4. Синонимдер диалектизмдердіц есебінен жасалгай.
Диалек- тілік синонимдср әдеби тілдегі сөздермен мағыналас, мәндес келуіне қарай екі топқа бөлінеді:
а) сырткы тұлғасы бетен әдеби- тілде кездеспейтін, бірақ әйтеуір бір сөзбен мағынасы үйлес келетін сөздер.
Мысалы: аданас — аталас, ағайындас; атайман өте, тым, аса; атымды — кұнарлы, шыгымды; башалау —салалау, жіктеу, жекелеу; дәйік — ұятсыз, арсыз т. б. о)
б)сыртқы тұлғасы таныс (әдеби тілде кездесетін) бірак білдіретін басқа сөздер.
Мысалы: астана — табалдырык; жар -— қабырға жедел — ерегіс, жанжал; көқ — қыстау, сым — шалбар,сұлу лату — піштіру, кестіру; талап — жұмыс, іс; тага —нағашы т. б.
5. Синонимдер фразалық тіркестердің есебінен көбейген .
Мысалы: ат ұстар — ұл, еркек бала; ауыз басгырық — пара^қара халык, — бұқара; енбекші; сті тірі — пысык, ширақ; қолы ашық — береген, мырза; аяқ асгынан — гайыптан, кенеттен то- сыннап; бір төбе — ерскше, артықша; не бары — барлығы күл-лісі; көзін жогалту — кұрту, жою; шыр біту — ссмірту, кондану т. б.
6. Синонимдер табу мен эвфемизмдердің есесінен молайған
Мысалы: әулие — шешек, ит-қүс — касқыр; жасыл — жай; қолды болу — ұрлану, жоғалу; күн байыды — күн батгы. кешкірді т. б.
Достарыңызбен бөлісу: |
