Табиғи антикоагулянттар біріншілік және екіншілік болып бөлінеді.
Біріншілік антикоагулянттарды 3 топқа бөлуге б-ды:
Антитромбопластиндер – антитромбопластикалық және антипротромбиназалық әсері бар;
Антитромбиндер.
Гепарин.
Екіншілік антикоагулянттарға ұюға қатысқан ұйытушы факторлар (XI, VII) және фибрин жатады. Екіншілік антикоагулянттардың рөлі тамыр ішіндегі қанның ұюын және тромбтың тамырлар бойымен таралуын шектеу.
Қан топтары туралы ілім
Ландштейнер (1901 ж.),
Ян Янский (1903 ж.).
АВО жүйесіндегі қан топтарының жіктелуі
I – Оαβ (40-50%)
II – Аβ (30-40%)
III – Вα (10-20%)
IV – АВо (~5%)
Агглютиногендер (А және В) эритроциттерде, агглютининдер (α және β) плазмада болады.
Агглютиногендер (А және В) эритроциттерде, агглютининдер (α және β) плазмада болады.
Сыйыспайтын қанды құйғанда эритроциттер агглютинацияланып (желімденіп), кейін гемолизге ұшырайды, себебі плазмада гемолизин бар.
Бір топқа жататын қанды құйғанның өзінде алдымен биологиялық сынама жүргізіледі: науқас сарысуының тамшысын және донор қанының тамшысын алады (10:1)
Агглютиногендер 3-4 айлық ұрықта, ал агглютининдер – туылғаннан кейінгі 3-6 айда анықталады.
Қанның резустығы
Ландштейнер мен Винер (1940 ж.) macacus rhesus маймылының қанын қоянға құйып тәжірибе жасау кезінде эритроциттер мембранасында АВО жүйесіне жатпайтын тағы да бір агглютиноген бар екенін анықтады, ол агглютиноген резус (Rh) фактор деп аталды.
Резусы - оң қан (Rh+) – резус-фактор агглютиногені бар.
Резусы - теріс қан (Rh-) – резус-фактор агглютиногені жоқ.
Резус агглютиногенге табиғи агглютинин (антирезус-агглютинин) болмайды, бірақ олар резус-конфликт кезінде пайда болады.
