Қожа Ахмет Ясауи атындағы қазақ- түрік университеті
Әлеуметтік -гуманитар ғылымдар факультеті
Педагогика және психология кафедрасы
Тақырыбы: Мектепке дейінгі ата-аналар тәрбиесі Швейцария елінде.
Қабылдаған: Құлахметов Б.
Орындаған: Сарбапиева М.
Тобы: ППП-211
Түркістан 2023
Жоспар:
Швейцария елінің тәрбиесі мен білім беру жүйесі
Швейцария еліндегі ата-аналардың негізгі тәрбие әдістері
Ата -аналар мен мектепке дейінгі мекемелерінің байланысы
Швейцария елінің балаларды тәрбиелуіндегі негізгі бағыттары
Швейцариядағы білім бір орталықтандырылған тұтастық емес. Саны толық тәуелсіз білім беру жүйелері федералдық кантондар санына тең (ел бөлінген аймақтар деп аталады). Бұл Швейцария Конституциясының ерекшеліктеріне байланысты. Бірақ еліміздегі 26 білім беру жүйесінің барлығында ортақ нәрсе бар. Федералды үкімет әр аймақта балалар мен жастардың сапалы білім алуын қамтамасыз етуге жауапты және бұл олардың ата-аналарына қолжетімді. Сондай-ақ, алты жастан он алты жасқа дейінгі ел азаматтарының білім алуы барлық жерде тегін, тіпті міндетті болуы керек. Әртүрлі кантондарда алған дипломдар өзара мойындалады. Швейцариядағы білім берудің басты ерекшелігі - ол әлемдегі ең жақсы деп саналады. 16 ғасырдағы реформациядан бері мұнда балаларды оқыту үдерісіне мүлдем жаңа көзқарас пайда болды. Ал елдің әртүрлі кантондарындағы барлық білім беру жүйесі бұрынғысынша дәстүрлі швейцариялық әдістерге негізделген. Оларды Песталоцци, Монтессори, Пиаже сияқты атақты мұғалімдер және басқа да атақты адамдар әзірледі.
Бұлар келесі принциптерге негізделген реформаторлық педагогиканың негізін салушылар:
балаларды оқыту мен тәрбиелеу олардың жеке қабілеттерін дамытуға бағытталған;
білім беру процесінде баланың білімге деген қызығушылығы артып, осыған байланысты мүмкіндігінше шығармашылық қабілеттерін көрсету керек.
Швейцариядағы білім беру жүйесі әртүрлі және икемді. Бағдарламалар мен әдістер бүкіл әлемдегі педагогикалық мектептер бере алатын ең жақсыны сіңірді.
Швейцария елінің тәрбиесі мен білім беру жүйесі
Швейцарияда мектепке дейінгі білім алу міндетті емес. Бірақ ата-аналардың басым бөлігі балаларын ерте жастан балабақшаларға береді. Тіпті, мұнда баланы 4 айлығынан бастап қабылдай береді. Балабақшада баланы мектепке дайындап, қоғамдағы рөлін түсіндіреді. Мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде оқыту жүйесі тым бөлек. Барлық сабақ ойын түрінде өткізіледі. Ал балалар «Өзім орындаймын!» деген қағиданы ұстануы тиіс. Тәрбиеші тек қана жол сілтеп, қауіпсіздігіне жауап береді. Балабақшада көркем оқу, көркем жазу және математика пәндері оқытылмайды. Тек қана ойын ойнатылады. Сонымен қатар, неміс және швейцар диалектілеріне тән сөздерді, сөйлемдерді қайталап, ән айтып, тақпақтар жаттайды. Нәтижесінде бала қос тілге жаттығып, өз бетімен сабақ оқуға дағдыланады. Бастауыш сыныпқа оқушылар 4 жастан бастап қабылданады. Қазіргі таңда бұл елде мектепке дейінгі оқыту мен бастауыш сыныпты біріктіру қолға алынып жатыр. Швейцарияда бастауыш сыныпта білім алу міндетті және мемлекеттік мектептерде оқу тегін. Швейцарлық оқушылар бастауыш сыныпты алты жыл оқиды. Мектепке қабылданған кезде ешқандай емтиханнан не тесттен өтпейді. Жалпы, Швейцарияда білім берудің негізгі діңгегі – көп тілді қатар меңгерту. Бұл елдің оқу бағдарламасының білім беру стандарты бойынша әрбір мектеп бітіруші үш тілді меңгеріп шығуы міндетті. Олар – ағылшын және қалаған екі тіл.
