Микробқа қарсы ем. Антибиотиктер. Микробтар клеткасына әсер ету механизміне байланысты антибиотиктер екіге бөлінеді: 1) Бактерицидті; 2) Бактериостатикті әсерлі антибиотиктер.
Егер организмнің реактивтігі сақталса, онда бактериостатикті антибиотиктерді (стрептомицин, неомицин, нитрофурандар тобы, фурадонин, фурагин) тағайындайды. Жедел одонтогенді инфекцияларда пенициллиннің жартылай синтетикалық препараттары, жоғары нәтижелі болып есептеледі. Олардың кейбірлері пенициллинге тұрақты микробтар штамдарында антибактериалды әсер етеді. Олардың бірі — метациклин, 1960 жылы алынған. Оның ерекшелігі — бензилпенициллинге және басқа да антибиотиктерге тұрақты стафилококктарға әсер етеді.
Метициллин организмнен дереу бөлініп шығады, сондықтан оны бұлшықет ішіне тәулігіне 1 гр-нан 4—6 рет салады.
Одонтогенді инфекциялардың асқынған жағдайында (сепсис) метициллиннің тәуліктік дозасын 10—12 г дейін көбейту қажет.
Оксациллин — әлсіз қышқыл ортаға тұрақты, сондықтан оны ішке тәулігіне, 5 грамнан 4—6 рет (тамақ ішер алдында 30—40 мин бұрын) тағайындайды. Бұлшықет ішіне де тәулігіне 0,5 грамм-нан 4—6 рет жіберіледі.
Пенициллиннің басқа түрлеріне қарағанда, ампициллиннің әсер ету спектрі үлкен. Ол грамм оң және грамм теріс бактерияларды жоя алады. Оны ішке, тамақ ішерден 30—40 минут бұрын тәулігіне 0,5 граммнан 4—6 рет тағайындайды.
Тетрациклиндер — микробтарға бактериостатикті әсер етеді. (Пенициллин мен стрептомицинге түрақты түрлеріне). Олар жаңа микроб клеткалары пайда болу үшін қажет белок синтезін ұстап қалады.
Тетрациклин немесе окситетрациклин гидрохлориді 1—2% новокаин ерітіндісінде 0,1—0,25 граммнан тәулігіне 3—4 рет бұлшықет ішіне енгізіледі. Морфоциклин — остеотропты антибиотик қатарына жатады, сондықтан ол сүйек тініндегі инфекцияға, басқа антибиотиктерге қарағанда күшті әсер етеді. Оны көбінесе жедел одонтогенді остеомиелитте тағайындайды. Оның 10—20 мл 5% глюкоза ерітіндісіндегі 0,1—0,15 грамы венаға тәулігіне І рет жәйлап жіберіледі. Ем курсы 5—7 күн.
Стрептомициндер — көбейіп келе жатқан микробтар клеткаларына, бактериостатикті әсер етеді. Ас қорыту жолында нашар сіңетін болғандықтан, оны бұлшықет ішіне тәулігіне 0,5—1,0 г 2 рет енгізеді.
Стрептомициннің бір инъекциясы 8 сағаттан көп уақыт қан құрамында жүреді.
Неомициндердің әсер ету спектрі кең, бірақ орталық нерв жүйесіне және бүйрекке улы әсер етеді.
Қисындасқан антибиотиктер. Олететрин — олеандомицин мен тетрациклиннен тұрады, спектрі кең болғандықтан, грамм теріс бактерияларға күшті әсер етеді. Сондықтан оны қатты ауырған жағдайларда тағайындайды.
Олететрин таблеткасын тәулігіне 4—5 рет 0,5 г-нан қабылдайды.
Тетраолеан (сигмамицин) олететрин тәрізді, тек бұлшықет ішіне 0,1 г-нан изотониялық ерітіндіде тәулігіне 2—3 рет енгізеді.
Олеоморфоциклин — олеандомицин мен морфоциклиннің қоспасы; оны венаға 0,26 г (250 000) тәулігіне 1 рет қана жібереді.