Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 2,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзіне-өзі бұйырық беру
- Өзін-өзі иландыру
| Өзін-өзі қадағалау
әдісі басқа адамдармен қарым - қатынас жасағанда, өзін сабырлы ұстай білуге, басқалардың кемшіліктеріне кешірімді, қателіктеріне шыдамды болуға көмектеседі. Мысалы, кейбір адамдар балалардың шулағанын көтермей ашуланады, бірақ оданда қатты дыбыс шығаратын күннің күркіреуі ол адамды сондай ашуландырмайды. Яғни мәселе адамның сол ызалалықты тудыратын объектіге өзінің қандай қатынаста болуына байланысты екен. Өзін - өзі қадағалау әдісі қиын жағдайларда ыза мен ашуға жол бермей ұстамды болуға көмектеседі. Адам үшін өз сезімдерін басқарып, оны уақытында тежей алу арнайы жаттығуды қажет ететін күрделі психикалық үдеріс. Адамдармен қарым - қатынас барысында өзін - өзі қадағалап тұра алуынан, ұстаздардың ұстамдылығынан , шыдамдылығынан, төзімділігінен, толеранттылығынанкөрінеді . Өзіне-өзі бұйырық беру әдісі адамды жақсы жаққа жетелеп отырады. Бұл әдіс көбінесе адам бір нәрсеге өзін - өзі сендіріп, бір нәрсені істеу қажет екенін түсінгеннен кейін қолданылады. Бұл әдіс адамның өзіне - өзі қатал, табанды түрде талап қоя алуына байланысты кездеседі. Адам өзіне бұйрық беріп оны бір рет орындай алса, келесі жолы сон - дай бұйрықты орындау жеңілірек болып, көп қайталана бере әдетке айналады. Адам бұйырқты өзіне іштей береді, ол көмектеспесе оны дауысын шығарып қайталауы керек. Өзіне - өзі бұйрық беру арқылы адам ерік - жігерін шыңдай түседі. Ал ерік - жігері күшті адам әрқашан да көздеген мақсатына, үлкен жетістіктерге жете алады. Өзін-өзі иландыру адамның өзіне қажетті бір қасиеттерді қа - лыптастыруда жақсы көмектеседі. Адам қатты ауырғанда көңілін басқа нәрсеге бұрып, басқа іспен айналысып кетсе ауырғанын уақытша бол - сын ұмытады. Сенека айтқандай, «ауруды ойлай берсең , ол ұлғая береді». Н.Островский, И.Кант, Б.Паскаль т.б. белгілі тұлғалар өз ауруларына көп көңіл бөлмей , тек өздерінің сүйікті шығармашылық істері - мен айналысып, адамзат тарихында өшпес іздерін қалдырған. Өзін - өзі иландыруға қарағанда өзіне - өзі бұйырық беру өзіне сын тұрғысынан қарауға бөгет жасамайды, керісінше, өзін жан - жақты бағалауға ықпал етеді. |