Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н

26
3.
Сөй лем дер де гі де фис тің не ге, қан дай жағ дай да қол да ныл ға нын 
тү сін ді рің дер.
1. Ки із үй лер дің жа нын да адам дар әң гі ме-дү кен құ рып 
отыр 
(Ш.А.).
2. Жи де бай ға қай тар дың ал дын да Абай әке-
сі нен кө ші-қон жай ын сұ рас тыр ған 
(М.Ә.).
3. Ау ыл үс ті нен 
қаш қан да рын ит тер қу ып, Бо та қан бойы азан-қа зан бол-
ды 
(М.Ә.)
. 4. Азын-ау лақ қой лар мен төрт ті-бес ті ірі қа ра ның 
ай на ла сын да қа тын-қа лаш, кә рі-құр таң, ер-аза мат көп-көп-
тен ке ле ді 
(М.Ә.).
5. Үл кен кү міс қап сыр ма мен бір-ақ жер ден 
түй ме ле ген кам зо лы ның қы на ма бе лі жел мен бо лым сыз тер-
бе ле ді
(Д.Ә.).
6. Ол – ашаң жүз ді, мұрынды, жұмыр ақ сау-
сақты Фан-Штейн еді
 (Ғ.М.).
7. Ба ла у-шу, ма лай қи қу, мал 
ма ңы рап, ит жаң-жұқ
(Ж.А.).
8. Жа сы бай кө лі сол тау дың 
қой науын да қы зыл ды-жа сыл ды кәр ден ке се ге құй ып қой ған 
зәмзәм суын дай мөп-мөл дір
 (Б.М.).
4.
Сөй лем дер де гі бас әріп пен ке ле тін сөз дер ді анық тап, жа зы лу 
се бе бін тү сін ді рің дер.
1. аз дан соң ер бол абай лар дан бө лі ніп, көл қай нар ға қа рай 
тар тып кет ті 
(М.Ә.).
2. қа сым пі шен ба ев кө мір тап қан нан ке-
йін, ол ба янау ыл, қар қа ра лы жер ле рін со нау бал қаш қа дей ін 
ием де ніп ала ды. 3. ұлы сі бір те мір жо лы ның са лы нуы на бай ла-
ныс ты ХІХ ға сыр дың аяқ ке зін де екі бас тұз кө мі рін пай да ла ну 
үшін «воск ре сен тау-кен ак цио нер лік қо ға мы» ұйым да са ды. 
4. пав ло дар қа ла сы на таяу, ер тіс тің сол жақ жа ға ла уын да ғы 
воск ре се нс кая при ста ны на екі бас тұз дан тар та бан ды те мір-
жол тар тыл ды да, сол жол мен екі бас тұз кө мі рін де ров ер тіс 
ар қы лы ом бы ға та сы та ды 
(Ә.Нұрш.)
. 5. араб бас қын шы лы-
ғы нан кей ін гі кез де гі қа ра ха нид ке зе ңі нің тіл дік ерек ше лік-
те рін си пат тай тын жаз ба ма те ри ал дар ға жүсіп ба ла са ғұн ның 
«құ тад ғу бі лік» ат ты поэма сы, мах мұд қаш қа ри дің « диуа ни 
лұ ғат-ат тү рік» ат ты линг вис ти ка лық ең бе гі, ах мет иү гі не ки-
дің «һи бат-уль-ха ка ик» ат ты ең бе гі, қо жа ах мет ясауи дің шы-
ғар ма ла ры («хик ме ті») жа та ды 
(С.И.)
. 6. шы ғыс тың клас си-
ка лық әде бие ті нің қа зақ ша ер кін ау дар ма ла ры, яғ ни шы ғыс 
сю жет те рін қай талап қа зақ ша жыр ла ған ту ын ды лар: «шах-
на ме», «ләй лі-мәж нүн», «жү сіп-зы ли ха», «фар хад-шы рын», 

жүктеу/скачать 7,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: