Т. Н. Ер ме ко ва, Ш. Л. Ерхожина, А. Е. Тоқбаева а р рр

226
2.
«Отан дық ту ри зм ді да мы ту» аудиомә ті нін (21. mp3) тың дап, тап-
сыр ма лар ды орын даң дар.
1. Ма қа ла ның 3 ерек ше лі гін жа зың дар.
2. Ту ри зм ді да мы ту дың ма ңыз ды лы ғы на мә тін бой ын ша 3 мы сал 
кел ті рің дер. 
3. «Ме нің Ота ным – Қа зақ стан» экс пе ди ция сы ның бо ла ша ғы на 
бол жам жа саң дар. Бол жам да ғы не гіз гі сөй лем дер «Егер.., он да», 
«Алай да» де ген сөз дер ден бас тал сын. 
4. Мәтіннің сти лін, сөз қол да ну ерек ше лік те рін, құ ры лы мын оқы-
лым мә ті ні мен са лыс ты рың дар.
3.
Өлең үзін ді сі нен екі шу мақ ты таң дап алып, өлең шу мақ та рын жай 
сөй лем дер ге ай нал ды рып жа зың дар. Сөй лем со ңын да қа бат та сып 
қой ыла тын ты ныс бел гі ле рін дұ рыс қол да ның дар.
4.
Екі тап сыр ма ның бі рін орын даң дар.
1. Қа зақ стан ға ке ле тін ту рис тер 
үшін «Кім? Не? Қа шан? Қай-
да?» де ген сұ рақ тар ға жа уап 
бе ре тін дей төрт ба ғыт та зият-
кер лік кар та жа саң дар.
2. Қа зақ же рін де ту ри зм нің жыл 
сай ын ғы да муы на «SWOT тал-
дау» жа саң дар.
Күш ті жақ та ры
Әл сіз жақ та ры
Мүм кін дік те рі 
Қау іп-қа тер ле рі 
5.
Егер тұр ғы лық ты жер де «Идея лар жәр мең ке сі» өте тін бол са, ту -
ризм ді да мы ту бо йын ша жү зе ге асы ры лу мүм кін ді гі бар қан дай 
идея ұсы на тын едің дер? Аргументативті эссе жа зың дар.
6.
Оқы лым жә не тың да лым мә тін де рі бой ын ша «Қа зақ стан да ғы 
ту ризм нің да муы» та қы ры бын да ма қа ла жа зың дар. Сөз са ны – 
120–130.
– мә се ле нің 
жа ғым ды жә не жа ғым сыз жақ-
та ры на са рап та ма жа сау, оның 
мүм кін дік те рін ба ға лау, орын 
ала тын қау іп тер ту ра лы ай ту. 
А
А
226
Р
6.
6.
Оқы
Оқы
ту
ту
ризм
ризм
120–130.
120–130.
РР
Р
Р
М
Егер 
Егер 
ризм
ризм
ді да
ді да
идея ұсы
идея ұсы
на
на
Оқы
Оқы
лым жә
лым жә
А
АА
Мүм
Мүм
кін
кін
Қау
Қау
іп-қа
іп-қа
тер
тер
Егер 
Егер 
тұр
тұр
ғы
ғы
лық
лық
ді да
ді да
мы
мы
Н
ННННН
ті жақ
ті жақ
та
та
ры
ры
сіз жақ
сіз жақ
та
та
ры
ры
кін
кін
дік
дік
те
те
рі
рі
іп-қа
іп-қа
тер
тер
ле
ле
рі
рі
-
-
П
дей төрт ба
дей төрт ба
та жа
та жа
саң
саң
дар.
дар.
де ту
де ту
ри
ри
зм
зм
нің жыл 
нің жыл 
муы
муы
на «SWOT тал
на «SWOT тал
В
тін ту
тін ту
рис
рис
шан? 
шан? 
