Білім стандарты деп – білім мазмұнының міндетті минимумын, оқушының оқу жүктеменің шегіне жеткен көлемін және оқушы дайындығына қойылар талап деңгейін белгілеп береді. Мемлекеттік білім нормасы ретінде қабылданатын, нақтылы тұлғалардың мүмкіндіктерін қоғамдық тұтынымға сай танытатын негізгі параметрлер жүйесін айтады.
Стандарттың қызметі :
Критерилік-бағалау қызметі. Оқыту мазмұнын, оқу жүктемесінің көлемін, білім нәтижесін, мұғалім мен білім беру мекемелерін аттестациялау барысында стандарт білім жүйесіне бағдаршы норматив ретінде қызмет атқарады.
Толыққанды білім қызметін қамтамасыз ету қызметі. Стандарт негізінде білім алуды қамтамасыз ететін, жеке тұлғаның толыққанды дамуына негіз болатын кәсіптік жүйеде білім алуға мүмкіндік беретін жағдайды қамтамасыз етеді.
Республикада білім кеңестігінің тұтастығын сақтау қызметі. Білім стандарттарының рольін орнықтырады, белгілеп береді. Кепілді білімді қамтамасыз етеді.
Білім беруді гуманизациялау қызметі. Білімді саралап отыруға жол ашады, әртүрлі деңгейдегі материалды игеруге, сол игергенін өз мүддесі мен бейіміне жаратуға мүмкіндік береді.
Басқару қызметі. Білім беру жүйесін бақылайды, барлық деңгейде орнықты шешім қабылдау үшін нақтылы дерек алап отыруды және білім нәтижесінің сапасын анықтап отыруды қамтамасыз етеді.
Білім сапасын көтеру қызметі. Стандарт белгіленген базалық деңгейге әр оқушының кепілді түрде қол жеткізуін қамтамасыз етеді.
Стандарт мынадай құрылымнан тұрады :
базистік оқу жоспары, яғни стандартты ұсынудың басты деңгейі.
Білім беру аясындағы базалқ стандарттар.
Бұл құрылымдар төменгі құжаттар арқылы жүзеге асады :
Түсініктеме.
Базистік оқу жоспары.
Базалық білім аясының стандарты.
Мемлекеттік стандартқа жетудің өлшеуіш жүйелерін саралауға қатысты жалпы мәселе.
Түсініктеме жалпы стандарт идеялогиясының негізгі тұжырымдамалық жай-жапсарын анықтап, оның құрылымы мен мазмұнын түсіндіреді.
Базистік оқу жоспары құрылым мен білім мазмұнына қатысты жиынтық дерек береді. Білім мекемелерінің нақтылы жоспарларын жасауға сай келетін негізгі кешендердің нормативтерін белгілейді:
білім стандартының республика мен оқу орыны арасындағы сәйкестігі.
Білімнің базалық және сараланған бөліктерінің арасындағы сәйкестік.
Білім берудің ұзақтығы.
Базалық білім аясындағы міндетті және факультативті сабақтардың апталық жүктемесі.
Білім аясының стандарттары білімнің міндетті мазмұнын және оқушылардың сол білімді игеру талабын анықтап береді.