Тарихқа дейінгі кезеңдегі адамның мәдениеті туралы жазыңыз
Түркі әлемі интеграциясының бүгінгі бағыттарын тұжырымдаңыз
жүктеу/скачать 322,43 Kb.
|
Тарих а дейінгі кезе дегі адамны м дениеті туралы жазы ыз
психология 14, Types of interface testing, лекция 5 2022-2023, 630029, YAOWQSKBCIIV24102023141025, YAOWQSKBCIIV24102023141025
| 85. Түркі әлемі интеграциясының бүгінгі бағыттарын тұжырымдаңыз
Әлемдік ірі өркениеттер мен геосаяси акторлардың тоғысында орналасқан географиялық ерекшелігімізге сәйкес баршамен тату-тәтті қарым-қатынас орнатып, көп векторлы саясат ұстануымыз өзінің ұтымдылығын дәлелдеп келеді. Бұл сөзімізге мысал ретінде бір жақты саяси бағдарының себебінен түрлі кикілжіңдердің ошағына айналған әлемнің қақтығыс нүктелеріндегі өзге елдерді қарастыруға болады. Қазақстан көп векторлы сыртқы саясат ұстанғанымен мемлекеттік және ұлттық деңгейдегі басымдықтар да жоқ емес. Оның бірі еліміздің түркі әлеміндегі ынтымақтастық бастамалары деуге болады. Тарихи деректерге сәйкес Орталық Азия, оның ішінде бүгінгі Қазақстан аумағы тұтас түркі әлемінің қара шаңырағы саналады. Сондықтан еліміздің түркі елдерінің мәдени, рухани, экономикалық және саяси ықпалдастығын қалыптастыруға бағытталған бастамалары мен нақты қадамдары өзге бауырлас мемлекеттер тарапынан қызу қолдауға ие болуда. Түркі халықтары мен мемлекеттерінің өзара ынтымақтастығын, интеграциясын қалыптастыруға арналған қадамдар тарихта аз болмаған. ХХ ғасырдың басында Мұстафа Шоқай Түркістан (Қоқан) автомиясын, Тұрар Рысқұлов Түркістан Республикасын құру идеясының төңірегінде қызмет еткен болатын. Түркі халықтарының кейбір озық ойлы, күрескер азаматтары да осыған ұқсас өзге де бірлескен құрылымдардың жақтасы болып, сол идеяны іске асыру жолында еңбек еткен. Қазақстан тәуелсіздік алған жылдары Орталық Азия елдерінің дербес интеграциясын қалыптастыруға терең мән беріп, көптеген ұсыныстар да айтылды. Дегенмен Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы бейресми «көшбасшылыққа талас», жекелеген ел басшыларының қарсылығы, сыртқы мемлекеттердің Орталық Азия елдерін қамти отырып ынтымақтастық ұйымдар құру туралы бастамалары бұл идеяның іске асуына кедергі келтірді. Сондықтан уақыт өте келе тек Орталық Азия елдерін ғана емес бауырлас Түркия, Әзербайжан мемлекеттерін де қамтитын әріптестік ұйымдары өз қызметін бастады. 1993 жылғы 12 шілдеде Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы (ТҮРКСОЙ), 2008 жылғы 21 қарашада Түркітілдес елдер парламенттік ассамблеясы (ТүркПА), 2009 жылғы 3 қазанда Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесі (Түркі кеңесі), 2010 жылғы 25 мамырда Түркі академиясы (International Turkic Academy) құрылды. Қазіргі таңда аталған ұйымдардың барлығы түркі мемлекеттерін, түркі халықтарының мәдени, тарихи ынтымақтастығын қамтамасыз ету жолында қызмет етуде. Аталған ұйымдарды құру ісінің басында Қазақстанның еңбегі зор екенін айта кетеу керек. ТҮРКСОЙ жыл сайын әртүрлі мемлекеттен жүздеген өнер адамының қатысуымен театрдан киноға, музыкадан пластикалық өнерге дейін әртүрлі фестивальдер ұйымдастырады. ТҮРКСОЙ өз басылымдарымен де түркі халықтарының бай мәдени мұрасын қоғамға жеткізеді... Сондай-ақ Түріксой жариялаған басылымдар 14 елде түркі диалекттері мен тілдерінде оқырмандарға ұсынылады. ТҮРКСОЙ-дың қызмет бағыты БҰҰ-ның ЮНЕСКО ұйымына жақын. Мақсаты түркі халықтарының мәдени, рухани ынтымақтастығын нығайтуды көздейді. Ал Түркі кеңесіне Қазақстан, Түркия, Өзбекстан, Қырғызстан және Әзербайжан мүше. Венгрия бақылаушы мәртебесіне ие. Ортақ тарих, ортақ тіл, ортақ сәйкестік және ортақ мәдениет сияқты төрт негізгі тірекке салынған Түркі Кеңесі бұл ортақ шекаралармен шектелмейді. Оның орнына, ол экономика, ғылым, білім, көлік, кеден, туризм және басқа да түрлі салалардағы мемлекеттер арасындағы екі жақты ынтымақтастықты кеңейтуге бағытталған. ТҮРКПА-ның негізгі жұмыс бағыты: - Мүше-елдер арасында парламенттік тәжірбиемен алмасу және озат тәжірбиемен алмасу; - Әріптестіктің басым салаларында мүше-елдер заңнамаларын үйлестіру мүмкіндіктері; -Түркі-тілдес мемлекеттері әріптестік кеңесі шеңберінде істер мен бастамаларды заңнамалық қолдау басталды; - Түрік әлемінің әдебиеті мен өнерін, тарих құндылықтары мен мәдени мұраны танып білу; - Білім беру, ғылым, технология және қоршаған ортаны қорғау салаларында тиімді аймақтықәріптестікті алға жылжыту; - Мүше-елдер арасында кең ақпараттық ағымдарды қамтамасыз ету мақсатында бұқаралық ақпарат құралдары өзара қарым-қатынасына жағдай жасау; - Сауда мен инвестицияларға оң жағдай жасау; - Аймақтық экономикалық жобаларды, атап айтқанда энергетика және көлік саласында, жүзеге асыру; жүктеу/скачать 322,43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|