Қай
Қай
тар
тар
ға жа
ға жа
уап 
уап 
ғыт
ғыт
та зият
та зият
-
-
б
дар. Сөй
дар. Сөй
рыс қол
рыс қол
да
да
дар.
дар.
а
дап алып, өлең шу
дап алып, өлең шу
дар. Сөй
дар. Сөй
лем со
лем со
да
да
ның
ның
с
с
рін, құ
рін, құ
дап алып, өлең шу
дап алып, өлең шу
п
пп
дер «Егер.., он
дер «Егер.., он
рін, құ
рін, құ
ры
ры
лы
лы
мын оқы
мын оқы
а
а
ша 3 мы
ша 3 мы
ның бо
ның бо
ла
ла
ша
ша
ғы
ғы
на 
на 
дер «Егер.., он
дер «Егер.., он
с
ссс
ша 3 мы
ша 3 мы
сал 
сал 
ы
дап, тап
дап, тап
-
-
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

М АЗА
АН А Ы
ЗМ
Н
ЗМ
Н
А
227
§2.
 
Қазақстандағы экотуризм
1.
Мә тін ді оқың дар. Тап сыр ма лар ды орын даң дар.
1. Мә тін ге лай ық та қы рып қой ың дар.
2. Мә тін ді ба ян дау шы кей іп кер ту ра лы ақ па рат дай ын даң дар. Бұл 
кей іп кер кім бо луы мүм кін? Ол қан дай қыз мет ат қа ра ды?
3. Мәтіндегі сөйлемдерді перифразалау арқылы 3 сұрақ құрас ты-
рың дар. 
Біз де ұзын-ыр ға сы он шақ ты қо рық, он бес тей ұлт тық 
сая бақ бар. Ха лық тың та за та би ғат та ер кін ты ныс тап, сая-
хат тауы на мүм кін дік көп. Қо рық тар мен ұлт тық сая бақ тар 
елі міз де гі эко ло гия лық ту ри зм нің да муы на оң ық пал ти гі зіп 
отыр. Эко ту ризм бү гін де ел эко но ми ка сы ның ық пал ды кү ші-
не ай нал ды. Өйт ке ні біз дің ел де бү лін бе ген, был ған ба ған та за 
та би ғат, көр кем мә де ни ет, таң ба лы та рих, үз дік салт-дәс түр 
бар. Ше тел дік тер осын дай саф дү ние ні көр гі сі ке ле ді. Әсі ре-
се Гер ма ния, Анг лия, Фран ция, Оң түс тік Ко рея ел де рі нің ту-
рис те рі Қа зақ стан ға құ мар тып тұ ра ды екен. Олар тұм са та би-
ғат та ты ныс тап, ер кін дік те гі аң-құс тар ды та ма ша лап, үл кен 
әсер мен өз ел де рі не ора ла ды. Осы орай да Күн гей Ала тауы ның 
қой на уын да ғы «Көл сай көл де рі» та би ғи ұлт тық саяба ғы ның 
«Сол түс тік Тянь-Шань мар жан да ры» де ген атау ға ие бол ға-
нын ай та ке т сек бо ла ды.
Бұл сая бақ та хай уа нат тар дү ние сі нің 226, құс тар дың 197, 
жа ну ар лар дың 29 тү рі бар. Со ның ішін де гі ең көп та рал ған-
да ры – бұ ғы, ма рал, қа бан, тауеш кі лер. Си рек кез де се тін 
жа ну ар лар дың 6 тү рі бар. Олар – қар ба ры сы, Түр кіс тан 
сі леу сі ні, Тянь-Шань қо ңыр аюы. Ал құс тар дың ішін де си рек 
кез де се ті ні – бүр кіт. Оның да са ны қа зір кө бей ді.
Көл сай ма ңын да ғы тұр ғын дар да ке лу ші лер ге қыз мет көр-
се тіп, эко ло гия лық та за өнім де рін өт кі зіп, ту рис тік са ла ны 
өн ді ріс тік дең гей ге кө те руде. Сон дық тан ту рис тік са ла ны 
да мы тып, жер гі лік ті тұр ғын дар дың да әлеу мет тік жағ дай ын 
кө те руі міз ке рек.
Сая бақ ау ма ғында табиғи мұралар мен мәдени-тарихи 
ескерткіш тер де бар. Олар – Қа ра бұ лақ ауы лы нан 4 ша қы-
рым қа шық тық та ор на лас қан «Таң ба лы тас» аң ға ры, Ше лек 
АР
кө
кө
те
те
Р
Сая
Сая
ескерткіш
ескерткіш
рым қа
рым қа
М
Көл
Көл
се
се
тіп, эко
тіп, эко
ло
ло
өн
өн
ді
ді
ріс
ріс
тік дең
тік дең
да
да
мы
мы
тып, жер
тып, жер
те
те
руі
руі
міз ке
міз ке
Сая
Сая
А
бұ
бұ
А
лар
лар
дың 6 тү
дың 6 тү
ні, Тянь-Шань қо
ні, Тянь-Шань қо
де
де
се
се
ті
ті
ні
ні
– 
– 
бүр
бүр
кіт. Оның да са
кіт. Оның да са
Көл
Көл
сай ма
сай ма
ңын
ңын
тіп, эко
тіп, эко
ло
ло
гия
гия
Н
бақ
бақ
та хай
та хай
дың 29 тү
дың 29 тү
рі бар. Со
рі бар. Со
Н
бұ
бұ
Н
ғы, ма
ғы, ма
рал, қа
рал, қа
дың 6 тү
дың 6 тү
ні, Тянь-Шань қо
ні, Тянь-Шань қо
-
ды.
ды.
та хай
та хай
уа
уа
П
кін
кін
дік
дік
не ора
не ора
ла
ла
ды. Осы орай
ды. Осы орай
ғы «Көл
ғы «Көл
сай көл
сай көл
де
де
тік Тянь-Шань мар
тік Тянь-Шань мар
жан
жан
ды.
ды.
В
дай саф дү
дай саф дү
лия, Фран
лия, Фран
ция, Оң
ция, Оң
мар
мар
тып тұ
тып тұ
ра
ра
дік
дік
те
те
гі аң-құс
гі аң-құс
ды. Осы орай
ды. Осы орай
б
нің да
нің да
но
но
ми
ми
ка
ка
де бү
де бү
лін
лін
бе
бе
ген, был
ген, был
ба
ба
лы та
лы та
рих, үз
рих, үз
ние
ние
ні көр
ні көр
а
та ер
та ер
тар мен ұлт
тар мен ұлт
нің да
нің да
муы
муы
на оң ық
на оң ық
сы
сы
ның ық
ның ық
ген, был
ген, был
с
с
рық, он бес
рық, он бес
тей ұлт
тей ұлт
та ер
та ер
кін ты
кін ты
ныс
ныс
тар мен ұлт
тар мен ұлт
тық сая
тық сая
п
пп
қа
қа
ра
ра
ды?
ды?
3. Мәтіндегі сөйлемдерді перифразалау арқылы 3 сұрақ құрас
3. Мәтіндегі сөйлемдерді перифразалау арқылы 3 сұрақ құрас
тей ұлт
тей ұлт
а
ааа
даң
даң
дар. Бұл 
дар. Бұл 
ды?
ды?
3. Мәтіндегі сөйлемдерді перифразалау арқылы 3 сұрақ құрас
3. Мәтіндегі сөйлемдерді перифразалау арқылы 3 сұрақ құрас
ты
ты
с
с
ы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

228
өзе ні не Қай ың ды өзе ні нің құятын тұ сын да кез де се тін тас қа 
са лын ған кө не су рет тер, яғни аң шы лар дың са дақ пен тау те ке 
атып жат қан сәт те рі бей не лен ген тас тар, Қа ра сай мен Қас-
қа су сай ла ры ның түй іс кен же рін де гі ХІХ ға сыр да ағаш тан 
са лын ған үй, сон дай-ақ сая бақ ау ма ғын да қо ла дәу ір жә ді гер-
ле рі нің ізі бар. Бо ла шақ та осы ны сан дар бой ын ша да экс кур-
сия лық са пар лар ұй ым дас ты ру ға бо ла ды.
