114
тәрбиелеуді қамтамасыз ететін тұлғалық белсенділік түрінде болады
[136].
Жүйелі ойлау әдістері мен дағдыларын қалыптастыру үшін білім
алушылардың зерделенетін жүйенің негізгі компоненттерін, олардың
қызметін, қасиеттерін мен өзге сипаттамаларын білулері маңызды.
Әрбір компонентті оның атауымен және оқу материалы
мазмұнының еске түскен атауына критикалық бағасы аспектісінде
қарастыру да маңызды.
Нақты компонентті (оқулық параграфының, бабының, бөлімінің,
тарауының) қарастыру барысының қозғалысы оның атауынан оның
элементтерін құрайтын және олардан алдында айтылған «бастыны»
анықтауды зерделеуден жүргізіледі. Бұл зерделенетін және
меңгерілетін ақпаратты «жинақтау» болып табылады. Бұдан өзге, білім
алушылар зерделенетін жүйелердің (оқу, ғылым және т.б. мәтіннің)
инвариативті және вариативті құрамаларын анықтауды үйренулері
қажет.
Бұл жерде оқулық құрамының «компонент» және «элемент»
терминдерін жүйелер ретінде қажетті ауысуын ескеру қажет. Бірдей
жағдайда (оқытудың қолайлы мүмкіндігі үшін) сол бір объект
компонент ретінде , ал басқа жерде – элемент ретінде қарастырылады.
Мысалы: «параграф» компонентіне оның элементі ретінде абзацтар
кіреді; «бап» компонентінің элементі параграфтар (өзінің элементтері –
абзацтармен) болып табылады;
Жоғарыда айтылғандай, оқулықтың сол немесе өзге компоненттерін
талдағаннан кейін, оқулықты зерделеу қозғалысы ақпаратты талдау
процесінде анықталғаннан компонент атауына «төменнен жоғары»
қарай жүретін анықталған ақпаратты жүйелеу
,
синтездеу және
графикалық («жинақталған») қорытындылау жүзеге асырылады.
Синтез кезінде [грек тіл.
Достарыңызбен бөлісу: