Тақырыбы: Генетикалық код. Трансляция


Триплет = кодон – 3 нуклеотид, бір а.қ. кодтайды 5' АУГ 3‘



бет2/2
Дата20.10.2023
өлшемі4,78 Mb.
#187027
1   2
Байланысты:
Генетикалық код

Триплет = кодон – 3 нуклеотид, бір а.қ. кодтайды 5' АУГ 3‘

  • Триплет = кодон – 3 нуклеотид, бір а.қ. кодтайды 5' АУГ 3‘
  • Оқылу бағыты
  • Триплет саны – 64
  • ДНҚ және РНҚ жазылған
  • Қайта жабылмайтын код
  • Жабылатын код
  • А Г У У А Ц Г Ц А
  • А Г У У А Ц Г Ц А
  • А Г У У А Ц Г Ц А
  • келесі а.қ. Кез-келген емес У-дан басталады
  • Қайта жабылмайтындығы
  • 3 нуклеотид қатар оқылады
  • 3 түрлі оқылу рамкасы бойынша оқиды
  • А Г У У А Ц Г Ц А Ц А
  • А Г У У А Ц Г Ц А Ц А
  • А Г У У А Ц Г Ц А Ц А
  • Сер Тир Ала
  • Вал Тре Гис
  • Лей Арг Тре
  • Оқылу рамкасы 2
  • Оқылу рамкасы 3
  • Үздіксіздігі-үтірсіз оқылады

Нуклеотидтің қосылуы немесе түсіп қалуы?

  • Нуклеотидтің қосылуы немесе түсіп қалуы?
  • Егер нуклеотид 3 тен кем болса→ оқылу рамкасының өзгеруі
  • Нуклеотидтің қосылуы не түсіп қалуы ақуыз құрамын өзгертеді
  • вот лес вяз дуб бук ивы
  • вот лес авя зду ббу кив
  • а↓
  • Сэймур Бензер
  • мен Фрэнсис Крик
  • Триплеттілік және үздіксіздігі бойынша жүргізілген эксперимент
  • 1961

Кез-келген ақуыз синтезі АУГ кодонынан басталады.Прокариоттарда формил-метионин, эукариоттарда метионин кодонынан басталады.

  • Кез-келген ақуыз синтезі АУГ кодонынан басталады.Прокариоттарда формил-метионин, эукариоттарда метионин кодонынан басталады.
  • Геннің басталу нүктесі–
  • Лидерлік қатар + СТАРТ-кодон АУГ
  • АУГ
  • Лидерлік қатар
  • Геннің кодтаушы бөлігі

Гендегі процестің аяқталуы– 3 СТОП-кодоны

  • Гендегі процестің аяқталуы– 3 СТОП-кодоны
  • СТОП-кодон ешқандай а.қ.кодтамайды, процесс аяқталады
  • Стоп кодоны
  • УГА УАА УАГ
  • 1 кодон
  • 1 а.к.
  • кодон 1
  • кодон 2
  • кодон 3
  • 1 а.к.
  • Кодон – 61 Аминқышқылы – 20
  • Жүйелілігі
  • Артықтылығы

Трансляция- генетикалық ақпараттың аРНҚ-ның нуклеотидтік қатарынан полипептидтік тізбектегі амин қышқылдарының қатарына аударылу процесі.

  • Трансляция- генетикалық ақпараттың аРНҚ-ның нуклеотидтік қатарынан полипептидтік тізбектегі амин қышқылдарының қатарына аударылу процесі.
  • Трансляция

Полипептидтік тізбектің түзілуі (белок биосинтезі) цитоплазмада, рибосомаларда жүреді.

  • Полипептидтік тізбектің түзілуі (белок биосинтезі) цитоплазмада, рибосомаларда жүреді.

т-РНК аминқышқылымен

  • т-РНК аминқышқылымен
  • Аминоацил-т-РНК-синтетаза (АРСазы) – ферменті, т-РНҚ өзінің амнқышқылымен байланыстырады
  • Дайындық этапы
  • +

Молекула-адаптор.

  • Молекула-адаптор.
  • Антикодоны а-РНҚ кодонымен байланысады, келесі сайтына –амнқышқылы байланысады.
  • 3'
  • Амино-қышқылы
  • Антикодон
  • Ц Г А
  • Антикодон
  • 5'
  • 3'
  • Г Ц У
  • 3'
  • 5'
  • Кодон
  • м-РНК
  • т-РНК
  • А К
  • АТФ
  • тРНК
  • А К
  • АТФ
  • АТФ
  • Ф
  • Ф
  • АМФ
  • А К
  • А К
  • А К
  • АМФ
  • Аминқышқылының– өз АРСазасы бар!
  • Кодтаушы бөлігі трансляцияланады
  • 3'
  • 5'
  • Лидерлік қатар
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • а.к.
  • АҚУЫЗ
  • АУГ
  • STOP
  • 3‘ транслияцияланбайтын бөлігі
  • Трансляция-ның басталуы
  • Трансляция кезеңдері
  • Инициация (басталуы)
  • Элонгация (ұзаруы)
  • Терминация (аяқталуы)