(«Айқын» газетінен)
2.
Бе ріл ген мә лі мет ті жал ғас ты рып, сыз ба бой ын ша ту ри зм нің қал -
ған екі тү рі не тү сі нік бе рің дер.
Та ным дық ту ризм өз ішін де эко ту ризм, аг ро ту ризм (жа-
сыл ау ыл дық ту ризм), фо то тур лар және ки но экс пе ди ция лар, 
эко са фа ри, бо та ни ка лық және оқу шы лар ға ар нал ған экс кур-
сия лар т.б. бо лып бө лі не ді.
Танымдық
туризм
Рекреациялық 
туризм
Ғылыми 
туризм
Табиғат
сүюшілер
Халық (көбінесе 
қала халқы)
Мамандар, 
ғалымдар,
студенттер
Эко ту риске арналған нұс қау лық
• Ба ғы ты ңыз ды ал дын ала жос пар ла ңыз. Ол жер дің ерек-
ше лік те рі ту ра лы ха бар дар бо лы ңыз. Ауа рай ының ке нет -
тен өз ге руі не және қау іп ті жағ дай лар ға дай ын бо лы ңыз. 
Ша ғын топ тар мен сая хат құ ры ңыз.
• Мүм кін ді гін ше жаяу жү рі ңіз не ме се эко ло гия лық та за 
кө лік ті қол да ны ңыз.
• Бас қа ту рис тер ді құр мет те ңіз, оларға жол бе рі ңіз. Сы па-
йы лық көр се ті ңіз. 
• Жа байы аң дар мен құс тар ды алыс тан ба қы ла ңыз. Жа байы 
аң дар ды та мақ тан дыр ма ңыз.
А
А
228
РМ
кө
кө
•
•
Бас
Бас
қа ту
қа ту
йы
йы
лық көр
лық көр
•
•
Жа
Жа
байы аң
байы аң
аң
аң
А
тен өз
тен өз
ге
ге
Ша
Ша
ғын топ
ғын топ
тар
тар
Мүм
Мүм
кін
кін
ді
ді
гін
гін
кө
кө
лік
лік
ті қол
ті қол
қа ту
қа ту
Н
ты
ты
ңыз
ңыз
ды ал
ды ал
лік
лік
те
те
рі ту
рі ту
ра
ра
лы ха
лы ха
ге
ге
руі
руі
не және қау
не және қау
тар
тар
-
Эко
Эко
ту
ту
П
ПП
В
ВВВВ
б
лар және ки
лар және ки
лық және оқу
лық және оқу
шы
шы
б
а
де эко
де эко
ту
ту
ризм, аг
ризм, аг
лар және ки
лар және ки
но экс
но экс
шы
шы
лар
лар
ға ар
ға ар
с
ын
ын
ша ту
ша ту
ризм, аг
ризм, аг
п
(«Айқын» газетінен)
(«Айқын» газетінен)
ша ту
ша ту
ри
ри
а
ла дәу
ла дәу
ір жә
ір жә
ша да экс
ша да экс
(«Айқын» газетінен)
(«Айқын» газетінен)
с
сай мен Қас
сай мен Қас
да ағаш
да ағаш
тан 
тан 
ір жә
ір жә
ді
ді
гер
гер
ша да экс
ша да экс
кур
кур
ы
тін тас
тін тас
қа 
қа 
пен тау
пен тау
те
те
ке 
ке 
сай мен Қас
сай мен Қас
-
-
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

229
М АЗА
АН А Ы
ЗМ
Н
ЗМ
Н
А
• Өз қо ныс та ры ңыз ды алдын ала бе кі тіл ген жер лер ге ғана 
орналасты ры ңыз.
