Тақырыбы: «Вегетативтік жүйке жүйесі» Жоспары: вжж-нің морфо-функционалдық ерекшеліктері

жүктеу/скачать 1,96 Mb.

Дата	08.02.2022
өлшемі	1,96 Mb.
	#121254

Байланысты:
ОЖЖ. ВЖЖ

4.Вегетативтік рефлекстері,олардың түрлері.

Тақырыбы: «Вегетативтік жүйке жүйесі»

Жоспары:

1.ВЖЖ-нің морфо-функционалдық ерекшеліктері.

2.ВЖнің ганглийлері.

3.ВЖЖ-ның медиаторлары.

4.Вегетативтік рефлекстері,олардың түрлері.

5.ВЖЖ-нің қызметі.

6.Метасимпатикалық жүйке жүйесі.

7.ВЖЖ-нің тонусы.

19 ғасырда ВЖЖ(немесе автономдық ЖЖ) туралы Ұғымды Биш енгізген.
ВЖЖ ішкі ағзалардың, қан тамырлар мен тер бездерінің барлық қызметтерін, онымен қатар қаңқа еттерінің қоректендіру үрдістерін реттейді.
ВЖЖ-нің морфофункциональдық ерекшеліктері
1. ВЖЖ-нің симпатикалық (СЖЖ) және парасимпатикалық (ПЖЖ) бөлімдеріне бөлінеді.
2. ВЖЖ-нің ошақтық сипаттамасы бар:
- ПЖЖ-нің орталықтары ортаңғы және сопақша мида, жұлынның сегізкөз бөлімінде орналасқан;
- СЖЖ-нің орталықтары тек қана жұлында орналасқан (кеуде және 1-4 бел сегменттері )
3. ВЖЖ-нің шеткі бөлімі қос нейронды болады:
- 1-ші нейронның денесі ОЖЖ-де,
- 2-ші- шеткі ганглийлерде жатады.
ВЖЖ-нің морфофункциональдық ерекшеліктері
4. Жүйке талшықтары екіге бөлінеді: пре және постганглийлік талшықтары. Преганглийлік жүйке талшығы миелинді, " В" тобын құрайды: постганглийлік талшығы миелинсіз. "С" тобын құрайды.
5. ПЖЖ-нің преганглийлік талшықтары постганглийліктен ұзын.
6. СЖЖ-нің постганглийлік талшықтары преганглийліктен ұзын.
ВЖЖ-нің морфофункциональдық ерекшеліктері
7. Синапстық кідіру ұзақ -1,5-30 мс.
8. ӘП ұзақ, қозғыштығы төмен, рефрактерлік кезеңімен хронаксиясы ұзақ.
9. Ізді потенциал ұзаққа созылады ( 300-400мс), сондықтан вегетативтік рефлекстері баяу өтеді.
ВЖЖ-нің морфофункциональдық ерекшеліктері
1.СЖЖ-нің ганглийлері орналасуына қарай бөлінеді:
- паравертебралдық
(симпатикалық тізбектер)
- превертебралдық
2.ПЖЖ ганглийлері ағзалар ішінде жатады (интрамуралдық)
ВЖЖ-нің Ганглилері
Қозуды өткізу негізгі әдісі-химиялық.
Синапста медиатордың тек қана бір түрі бөлінеді, оның әсері постсинапстық мембрана рецепторларының түріне байланысты.
Негізгі медиаторлар
ВЖЖ-нің медиаторлары
ацетилхолин (АЦХ)
норадреналин (НА)
Бөлінетін медиатордың түріне байланысты
ВЖЖ-нің медиаторлары
Холинергилік талшықтар:

ПЖЖ және СЖЖ барлық преганглилік талшықтары;
ППЖ постганглилік талшықтары;
СЖЖ постганглилік тер бездерінің жүйкелері, қаңқа еттерінің, жүректің, бауыр мен көк бауырдың қан тамырларының жүйкелері.

Адренергілік талшықтар: СЖЖ-нің постганглийлік жүйкелер.
. Холинорецепторлар - М-және Н;
. Адренорецепторлар – α және β.
α - қан тамырларын тарылтады
β - қан тамырларын кеңітеді
Жүректе, бронхтарда β-адренорецепторлар ғана бар.
ВЖЖ рецепторлары

Висцеро-висцералдық
Висцеро-моторлық
Висцеро-дермалық
Дермо-висцералдық

Вегетативтік рефлекстер
1.Тіршілік процестерін реттеп отырады.
2. Денедегі процесстерді сыртқы орта жағдайларына бейімдеп отырады.
3. Заттар алмасуын, өсіп-өну процестерін реттейді.
4. Ағзалардың және ОЖЖ-нің қозғыштықтың реттелуі.
ВЖЖ қызметі
Симпатикалық және парасимпатикалық жүйкелердің әсері

Мүшелер	Парасимпатикалық әсері	Симпатикалық әсері
Жүрек	Тежелу	Қозғыштық
Қан тамырлары тері бұлшықет жүрек сілекей безі өкпе ми құрсақ, жамбас мүшелері сыртқы жыныс мүшелері	- - Тарылуы Кеңеюі Расширение и сужение Кеңеюі Кеңеюі	Тарылуы Кеңеюі Кеңеюі Тарылуы Тарылуы және кеңеюі Тарылуы Тарылуы Тарылуы
Бронхтар	Тарылады	Кеңейеді
Бездер тері сілекей желудочные	- Секреция (сулы) Секреция	Секреция Секреция (тығыз заттарға бай) Секреция, ерекше жағдайларда өте аз

ВЖЖ қызметі
Ішкі ағзалардың (жүрек, бронхтар, қуық) қабырғасында орналасқан және шеткі рефлекстік доғасын құрайтын микротүйіндердің комплексін МЖЖ дейді.
МЕТАСИМПАТИКАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ (МЖЖ)
МЖЖ-нің ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:
1. Осы құрылымдардың қозғалтқыш белсенділігі бар.
2. Түйіндегі нейрон денесінде синапстар көп болады, көп медиаторлар бар.
3. Пуринергиялық рецепторлар.
4. Постсинапстық мембранаға қозу АТФ және аденозин арқылы беріледі.
Вегетативтік орталықтардың үздіксіз тонуста болуы келіп түсетін серпіністерге байланысты

экстеро- және интерорецепторлардан;
гипоталамустан, торлы құрылымнан, мишықтан, қыртыс асты ядроларынан, лимбиялық жүйесінен, ми қыртысынан.

ВЖЖ тонусы

жүктеу/скачать 1,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: