Мекемтас Мырзахметүлы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
ақ шіркеуді керсетеді. Оңда кім бар, не бар? Бұл
шіркеуді «миссия» деп атайды.., ал осы миссия-
да кімдер тұрады? Үлкен дін басылары тұрады.
Анау Омскідегі генерал-губернатор дәрежесіндегі
Ақмола, Семей - екі
облыстың дін басысы - эпис-
коп Аңдриан осы қазағы көп Слободка қаласына
әдейі кеп орнаған. Неге? Қазақтың, татардың халқын
«шоқындырамын» деп келіп отыр. Осы жөнінде Пав-
лов Абай білмейтін миссия ішіндегі көп сыр мен жай-
ларды айтты.
Ақ шіркеудің жанында школ да бар екен. Соған...
панасыз жүрген жас жетім балаларды алады.
Бұл күнде
отыздан аса қазақ, ноғай балаларын
шоқындырып, оқытып, тәрбиелеп жүр, - деді...
Ивашкин... жетім бала Мекешті... миссияның
интернатына береді... жаңағы балаға Бутин деп
фамилия беріпті. Мекеш деген атын жоғалтып,
Михаил, Мишка деп ат қойыпты (Жиырма томдық
шығармалар жинағы, Алматы, 1980, 6-т, 363-364-
беттер), - деп, қазақ елінің рухани ой
көзіне айналған
Абайдың өзі әлі де көзі жетіп сезіне алмаған,
сезінсе де патша үкіметі саясатының отарланған
бұратана елдерді дінге шоқындыру арқылы орыс-
танды ру
тәрізді
өте
жасырын,
құпия
түрде
жүргізіліп отырған империялық саясатының аста-
рына бойлай алмаған Миссия деп аталған діндар
ұйымының бұратана халықтардың
бірі - қазақтарды
шоқындыруға бет алған патша саясатының түп
төркіні мен басты мақсатын жете біліп отырған Пав-
ловтар тобы миссионерлік әрекеттің мән-мағынасы
мен көздеген түпкі мақсатын Абайға жанама түрде
болса да сездірген әрекетін аңғарамыз. Өйткені