Тақырыбы: Теориялық зерттеу әдістері: факторлық және ретроспективті талдау, синтез, нақтылау, модельдеу, корреляция әдісі
жүктеу/скачать 45,05 Kb.
|
08.10.21 ДӨЖ
| 1.4.Ғылыми теорияның динамикасы және статистикасы
Ғылымның әрбір саласында динамикалық және статистикалық заңдарына негізделген болжамдардың орны бөлек. Динамикалық заңдары объектінің алғашқы қалпы мен сыртқы жағдайын біле отырып, кез келген уақытта оның өзгеруін болжай алатындай мүмкіндік береді. Статистика заңдылықтары объектілер жиынтығының, яғни элементтерінің бір текті объектілер көптігіне қатысты болады. Бұл жиынтықта жеке элементтің іс- қимылы кездейсоқ болғандықтан, ықтималдау түрінде сипатталады. Статистика болжамының басты міндеті жеке элементтердің құбылмалы сипаттарына аса назар аудармай, бір текті объектілері көпшілігінің өзгеруі туралы тұспалдау. Ықтималдық сипатына қарамастан статистика болжамы өз құндылығын төмендетпейді. Бұл болжамдардың толықтылығы немесе шынайылығы динамика заңдары негізінде жасалған болжамдардан кем емес. Статистика заңдары негізінде жасалған болжамдарды астрономия, әлеуметтану, медицина, биология тағы басқа ғылымдарда қолданады. Сапалы түрде тұжырымдалған заңдылықтар, көріністердің жалпы даму бағытын анықтайды. Бұл заңдарды математика тілінде сипаттау мүмкін болмағандақтан, оларды нақты цифрлар келтірмей – ақ жалпы түрде қорытындылайды.Санды заңдар, математикалық формула мен теңдіктер тілінде тұжырымдалады. 1.5.Зерртеудің әдіс – тәсілдері, оны ұйымдастырудың жұмыс жоспарын жасаудың тиімді жолдары. Зерттеу жұмысы – шығармашылық үрдіс. Оның барысында өзгертулер, толықтырулардың болып тұруы заңды құбылыс. Зерттеу жұмысына, ең алдымен жоспар жасап алу керек. Жұмыс жоспары «Не істеу керек, қандай жолдары бар, қандай әдістер дұрыс ?» деген сұрақтарды қамтиды. Зерттеу тақырыбы бойынша әдебиеттер тізімін жасау. Ғылыми жұмыстарға үңілу. Ғалымдардан ақыл –кеңес сұрау. Интернетке жүгіну. Үнемі бағамдау, байқау, іздеу, жинақтау жұмыстарын жүргізу. Тәжірибе жүргізу, (Ақынның мұражайларына, туып –өскен жеріне, немесе оқиға болған жерге бару.) оның барысы, нәтижесін жүйелі түрде талдап отыру. Қорытынды жасау. Бейне материалдар, слайдтар жасау. Жұмысты қорғауға дайындалу. 1.6. Ғылыми-зерттеу: оның мәні мен ерекшеліктері Ғылыми-зерттеу – бұл мақсатты білім, ұғымдар, заңдар мен теориялар түрінде пайда болатын оның нәтижелері. Ғылыми-зерттеулерді сипаттай отырып, оның келесі мүмкіндіктерін көрсетуге болады: Міндетті, мақсатты процесс, саналы анық белгіленген мақсаттарға осы мақсатқа қол жеткізу; Шығармашылық, мәселелерді жаңа төсем үшін бастапқы идеяларды ұсыну, белгісіз әрекеттерді ашу, жаңа іздестірулерге бағытталған процесс. Ғылыми-зерттеу жүйелілік түрде сипатталады: онда орналасқан, жүйе мен ғылыми-зерттеу процесінде және оның тізімделген нәтижелері; ол аяқталған қорытындылар жасауға қатаң және дәйекті қолдауға тән. Зерттеу құралдарына түрлі процедуралар, әдістер, тәсілдер, методикалар, жүйелер мен методологиялар кіреді. Бұл түсініктер төмендегі логикалық қатарды құрайды.Әдіс - зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі. Процедура – белгілі бір операциялар жиынтығының орындалуын қамтамасыз ететін іс-әрекеттердің жиынтығы. Тәсіл – күрделі әдіс болып табылады, ол зерттеу барысындағы бірнеше нысаналы әдістердің жиынтығы. Методика – бір немесе бірнеше әдістер жиынтығына негізделген зерттеу жолдары, немесе олардың жиынтығына негізделген әдістер. Методология - зерттеу әдістері, жүйелері мен тәсілдері жөніндегі білімнің жиынтығы. Жүйе – күрделі құбылыстар мен процестерді зерттеу үшін қажетті техникалық құралдар мен методикалардың жиынтығы. Ғылыми зерттеу пәні теориясы жеке құбылыс ретінде нақты жағдай жиынтығы емес, ұқсас құбылыстар мен жағдайларды тұтас қолдайды. Ғылыми-теориялық зерттеулер мақсаты құбылыстың осы түрін жетілдіре жеке құбылыстардың бірқатар ортақ заңдарын ашу, табу, жұмыс істеу үшін жасалған дереу міндеттерін пайдалану, яғни, олардың терең мәнін ашу. Ғылыми-теориялық зерттеулердің негізгі құралдарына мыналар қолданылады: ғылыми әдістер жүйесінің жиынтығы, толық және негізделген деректер; бір-бірімен байланысты қатаң терминдер және ғылым ерекше тілін қалыптастыруда анықталған ұғымдардың жиынтығы. Зерттеу нәтижелері - ғылыми еңбектер көрінісінен кейін тәжірибеде қолданылатын кешенді бағалауда енгізілген кейін танымдық процесін қорытындылауда ескерілетін ережелер. жүктеу/скачать 45,05 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|