VА топ элементтерінің сипаттамасы. Азот және оның қосылыстарының қасиеттері. Азот және азотты қышқылдары
VA тобы элементтері - галогендер және халькогендер терминдеріне ұқсас «ПНиктогендер » деп аталады , атау типтік элементтер мен символдарынан түзілген . Жоғарыдан төмен топ бойынша электрондық қабаттың артуына байланысты элементтер қасиеттерінің Өзгерісінде екіншілей периодтық байқалады.
Азоттың ең сыртқы энергетикалық деңгейшесінде бес электрон бар .
Электрондық формуласы : 1s22s22p3 Азот атомы жетпей тұрған үш электронды қосып алып , -3 тотығу дәрежесін көрсетеді . Ең жоғары тотығу дәрежесі +5 Бос күйінде азот екі атомнан тұратын жай зат түзеді , ОНЫҢ Молекуласының құрылымы : V топтың негізгі топшасындағы элементтердің ұшқыш сутекті қосылыстары коваленттік полюсті байланыс түзеді , оның жалпы формуласы RH3 , оттекпен түзетін Оксидтері R205 - ке сәйкес
Азот табиғатта бос күйінде ауаның негізгі құрамы бойынша , келемі бойынша — 78,1 % . Қосылыс күйінде азот тұздары : Мысалы , селитралары NaNO3 , KNO3 түрінде және белокты заттар түрінде пайда болатын — аммиак NH3 түрінде кездеседі . Азот органикалық қосылыс ретінде барлық тірі организм құрамында болады . Мысалы , ол белокты заттар ( протеин , протеидтер ) , нуклеин қышкылы құрамында және зат алмасу — карбамид пен зәр қышқылында бар .
ФИИКАЛЫК КАСИЕТЫ
Азот көлемі бойынша ауаның 78%-ын құрайды. Ол - түссіз, иіссіз, суда нашар еритін, ауадан сәл ғана жеңіл D (ауа) = 0,97,D (H2) = 14 болатын, жануды қолдамайтын, тыныс алуға жарамсыз газ. Ауадағы 1 л азот газының массасы 1,25 г. Азот -196°С-та сұйылады, -210°С-та қатады (қар тектес). 209,86 °C кезінде азот қатты күйде қарға ұқсас масса немесе үлкен қарлы ақ кристалдар түрінде өтеді. Ауамен жанасқан кезде одан оттегіні сіңіреді, бұл ретте азотта оттегі ерітіндісін түзе отырып, ерітіледі.
Қатты азоттың үш кристалды модификациялары белгілі. 3.гексагональды тығыз қаптамасы бар β — N2 фазасы бар, p63/mmc кеңістіктік тобы, тор параметрлері a=3,93 Å и c=6,50 Å. 36,61 К-ден төмен температурада pa3 немесе P213 кеңістіктік тобы және A=5,660 Å периоды бар α-N2 текше торлы фазасы бар. 3500 атмосферадан астам қысым мен 83 K төмен температура астында γ-N2 гексагоналды фаза түзіледі.