• От тың әсе рін ба рын ша азай ты ңыз. Та мақ дай ын дау ға 
газ дық жы лыт қыш ты, ал жа рық жа сау ға шам ды пай да-
ла ны ңыз. Алау жа ғу ға рұқ сат етіл ген жер лер де бұ рын ғы 
алау орын да рын қол да ны ңыз. Шоқтың то лық жа ғы лу ын 
қа да ға ла ңыз. От ты өші ріп ке ті ңіз.
• Қо қыс ты өзі ңіз бен алып ке ті ңіз, со дан соң қа лып тас қан 
әдіс пен оны жо йыңыз.
• Табиғи су қорларын пайдаланғанда, химиялық құрал-
дар ды қоспаңыз.
• Тастар мен ағаштарға жазу жазбаңыз.
3.
«Ар тық бол мас біл ге нің» ай да рын не гіз ге алып, эко ту рис тер дің 
бас шы лық қа ала тын ұс та ным да рын сызба не кесте түрінде жа зың-
дар. 
4.
Топ қа бө лі ніп, «Қа зақ стан да ғы эко ту ризм ел ге пай да лы ма?» та қы-
ры бын да «иә» не ме се «жоқ» де ген ба ғыт та ойталқы жа саң дар.
5.
Ойталқыдағы пікірлеріңнен 7–8 сөйлем жазыңдар. Сөйлем соңына 
қабаттасып қойы латын тыныс белгілерін қолданыңдар. Қо йылу 
себебін түсін діріңдер.
6.
Өзде рің із де ніп, Қазақ стан да эко турис тер дің жиі бара тын сү йік ті 
орын да ры ның бі рі ту ра лы си пат тама мә тін жа зың дар.
АР
МА
Н
ның бі
ның бі
рі ту
рі ту
-
стан
стан
-
ра
ра
лы си
лы си
П
Ойталқыдағы пікірлеріңнен 7–8 сөйлем жазыңдар. Сөйлем соңына 
Ойталқыдағы пікірлеріңнен 7–8 сөйлем жазыңдар. Сөйлем соңына 
латын тыныс белгілерін қолданыңдар. Қо
латын тыныс белгілерін қолданыңдар. Қо
діріңдер.
діріңдер.
стан
стан
да эко
да эко
В
ғы эко
ғы эко
се «жоқ» де
се «жоқ» де
ген ба
ген ба
Ойталқыдағы пікірлеріңнен 7–8 сөйлем жазыңдар. Сөйлем соңына 
Ойталқыдағы пікірлеріңнен 7–8 сөйлем жазыңдар. Сөйлем соңына 
латын тыныс белгілерін қолданыңдар. Қо
латын тыныс белгілерін қолданыңдар. Қо
б
рын не
рын не
рын сызба не кесте түрінде жа
рын сызба не кесте түрінде жа
ризм ел
ризм ел
а
Тастар мен ағаштарға жазу жазбаңыз.
Тастар мен ағаштарға жазу жазбаңыз.
гіз
гіз
ге алып, эко
ге алып, эко
рын сызба не кесте түрінде жа
рын сызба не кесте түрінде жа
с
химиялық құрал
химиялық құрал
Тастар мен ағаштарға жазу жазбаңыз.
Тастар мен ағаштарға жазу жазбаңыз.
п
дан соң қа
дан соң қа
лып
лып
химиялық құрал
химиялық құрал
а
де бұ
де бұ
лық жа
лық жа
ғы
ғы
лу
лу
лып
лып
тас
тас
с
ын
ын
дау
дау
ға 
ға 
ды пай
ды пай
да
да
-
-
де бұ
де бұ
рын
рын
ғы 
ғы 
лу
лу
ын 
ын 
ы
ге ғана 
ге ғана 
ға 
ға 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

230

жүктеу/скачать 9,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: