Ауырсынудың орталық механизмдері

Ауырсынудың орталық механизмдері
Ауырсыну сезімінің қалыптасуына қатысатын құрылымдар ОЖЖ түрлі деңгейлерінде
орналасқан. 
Жұлын-таламус жолы: ноцицепторда туындаған серпініс

жұлын түйіні (1- нейрон) 

жұлын сұр затының артқы мүйізі (2-нейрон) 

жұлын-таламус тракты 

таламустың вентрал ядросы (3-нейрон) 

ми қыртысы нейрондары.
-
Таламус – жағымсыз, сыздаған, өткір және т.б. ауырсыну сезімдері қалыптасады.
-
Торлы құрылым – ноцицепциялық әсерленістерде ми қыртысының белсенділігін
арттырады. 
-
Қыртыстың соматосенсорлық аймағы – ауырсыну түйсігі, дененің ауырған жерінің
проекциясы қалыптасады
Ноцицепция

Прекцияланатын 
ауырсынудың туындау 
сызбасы
Ноцицепция

Шағылысқан (отраженная) 
ауырсынудың негізіндегі рефлекс 
жолы
Ішкі ағзалардың кейбір ауырсыну 
афференттері жұлында латералды 
жұлын-таламус трактінің тері 
ауырсыну афференттері түйісетін 
нейрондарымен түйіседі. 
Ноцицепция

Антиноцепциялық жүйе - ауырсыну сезімі мидың жоғарғы бөлімдеріне 
өтуін төмендетіп немесе тежеп отыратын нейрондар топтары. 
Ауырсыну сигналдарының синапстардан өтуінің өзгеруі арнайы заттар –
нейропептидтермен байланысты.
Антиноцицепциялық жүйе

Нейропептидтер:
- Эндорфиндер - липотроптық гормондардың бөліктері - антиноцицепциялық 
жүйесінің нейрондарының жүйке ұштарынан бөлінеді;
- Энкефалиндер - ми тінінен бөлінеді;
- Гормондар - вазопрессин,окситоцин, АКТГ, немесе олардың бөліктері;
- Биологиялық белсенді заттар - бомбезин, соматостатин, нейротензин, 
холецистокинин.
Нейропептидтердің әсрі апиын және оның туындыларының әсеріне ұқсас. Олар
апиатты рецепторлармен лигандалар сияқты әрекеттесіп, ауырсынуды қабылдайтын
нейрондардың функциялық жағдайын өзгертеді. Нәтижесінде ауырсыну
сигналдарының өтуі тежеледі. 
Антиноцицепциялық жүйе

Лигандалар –
қандай да бір орталықпен (акцептормен) тікелей байланысқан
молекула немесе иондар.
Химиялық болмысына қарай апиын рецепторларының лигандаларын 2 топқа
бөлуге болады:
1. Пептид құрылымды (эндорфин, энкефалин, ББЗ, т.б.) – жануартекті эндогенді
зат.
2. Алкалоид құрылымды (морфин, оның туындылары) – өсімдіктекті экзогенді
заттар.
Апиын рецепторы
- Мю-рецепторлар – аналгезиялық әсерге жауапты.
- Делта-рецепторлар - эмоциялық мінез-қүлық реттелуіне қатысады.
Антиноцицепциялық жүйе