Тақырыбы: Экономиканы «мемлекеттік реттеу» түсінігінің анықтамасы. Экономикаға мемлекеттің араласу шектері
Мемлекет орындайтын қызметтерге ең алдымен мыналар жатады
жүктеу/скачать 73,5 Kb.
|
ЭМР
- Бұл бет үшін навигация:
- Экономикаға мемлекеттің араласуының шегі
| Мемлекет орындайтын қызметтерге ең алдымен мыналар жатады:
- стратегиялық; - демографиялық; - техникалық; - әлеуметтік; - экономиканың қызмет ету үшін құқықтық негіздерді құру мен реттеу; - монополияға қарсы реттеу; - макроэкономикалық тұрақтандыру саясатын жүргізу; - ресурстарды орналастыруға ықпал ету; - табыстарды бөлу аясындағы қызмет; - мүліктік қатнастар субъектісі ретіндегі мемлекет қызметі Экономикаға мемлекеттің араласуының шегі Капиталистік қоғамның экономикалық механизміне енгізілген мемлекеттік реттеу Әлеуметтік өндірістің тез өсуіне, аз жұмыссыздыққа, халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасының едәуір жоғарылауына, қарама-қайшылықтар мен жеткілікті әлеуметтік тұрақтылықтың төмендеуіне әкелді. Мемлекеттік реттелетін әлеуметтік бағдарланған нарықтық капитализм осы жетістіктердің арқасында еркін бәсекелестіктің стихиялық капитализмінен жақсы ерекшеленеді. Сонымен бірге, мемлекеттік реттеу тиімділігінің шекаралары сандық бағалауды ала алмайды, өйткені олар көптеген аспектілерге байланысты. Мысалы, қоғамдағы тиімді мемлекеттік реттеуге байланысты әлеуметтік тұрақтылықтың бір мәнді сандық параметрлері жоқ. Мемлекеттің экономикаға белсенді араласуының қарсыластары оның ықтимал жағымсыз жақтарын көрсетеді: қымбатшылық (бюрократиялық аппаратты ұстау үшін айтарлықтай ресурстар қажет); ақпараттың жеткіліксіздігі немесе лоббидің салдарынан қате шешім қабылдау мүмкіндігі; салықтардың және әкімшілік кедергілердің артуы нәтижесінде, халықтың әлеуметтік әлсіз топтары үшін — мемлекеттік жәрдемақылар есебінен өмір сүру мүмкіндігі салдарынан кәсіпкерлердің экономикалық қызметіне ынталандыруды төмендету; сыбайлас жемқорлық және лобби жасау сияқты жағымсыз құбылыстардың таралуы. Мемлекеттік реттеудің тиімділігі шексіз емес. Ол құлдырау мен депрессиямен ауыр экономикалық салдарға әкелетін экономиканың циклдік сипатын жеңе алмайды. Мемлекет жұмыссыздықтың қолайлы әлеуметтік деңгейін және әуесқой халықтың жұмыспен қамтылуын толығымен қамтамасыз ете алмайды. Сиқырлы төртбұрыштың мақсаттары бір-біріне қайшы келеді, ол 50-70 жылдары пайда болды. ХХ ғасыр, көптеген дамыған елдерде тез экономикалық өсу мен жұмыспен қамту деңгейінің күрт өсуі нәтижесінде пайда болған мемлекеттік реттеудің нео-кейнстік моделі бір уақытта бюджеттік дағдарыстың біртіндеп жетілуіне және инфляцияның өсуіне әкелді. 70-жылдардың аяғынан бастап батыс елдерінде неоконсервативті тұжырымдамаларға негізделген экономиканы қайта реттеу жүзеге асырыла бастады. Ол үш негізгі аспектіні қамтиды: 1)мысалы, АҚШ бюджетіне 40 млрд.; 2) бюджет шығыстарын қатаң үнемдеу режимін белгілеу болып табылады; 3)салықтардың жиналуын арттыру және экономикалық өсуді ынталандыру мақсатында оларды азайту. Мемлекет нарықтық жетілмегендіктің теріс әлеуметтік-экономикалық салдарын жою, ұлттық экономиканың тұтастай жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жағдайлар жасау жөніндегі функцияларды өзіне алатынына қарамастан, оның экономикаға араласуы шексіз болмауы керек. Экономиканы мемлекеттік реттеудің шекарасы жүйе ретіндегі нарықтық экономиканың тиімділігі болып табылады. Бұл белгіні кесіп өту нарықтық механизмнің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін экономикалық ынталандырудың жойылуына әкелуі мүмкін. Мемлекеттің экономикаға шамадан тыс қатысуы, өзіне тән емес функцияларды орындауы экономиканы ұлттандыруға, экономикалық жүйені өзгертуге, шаруашылық жүргізудің кәсіпкерлік негіздерін төмендетуге және соның салдарынан әлеуметтік масылдықты арттыруға ықпал етеді. жүктеу/скачать 73,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|