Тақырыбы: Нерв ұлпаларының жалпы морфофункциональдық сипаттамасы
жүктеу/скачать 30,78 Kb.
|
эссе
|
КЕҢЕСО ДАҒЫНЫҢ БАТЫРЫ МӘНШҮК МӘМЕТОВА АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ. ЭССЕ
Орындаған:Исламбек Дильназ 113топ Тексерген:Абдраева Динара Мейрамбековна Нерв клеткасын ғылыми тілмен нейрон деп атайды. Нейрон әр бөлІгІнІң өзіне тән атқаратын маңызды қызметі бар. Нейронның денесін «химиялық комбинат» деп есептейді, себебі нейронныц қызметІне керекті заттарды өндіріп, оньтң тІршілік қызметІне керекті арнаулы заттармен қамтамасыз етеді. Өсінділерін алатын болсақ, осылар арқылы екі нейрон арасындағы байланыс іске асырылады. Ал кейіннен белгілі болғандай, нейрондардың басты рөлі ақпараттарды басқа нейронға жеткізу немесе еттер мен бездерге іс-әрекет жасауға бү.йрық беру. Нерв клеткасы ақпаратты аксон арқылы жібереді. Қайдан, қалай ақпаратты жІберу осы нейронның аксон өсіндісінің ұзындыгына байланысты.Егер ақпарат көрші нейронға баратын болса, ол қыска болуы мүмкін, ал бас миынан тыс басқа бІр мүшелерге баратын болса, онда аксон ұзын болады. Мысалы, жылқы малының жүлыннан таралатын қозғаігыш нейронының аксоны аяғына дейін жетеді. Онда оның ұзындығы 1 м-ге тең болады. Ал табиғатта кездесетін алып жануарлар піл, жираф, киттердің нейрондарының өсінділері одан да ұзын болады. Ақпаратты беру үшін аксон келесі нейронға немесе ет клеткасына, кез келген безді клеткаға дейін жетуІ керек. Ал көптеген нейрондар ақпаратты өздері қабылдайды, сондықтан да аксондар барлығына жетіспеуі де мүмкін. Осындай жағдайларда олар ақпаратты дендрит-тер арқылы да алуы мүмкін.Аксондар тек нерв клеткасының денесімен байланысқа түсіп қана қоймай, дентриттермен де байланыста болады. Кейбір қарапайым жануарлардың нерв клеткасында нерв жүйесі аксондарының саны аз, оларда дендриттер жоқ. Мысалы, құмырсқалардың бас миы ганглияла-рындагы эрбір нейрондары информацияыы басқа нейрондардың аз ғана бөлігінен алады. Оның нейрондарының денесінде аксон орналасатын орын жеткІлікті. Сондықтан да дендриттерсіз де қызметі іске асырылады. Жоғарғы сатыдағы жануарларда басқаша, нейрон қанша көп болса, оларда дендриттер көп болады.Адамның бас миының нерв клеткасының дендритіне бірнеше ондаған басқа нерв клеткасының аксондары келеді, сондықтан да кез келген нейрон өзіне арналган барлық информацияларды толықҚабылдай алады.Нақтырақ айтар болсақ, нерв клеткаларыньщ өсінділері бір – бірі-мен еш уақытта қосылмайды. Олар тек контакт (синапс) арқылы түйі-седі. Нерв клеткаларының есінділерінің байланысқа түсетін жерін синапс деп атайды. Электронды микроскоптардың көмегімен синапстың құрылысының қыр-сыры ашып көрсетілді. Көп жағдайларда синапс аксондардың ұшымен дендриттерді немесе нерв клеткаларынын денесімен байланыста болады. Кәдімгі жағдайда синапс екі бөліктен тұрады: аксонның ұшы жуандалып, жалпақ буылтық тәрізденеді. Осы жалпақ буылтық беткейімен дендрит қабығына жанасады немесе екінші неирон клетка денесіне жанасады. ЕкіншІ жанасушы клетканын, қабыгымен байланысатын жері төмпешіктеніп, жалпақ жағымен жанасады.Сипапсты қосып жиналган түрі штепсельдің вилкасын электрозеткаға қосқандай түрде болады жүктеу/скачать 30,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|