Сонда да ішінде бар таңдамасы. Қазақтың келістірер қай баласы?
—деп Абай өлеңін мысалға алады.Ия,сөздің жүйесін білмесең,аңдамай сөйлегенше,аузыңды бу деген сөз бар.Сөздің шеберлігін пайдалана білу өнер,ондай өнер бәріне бірдей беріле салған жоқ. «Болмасаңда ұқсап бақ»-дегендей шешен сөйлеу бойда жоқ болсада,ойды таза ұстап,дұрыс сөйлеуге үйрену керек. - Тіл қисыны мен тіл көрнектілігін сөз өнерін құрайтын басты бөлшектер ретінде қарастырып,тіл қисыны-сөзді әдемілеп жеткізу үшін сөз арқылы сурет салу деп біледі.Ал,тіл көрнектілігін- сөздің көрнекі сипатта болуымен байланыстырады.Яғни,адам үшін деректі заттардың,дерексіз заттарға қарағанда жай-күйі түсініктірек болғандығынан, кейде шебер суретшілер жансыз затты,жанды затқа айналдырып әкеліп сипаттауы қажет деп кесіп айтады.Қазақ әдебитінде осыған сай келер мысалдар өте көп. Оның ішінде Абай Құнанбаев пен Мағжан Жұмабаевтың өлеңдерін айтуға болады.Дәл осылай табиғат лирикасына жан бітіре шебер суреттеген М.Ю.Лермонтовтың мына өлеңі есіме оралды:
- Әрбір бай жалдап жатыр жүз кедейді.
- Қартаң Каспий қалғыған бойыменен
- Терекке көзін ашып үндемейді.
- - Азырқандың, білемін, ақсақал шал,
- Тентегіңнің сөзіне құлағың сал.
- Казак-орыс қатыны бір сұлуды
- Әкеліп ем, қайтейін, оны-дағы ал!
- Кәрі Каспий қара көк көзін ашты,
- Жылы жүзбен Терекке амандасты.
- Жыбыр қағып, қозғалып, сылқ-сылқ күліп,
- Қатынды алды, қитықсыз араласты.
Достарыңызбен бөлісу: |