Швейцарияда міндетті орта білім алу жүйесі Secondaire I деп аталады. Яғни, оқушы бастауыш сыныпты және орта білім алудың алғашқы сатысын оқуы міндетті. Демек, бұл білім алу жүйесінде оқушы 6-15 жас аралығында білімнің іргетасын қалайды. Ал орта білімді толық меңгеріп шығу Secondaire II деп аталады. Бұл оқу бағдарламасында оқушы Secondaire I бағдарламасынан кейін 3-4 жыл қоса оқиды. Орта білімді толық меңгерген оқушы 18-19 жасында аттестатқа ие болады. Олардың бағалау жүйесі біздің бағаларымызбен салыстырғанда әлдеқайда өзгеше.Оқушылардың білімі 1-6-ға дейін бағаланып отырады. Яғни, үздік оқушының күнделігіне «алтылық» қойылады. Ал қанағаттанарлық деген білімді мұғалім «4»-пен бағалайды.
Ерте балалық шақ
Швейцариядағы әйелдер өте кеш күйеуге шығады және табиғи түрде бірінші баласын 35-49 жаста дүниеге әкеледі. Осы жасқа дейін олардың көпшілігі табысты мансапқа қол жеткізгенімен, кейбіреулерінің мемлекеттік немесе жеке емханада босануға мүмкіндігі жоқ, өйткені бұл елде медициналық қызмет көрсету көп қаражатты қажет етеді. Кәсіби акушердің көмегімен үйде баланың дүниеге келуі Швейцарияда жиі кездесетін оқиға.
Швейцариядағы ата-ана демалысы өте қысқа, бірақ ата-аналар балаларды үш айға дейін жіберуге болатын питомниктердің қызметтерін пайдалана алады. Айта кету керек, жүктілік кезінде кезекке тұрып, балаңызды сонда тіркеу керек. Бала бір жастан бастап балабақшаға бара алады, бірақ тәрбиешілердің еңбегін ата-ана төлейді. Қалай болғанда да, балабақша швейцариялық күтушінің қызметінен әлдеқайда арзан. Баланың балабақшаға баратын уақытын ата-ананың өзі анықтайды.
Швейцариялық балалар үйлерінде тәрбиешілер өздерінің зарядтарының денсаулығына үлкен көңіл бөледі – әр мекемеде бассейн мен спорт залы бар, балалар таза ауада көп уақыт серуендейді, сондықтан олар сирек ауырады. Швейцариялық тәрбиеден үлгі алсақ, бала көп уақытын спортқа арнап, таза ауада серуендеуі керек. Ата-аналар, егер осыған байланысты ол жазу және оқу дағдыларын меңгеруге аз тартылса, алаңдамауы керек, өйткені бірінші сыныпта үнемі ауыратын оқушы кез келген жағдайда дені сау құрдастарын қуып жетеді.
Мектепте оқу
Швейцарияның жеке мектептері мен пансионаттары ірімшік, шоколад, банктер және сағаттармен бірге бүкіл әлемге кеңінен танымал. Әртүрлі елдердің ең ауқатты адамдары балаларын оқуға жібереді, сондықтан мұндай мектепті бітірген бала кез келген Швейцария университетіне ғана емес, сонымен қатар бүкіл әлемдегі ең беделді жоғары оқу орындарына түсуге мүмкіндік алады. Мектептерде оқушылар кем дегенде екі шет тілін меңгереді. Сонымен қатар, білім беру мекемелері баланың жан-жақты дамуына қажеттінің бәрімен жабдықталған – заманауи компьютерлік сыныптар, интернетке тұрақты қолжетімділік, жеке фитнес орталықтары мен ат қоралар.
Сондай-ақ, мектеп оқушыларының дене шынықтыру дайындығына көп көңіл бөлінеді, ал жасы ұлғайған сайын балалардағы спорт секцияларының саны тек қана көбейеді: жүзу, жеңіл атлетика, тау шаңғысы, хоккей, альпинизм және тіпті желкенді спорт. Әрине, мұның барлығын ескере отырып, Швейцария мектептерінде оқу арзан емес, бірақ мұндағы студенттерге толық қауіпсіздік және бақылау қамтамасыз етілген. Оның үстіне, ортада аскетизмді насихаттайтын және балалар бір бөлмеде 10 адам ұйықтайтын британдық мектептерден айырмашылығы, Швейцарияда оқушының жеке бөлмесі бар.
3
Басқа еуропалық елдердегідей, Швейцарияда мектепке дейінгі білім беру міндетті емес, бірақ ата-аналардың көпшілігі балаларын балабақшаға береді. Балабақшада бала әлеуметтенеді және мектепке дайындалады. Швейцарияда балаларды балабақшаға ерте жібереді, 4 айдан басталатын топтар бар. Мемлекеттік мектепке дейінгі мекемелер мен жекеменшік мекемелер бар. Швейцариядағы мектепке дейінгі тәрбие тіпті мемлекеттік мекемелерде де тегін емес. Баланың оларда тұру құнын жартылай қала қазынасы өтейді, қалғанын отбасының табыс деңгейіне қарай ата-ана төлейді. Жеке балабақшалар мен балабақшалар икемді жұмыс істейді - балаларды түскі асқа түсіріп, кешке алып кетуге болады. Швейцарияда кішкентай балаларға тәулік бойы қызмет көрсететін мекемелер жоқ.
