4. Бастауыш мектеп оқушыларын еңбекке баулу әдістері Оқыту әдістері педагогикалық әдебиеттерде оқушыларға білім беру, тәрбиелеу және дамыту мақсатына жетуге бағытталған, оқытушы мен оқушы қызметінің өзара байланыс тәсілі ретінде қарастырылады. Педагогика ғылымы мен мектептегі оқыту практикасында бай оқыту әдістері жинақталған. Оқыту әдістерінің әр түрлі классификациясы өмір сүреді.
Еңбекке және кәсіпке баулу үшін оқыту мен беруші қызметінің тәсілдері бойынша әдістерді жіктеу едеуір шешілді. Еңбекке және кәсіпке баулуда өз ара байланыс екі жақсы процесс оқытудың өз бетінше практикалық қызметі мен оқытудың басқару қызметі орын алады. Сондықтанеңбекке баулу әдістерін өз ара тығыз екі топқа бөлуге болады.
1. Оқытудың басшылығын оқушылардың өз бетінше жұмыс жасау әдістері.
2. Оқыту әдістері.
Еңбекке және кәсіпке баулуда төмендегідей оқу әдістері кеңінен тараған.
1. Жаттығу (ақыл-ой қозғалыс, аралас)
2. Оқу эксперименті (лабораториялық, практикалық жұмыстар, ауылшаруашылық тәжірибе)
3. Оқу өндірістік жұмыстар.
4. Тапсырмаларды шешу. (техникалық, технологиялық, экономикалық)
5. Техникалық құжаттармен жұмыс жасау (оқу, схемалар сызбаларды, технологиялық карталарды оқу, құру, т.б)
6. Ғылыми техникалық әдебиеттермен жұмыс жасау.
5. Ұйымдастыру формалары мен құралдары Оқушылардың құралымен оқушылар іс-әрекеті қажеттілігімен және оларды мұғалім тарапынан басқару тәсілдерімен анықталады. Еңбекке және кәсіпке баулудағы негізгі ұйымдастыру формалары болып 1. Сабақ немесе оқу. 2. Практикум. 3. Экскурция. 4. Өндірістік жағдайларға ұйымдастырылған еңбек практикасы.
1. Оқу материалдарын түсіндіруде, ауызша мазмұндауда төмендегідей талаптар қойылады: дидактикалық принциптерде біркелкі және өз ара байланыста ұдайы сақтау.
2. Тірек білімдерді қолдану және нақтылау жолымен жаңа оқу материалдарымен меңгеру мен қабылдауға оқушыларды дайындау.
3. Тақырыпта немесе проблеманы, мақсат пен міндетті хабарлау.
4. Хабарланатын білім мен ептіліктер есебін оқу материалдарының мазмұнын іріктеу.
5. Логикалық ретіліктті сақтау.
6. Аргументтілігі, делелдеушілікті сақтау.
7. Оқу материалдарын меңгеруді ұдайы басшылыққа алу.
8. Оқу материалдарын жалпылау, қорытындылау, жүйелеу, қорытындыны жүргізу, игеруді түзету.
Оқу материалдарын ауызша баяндау және түсіндіру әдістерін қоданудың тиімділігі әдсітемелік тәсілдерді дұрыс пайдалануға байланысты.
Әдістемелік тәсілдер оқу тәрбие мақсатына жетуде бағаланған мұғалім мен оқушылардың жекеленген іс-әрекеті немесе әдістемелік құраушы элементтері мұғалімнің жұмыс істеу әдістерінде әр түрлі әдістемелік тәсілдер өмір сүреді немесе көрінеді.
Логикалық тәсілдер, оқушылардың ойлау қызметін қалыптастыру, тәсілдері, оған жататындар басты сын, маңызды сын бөлу, салыстыру, талдау, жинақтап қорыту және т.б. Техникалық тәсілдер мұғалім мен оқушы қызметінлегі құралдарды әр түрлі жабдықтарды, материалдарды, бейімдеу құралдарын, тиімді оқу құралдарын, техникалық оқу құралдарын тиімді пайдаланып қарастырады.
Дүниеге келген сәбидің адам болып, жеке тұлға ретінде дамуына себепкер - еңбек. Демек, еңбек тәрбиесі адам өмірі үшін ең қажет маңызды тәрбие. Сондықтан бала өміріне қажет тәрбиені және тәрбиеге қатысты маңызды мәселелерді бір ғана мақсатпен шешу мүмкін емес.
Оқушыларды еңбекке оқыту мен тәрбиелеу дің мақсаттары:
баланың еңбекке қабілеттілігін дамытып, жетілдіру, еңбекті сүюге баулу.
Баланы еңбекке машықтандыру арқылы әске икемділігін, іскерлік пен шеберлік дағдыларын қалыптастыру.
Еңбекті шығармашылықпен, қызығушылықпен орындауға, ерікті түрде еңбек етуге үйрету.
Баланың ынта- ықыласын, икемділігін, талантын бағдарлап оны дамыту.
Баланың өзін-өзі тану қабілетін жетілдіру және оған ықпал жасау.
Баланың ұлтық санасын қалыптастыру, адамгершілікке тәрбиелеу.
Білім және тәжірибе негізінде еңбекті сапалы, өнімді етіп жасауға және кәсіби еңбек түрі мен өнертануға баулу.
Ата мұраны қалыптастыру және дамыту.
Баланың білім деңгейін, іскерлік дағдыны игеру дәрежесін жақсарту, оқыту жүйесін жәтілдіру.
Балаға білім алуға оңтайлы жағдай жасау, жалқаулықтан сақтандыру.
Бала еңбегін талдау, ынталандыру, насихаттау, мұғалім мен оқушының ара қатынасында түсіністік пен сенім орнату.