Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы саяси партиялар бағдарламаларының күшті және әлсіз жақтары
жүктеу/скачать 44,23 Kb.
|
КЕЙС САЯСИ ПАРТИЯ
| Қорытынды
Демократиялық бастауларға негізделген саяси жүйенің тиімді жұмысы, саяси партиялардың қоғамдық және мемлекеттік өмірге араласуынсыз мүмкін емес. Олар әлеуметтік топтардың ұстанымын жүзеге асыратын және азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекеттің арасын тікелей байланыстыратын ең қолайлы өркениетті құрал болып табылады. Партиялар әртүрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін анықтау, негіздеу және білдіруді жүзеге асырып қана қоймай, сонымен бірге, осы мүдделерді біріктіру арқылы қоғамның жалпыұлттық консолидациясына жол ашады. Кез келген мемлекеттегі демократиялық даму деңгейін нақ осы саяси партиялар анықтайтыны белгілі. Кез келген ғылыми зерттеу қандай да бір құбылысты, өзі маңызды деп есептейтін қырынан қарастырады. Құбылысты барлық қырынан есептеу, бір ғылыми еңбектің шеңберінде мүмкін емес. Осы бітіру жұмысында саяси партияларды құқықтық қырынан зерттеуге қадам жасалды. Егер шет мемлекеттерде саяси партиялардың институционализациясы XX ғасырдың ортасынан басталса, бізде бұл процесс XX ғасырдың аяғынан бастап қана жүре бастады. Осы сәттен бастап партиялар құқықтық құбылыс белгілеріне ие болды және тиісті зерттеуді қажет ете бастады. Саяси партиялардың қазіргі күнгі анықтамасы да әртүрлі. Қазақстан Республикасының конституциялық-құқықтық дамуының ерекшеліктерін және шет мемлекеттердің құқықтық тәжірибесін ескере отырып, бітіру жұмысында бұл құқықтық институтқа жеке анықтамамызды бердік. Сонымен саяси партия дегеніміз демократиялық жолмен, мемлекеттік деңгейде саяси билікке жетуге және оны жүзеге асыруға ұмтылатын немесе соған қатынасатын, халықтың белгілі бір бөлігінің саяси еркін білдіретін, қоғамдық мемлекеттік процестерге ықпал етуді көздейтін пікірлестердің идеологиялық негізде құрылған, ерікті, тәуелсіз, қоғамдық бірлестігі. Саяси партиялардың конституциялық құқықтық мәртебесін зерттеу барысында аталған институттың келесі белгілері анықталды: 1. аталған институттың, яғни саяси партияның құқықтық мәртебесін зерттеу кезінде, қоғам мен мемлекеттегі партияның алатын орнын және рөлін белгілейтін институттар тобын қамтитын кешенді сипатқа ие екендігі анықталды. Партиялардың құқықтық мәртебесінің мазмұнын құқыққабілеттілік, құқықтық қағидалар, құқықтар мен міндеттер, құқықтық кепілдіктер және құқықтық жауапкершілік құрайды; 2. партиялардың құқықтық мәртебесі оны құрайтын арнайы құқықтық нормалардың ішкі бірлігімен және Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының өзге институттарымен өзара байланыста болатындығымен сипатталатын, Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының жеке бір құбылысын білдіреді. Партиялардың құқықтық мәртебесін жеке бір құбылыс ретінде қалыптастыру, қоғамдық бірлестіктердің ерекше түрі болып табылатын партияның құқықтық жағдайын реттеу проблемасын шешу қажеттігінен туындаған. Аталған проблеманы қоғамдық бірлестіктер шеңберінде шешу мүмкін емес. Сондықтан да саяси партияларды жеке бір институт ретінде бөліп алу бүгінгі күннің қажеттілігі; 3. партиялардың құқықтық мәртебесін біз конституциялық құқықтың ұжымдық субъектілерінің құқықтық мәртебесінің бір түрі ретінде және қоғамдық бірлестіктердің құқықтық мәртебесінің бір түрі ретінде қарастырдық; 4. саяси партиялар институтының іргетасы болып партиялардың жағдайы мен орны, олардың өз құқықтарын жүзеге асыруының қағидалары мен кепілдіктері сияқты элементтерінің мазмұнына ықпал жасайтын қоғамдық бірлестіктер институты табылады. Сонымен, партиялардың конституциялық құқықтық мәртебесі конституциялық құқықтың жеке бір саласы ретінде қарастырылуы мүмкін және оның құқықтық мәртебесі арнайы заңның көмегімен анықталады. Осыған орай, бітіру жұмысында республиканың егемендік алу кезеңіндегі саяси партиялардың конституциялық базасының даму динамикасы және қоғамның демократиялану тенденциясын белгілейтін құқықтық реформалардың одан арғы кезеңдері мұқият зерттелінді. «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік егемендігі туралы» Декларацияның (25.10.1990), «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық Заңының (16.12.1991), Қазақстан Республикасының 1993 және 1995 жылдардағы Конституцияларының ерекше рөлі және «Қоғамдық бірлестіктер туралы» (31.05.1996), «Саяси партиялар туралы» (15.07.2002),«Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» (28.09.1995), «Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» (16.10.1995) Қазақстан Республикасы Заңдарының маңыздылығы атап өтілді. Саяси партиялардың конституциялық құқықтық институты нақ осы заңдық актілерде көрініс тапты. Н. Ә. Назарбаев атап өткендей: « ... халықтың қолдауына және жоғары беделге ие, күшті және жауапкершіліктері жоғары партиялардың болуына қолайлы жағдай туғызу. Бұл мемлекеттің стратегиялық мүдделеріне сай келеді». жүктеу/скачать 44,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|