Швейцарияда шамамен 154 000 бала мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға барады, олардың 48,7%-ы қыздар. Шетелдік балалардың үлесі 27,2 пайызды құрады. 13600 адам тәрбиеші болып жұмыс істейді, оның 86 пайызы әйелдер. Швейцарияда 4949 мектепке дейінгі мекеме бар, оның 301-і жекеменшік.
Швейцария – көпұлтты және көп мәдениетті ел. Бұл халықаралық диплом алғысы келетін әртүрлі елдерден келген жастар үшін тамаша таңдау. Онда бакалавриат және магистратура бағдарламаларында оқитын халықаралық студенттердің саны өте көп және докторанттар санының ең жоғарыларының бірі. Ел Еуропаның қақ ортасында орналасқан және 4 ұлттық тілі бар - неміс, француз, итальян және романш. Дегенмен, Швейцарияда ағылшын тілінде білім алу жиі кездеседі, нәтижесінде мектеп оқушыларының көпшілігі кемінде 2 тілде сөйлейді.
Жергілікті білім беру жүйесі әлемдегі ең озық жүйе болып табылады және 3 бөліктен тұрады:
Міндетті білім,
Орта білім,
Жоғарғы білім.
Швейцариядағы мектептердегі білім беруді үкімет міндетті түрде бақылайтын кантондар реттейді - SERI (Білім, зерттеулер және инновациялар жөніндегі мемлекеттік хатшылық). Әрбір кантон өзінің мектеп күнтізбесін, оқу жоспарын және критерийлерін белгілеуге құқылы. Академиялық жүйенің айрықша ерекшелігі – онда студенттердің тілектері мен қабілеттері ескеріледі.
Штатта жоғары сапалы білім берумен және кең ауқымды бағдарламалармен танымал мектептердің әртүрлі түрлері бар. Барлық оқу орындары белгілі бір бағыттар мен пәндер бойынша маманданған, олардың негізгі мақсаты жоғары білім алуға немесе табысты жұмысқа орналасуға дайындалу болып табылады.
Мемлекет - олар жеке даму мен мансапты жоспарлауға назар аударады,
Монтессори мектептері - бағдарлама балалардың өте ерте жастан тәуелсіздігіне, ойын және қарым-қатынас тәжірибесін жинақтауға,
Діни мектептер лютерандық және католиктіктен еврейлерге дейін.
Білім берудің міндетті бастауыш кезеңін аяқтағаннан кейін еліміздің білім беру жүйесі оқушыларға түрлі мүмкіндіктер ұсынады. Балалар гимназияны таңдай алады:
Қоғамдық – тамаша оқытуымен және қатаң стандарттарымен танымал,
Ғылыми,
Математикалық,
гуманитарлық ғылымдар,
Тіл,
музыкалық,
театрландырылған,
Спорт.
Швейцарияда колледждерде оқу - орта мектепті бітіргеннен кейінгі тағы бір нұсқа, олар жұмысқа орналасуға кепілдік беретін кәсіби біліктілік пен практикалық дағдыларды ұсынады. Ағылшын тілінде білім алғысы келетіндер Швейцариядағы халықаралық мектептерге оқуға түседі.
Қортынды
Швейцария бүгінгі таңда әртүрлі білім беру бағдарламаларының сапасы мен әртүрлілігі бойынша көшбасшы болып саналады. Швейцарияда орта білім алудың басты мақсаты – көптеген талапкерлерді жоғары оқу орындарына түсуге дайындау емес, әр баланың жеке басын жан-жақты дамыту және ашу. Ол ерекше жоғары сапалы білім мен ойлауға азық, шығармашылық дағдылар мен физикалық қасиеттерді дамытуға жүздеген мүмкіндіктер ұсынады. Балаларға басқа адамдардың өз құндылықтарынан ерекшеленуі мүмкін толерантты көзқарасын қалыптастыруға және өз қалауы бойынша таңдау жасауға көмектеседі. Барлық халықаралық студенттер – қай елден келсе де – халықаралық стандарттарға да, дүние жүзіндегі қазіргі қоғамның дипломатиялық нормаларына да сәйкес келетін ерекше жоғары сапалы білім алады.
Оқу орнын табу үшін канцлер компаниясына хабарласқан клиенттер Швейцариядағы орта білім туралы көптеген оң пікірлер қалдырды. Біз сіздің қабілеттеріңіз бен мүмкіндіктеріңізге қарай мектепті де, оқу бағдарламасын да таңдауға көмектесеміз.
Пайдаланған әдебиетер:
https://www.estudy.ru/countries/switzerland/secondary-education/
https://education.forbes.ru/special-projects/switzerland/schools
https://education.forbes.ru/special-projects/switzerland/schools
Достарыңызбен бөлісу: |