м-РНК +рибосоманың кіші суббірлігі

  • м-РНК +рибосоманың кіші суббірлігі
  • А
  • У
  • Г
  • фМет
  • фМет
  • Последовательность
  • Шайна-Дальгарно
  • Инициация
  • Элонгация
  • А
  • У
  • Г
  • фМет
  • фМет
  • А
  • У
  • Г
  • фМет
  • фМет

Бір циклдың соңғы сатысы –А-орталық босауы керек. Бұл процесске ГТФ және элонгацияның факторы – еEF-2 қажет.

  • Бір циклдың соңғы сатысы –А-орталық босауы керек. Бұл процесске ГТФ және элонгацияның факторы – еEF-2 қажет.
  • еEF-2 (транслоказа) рибосомамен байланысып, оны мРНҚ бойымен 3‘-ұшына қарай үш нуклеотид қалдығына жылжытады.
  • А- орталық босап, оған келесі аатРНҚ бекінуге жағдай туады. (5' 3')
  • Терминация
  • А
  • У
  • Г
  • фМет
  • стоп
  • А
  • У
  • Г
  • стоп
  • Мет
  • иРНК
  • Ұзарған полипептидтік тізбек
  • старт
  • Полисома
  • В цитоплазме
  • На ЭПС
  • В ядро
  • В митохондрии и пластиды
  • В перокисомы
  • В мембраны
  • В лизосомы
  • На экспорт

Трансляция процесі аяқталғамен белок түзілу процесі аяқталмайды.

  • Трансляция процесі аяқталғамен белок түзілу процесі аяқталмайды.
  • Одан ары белоктың қалыптасуы - пептидтік тізбектің дұрыс кеңістіктік құрылымға жинақталуы – фолдинг жүреді.
  • Егер белок бірнеше тізбектерден тұрса, онда фолдинг оларды бір макромолекулаға жинайды.
  • Көптеген белоктарда белок модификациясы жүреді- мысалы көмірсу компоненттерімен байланысуы.

Белок құрылысының бірнеше деңгейін ажыратады:

  • Белок құрылысының бірнеше деңгейін ажыратады:
  • Бірінші, екінші және үшінші реттік құрылымы, ал олигомерлі белоктарда – төртінші реттік құрылымдары.
  • Түзілген белоктар Гольджи аппаратында жинақталады:
  • «экспорттық белоктар» жасушадан шығарылады;
  • мембраналық белоктар – мембрана құрамына кіреді;
  • лизосомалық белоктар - лизосома құрамына кіреді.

а) Фолдазалар – катализдік активтілігі бар белоктар: протеиндисульфидизомераза,

  • а) Фолдазалар – катализдік активтілігі бар белоктар: протеиндисульфидизомераза,
  • пептидилпролилизомераза.
  • б) Молекулалық шаперондар – полипептидтік тізбектердің дұрыс жинақталуын қамтамасыз етеді.

1. Бірінші аминқышқылынан формил тобының бөлінуі - фермент деформилаза көмегімен

  • 1. Бірінші аминқышқылынан формил тобының бөлінуі - фермент деформилаза көмегімен
  • 2.Экзопептидаза ферментінің көмегімен полипептидтік тізбектің С- ұшымен N –ұшынан бірнеше аминқышқыларының бөлінуі. Бұл сатыда белок бірінші реттік, кейде екінші реттік (α-спиральдар) құрылымға ие болады.
  • 3. Белоктың ішкі байланыстары есебінен үшінші реттік құрылымға ие болуы (сутектік, иондық, күшті дисульфидтік байланыстар).
  • 4. Функционалды төртінші реттік құрылымға ие болуы (гемоглобин құрамындағы глобин белогы)
  • Әдебиеттер:
  • 1) Б. Албертс, Д Брей, Дж. Льюис и др. Молекулярная биология клетки т. 2 «Мир» 1986.
  • 2) Б. Льюин Гены. ., Мир «1987» стр. 396-430.
  • 3) Н.Н. Мушкамбаров, С.Л. Кузнецов. Молекулярная биология. М., МИА, 2003, стр. 17-60.
  • 4) И.Ф. Жимулев. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск, 2006, стр.110-123.
  • 5) С.Г. Инге-Вечтомов. Генетика с основами селекции М., Высшая школа, 1989, стр. 122-131.
  • 6) В.И.Иванов, Н.В. Барышникова, Дж. С.Билева и др. Генетика под ред. В.И.Иванова. М., 2006г, стр.147-163.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет