Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

223
не гі зін қа лау шы дра ма тур гі. Қа зақ дра ма тур гия сы ның не гі зі 
Се мей дегі при каз щик тер клу бын да қа лан ды: 1915 жы лы 
13 ақ пан да он да үл кен ой ын- сау ық өте ді. Сах на ға қоя тын 
пьес а бол ма ған дық тан, ой ын ды ұй ым дас ты ру шы лар Бір жан 
мен Са ра ның ай ты сын қыс қар тып, сах на ға бей ім деп қой ған. 
Бұл – сах на лық өнер дің сол уа қыт та ғы бар мүм кін ді гін то лық 
пай да ла нып, жи на қы да қы зық ты, көр кем қой ыл ған ой ын.
Осы ой ын ту ра лы «Ай қап» жур на лын да жа рия лан ған 
«Қа зақ ша бас тап қы ой ын» ат ты ма қа ла да бы лай жа зыл ған:
«...Сах на ның тө рі не қа зақ сал тын ша ма са ты кі лем дер 
тө се ліп, оюлы отау-ша тыр құ рыл ған. Зал дың бір жа ғы нан 
қо лын да үкі лі дом бы ра сы бар, тор ғын ша пан ды, ақ қам-
зол ды, ор та бой лы, дөң ге лек кіш ке не қа ра са қал ды, кәм шат 
бө рік тің шоқ пар дай үкі сін бұл ғақ та тып, ай ғай са ла ән шыр-
қап Бір жан шық ты. Бір жан ның қа сын да сал дар ша ки ін ген 
бес жол да сы тұр ды.
Бұл үй де Са ра бар ма шық сын бе рі,
Із де ген ке ліп тұр мын Бір жан се рі.
Жо лық пай сө зі өк тем ге жүр ген шы ғар,
Үйін де Тұ рыс бек тің өл ген же рі, –
деп шыр қа ған Бір жан дауы сын ес тіп, қа сын да же ті-се гіз 
қыз да ры бар, бұ ра ла ба сып был қыл дап Са ра шық ты. Үс тін де 
оқа лы қы зыл қам зол, ат лас ша па нын иы ғы на жа мы лып, 
бү тін дү ние ні бір тыр на ғы на тең гер мей ке ле жат қан се рі 
қыз – Са ра еке нін көр ген жер де-ақ әр кім біл ді».
Бай ып тап қа ра са ңыз, сол уа қыт тың өзін де сау ық шыл 
та ла нт ты жас тар дың өз ой ын да рын сах на та ла бы на сай көр-
кем қой ға нын аң ға ра мыз. Ол кез де гі театр өне рі нің тым 
сә би лі гі не қа ра мас тан, «Бір жан мен Са ра» спек так лі кө кей ге 
қо ным ды лы ғы, сах на лық әде мі көр кем де луі мен орын да луы 
жа ғы нан та ма ша ой нал ға ны осы үзін ді ден кө рі ніп тұр. 
Ай тыс ты сах на ға қой ған ре жис сер әрі Бір жан ның рө лін орын-
да ған ак тер – се ми на рия ның оқу шы сы Ж.Ай мауытов. Оның 
әрі ән ші, әрі дом бы ра шы, әрі та ма ша ак тер лік қа бі ле ті бар 
бе сас пап өнер паз екен ді гі де «Ай қап та» жо ға ры ба ға лан ған. 
Жа сы нан зе рек, оқу мен бі лім ге, өнер ге құш тар Жү сіп бек тің 
еуро па лық үл гі де спек такль қоюды қол ға алып әрі со ның 
ре жис се рі бо луы қа зақ то пы ра ғын да бұ рын-сон ды бол ма ған 
сах на лық өнер дің тууы на ерек ше ық пал жа са ған.
(Б.Құн дақ бай ұлы)

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: