-қуаты мен қарқыны кемшін түсіп отырған жұмыс орындарын анықтау;

- қазіргі кезеңдегі Арқалықтың инфрақұрылымы мен мәдени дамуын анықтау.

- Арқалық қаласының және Қазақстан қалаларының тарихына байланысты ғылыми еңбектер мен құжаттар зерттеліп жүйеленді;

- қалалар дамуына қатысты бағалы мұрағат материалдары және мәдениет дамуына байланысты әлеуметтік-экономикалық еңбек табысы туралы материалдар ғылыми айналымға енгізілді;

- диссертация жұмысында 5 мемлекеттік мұрағат құжаттары, статистикалық материалдар пайдалынылды;

- қала тұрғындарының қызметтік өсуі және жергілікті тұрғындар арасынан кәсіби жұмыс кадрларын дайындау барысындағы кемшіліктер анықталды;

- зерттелген кезеңде қала өміріндегі барлық интеллектуалдық және техникалық құндылықтардың орыстануы жүзеге асқандығы дәлелденді;

- тәуелсіздік жылдарындағы қала өмірінің тарихнамасы айқындалып, диссертацияда осы бағытта орын алған оң өзгерістер көрсетілді;

- зерттеу қорытындысына байланысты 8 пункттен тұратын қоғам дамуының қазіргі заман талабына сәйкес қаланың даму саясаты бойынша ұсыныстар берілді.

Бірінші тарауда Торғайдың индустриалдық-аграрлық орталығы ретіндегі Арқалық қаласының құрылуының және дамуының тарихы зерделенеді.

Екінші тарауда қаланың құрылысы мен қала инфрақұрылымының даму мәселелері таразыланады.

Үшінші тарау кеңес дәуірі мен тәуелсіздік кезеңіндегі қаланың әлеуметтік-мәдени дамуын салыстырмалы талдауға арналған.

Қорытындыда ғылыми зерттеудің негізгі тұжырымдары анықталады.


SUMMARY

of thesis synopsis on the competition for candidate`s degree on speciality

07.00.02 – Native Land History (History of the Republic of Kazakhstan)
Shaukenov Zhangeldy Arsenovich
Social-economic and cultural development of Kazakhstan small towns on the example of Arkalyk (1956-2006).
In Kazakhstan town settling system small towns prevail over other town settlements. It is known that the construction and development of Kazakhstan towns happened under the influence of the specificity of forming basic branches of industry. Under the influence of industrial development of Kazakhstan regions historically the town settling structure appeared there that mainly consisted of small towns.

It can be affirmed that the rapid increase of new towns (that were mainly small) in Kazakhstan was caused by intensive rates of industrial and virgin (agricultural) development of the land. In these towns there was high specific weight in the development of Kazakhstan industrial branches especially ferrous and non–ferrous metal industry, fuel, chemical and oil industries, electroenergetics. Besides some towns and some groups of towns produced the most part of the definite output in Kazakhstan. But because of the USSR disintegration Kazakhstan towns fell into decay and really were on the verge of dying.

- to introduce new archival, narrative and other sources into the scientific data on the base of the objective methodological approach;

- to study the structure and the system of the town infrastructure;

- to reveal main trends of the economic development and positive tendencies of social and cultural development of the town in 1956-2006;

- to elicit weak points in the work of the town infrastructure system in order to define some strategic tasks in the sphere of industrial, agricultural and cultural development;

- to characterize the present situation of culture and infrastructure development in

Arkalyk.

Scientific basis. Some sources and documents of Central state archives of RK, RK President archives, Arkalyk regional state archives, Kostanay oblast state archives, Central state archives of RF, statistic collections, periodical materials are used in the work.

The scientific novelty is that first in the native historical science there was carried out a complex research of Arkalyk history in the period under review. Many not used before archival materials and documents are introduced into the scientific data.

Methodological basis of the work is the formed scientific ideas, theoretical conclusions and propositions of Kazakhstan and world historical science in revealing the role of towns in civilization processes.

Research methods: comparative-historical, system and statistic methods.

Results of the research:

- the scientific works and documents on history of Kazakhstan and Arkalyk are studied and systematized;

- the data about some achievements and difficulties of social-economic and cultural development and also some important archival materials on the town development are introduced;

- the documents of 5 state archives, statistic materials are used in the thesis;

- the drawbacks in the sphere of training skilled workers among the native population and their career growing are revealed;

- all the intellectual and technical life of the town acquired the russification character;

- some positive changes taken place in the whole complex of the town life in the years of independence are shown in the thesis;

- according to the results of the research some recommendations proceeding from requirements of the modern society development are given in 8 points of the town development policy.

Scientific-practical significance. The thesis materials may be used in the further studying of town history, and for preparing lectures on study of local lore.

Approbation. The basic contents of the thesis are given in the publications, approved at the international and republic conferences. The research consists of an introduction, 3 chapters, a conclusion, references, and appendices.

Brief contents of the work. The introduction includes substantiation of the research topic relevance, the degree of problem studying, goals and tasks of the research, characteristics of scientific basis, methodological basis and research methods, arguments of the scientific novelty of the research and scientific-practical significance of the results, also data of the approbation results.

The fundamental part concerns the history of foundation and development of Arkalyk as an industrial and agrarian centre of Torgai.

In the second chapter the questions of town-building and town infrastructure are studied.

In the third chapter the analysis of some tendencies of the town social-cultural development in the Soviet period and during the years of independence are given.