Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
Жалпы адамзаттық құндылықтар - тәрбие мақсатыныңнегізі
жүктеу/скачать 0,96 Mb.
|
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018
| 2.2.Жалпы адамзаттық құндылықтар - тәрбие мақсатыныңнегізі. Қазақстан Республикасы бүкіләлемдік білім кеңістігіне енуді мақсат етуіне орай, үздіксіз білім беру жүйесінде түбегейлі өзгеріске түсуі тұлғаның тәрбиелік, мәдени деңгейін әлемдік жетістіктер дең-гейіне көтеруді, жаңаша пардигманы қажет етеді. Тәрбие парадигмасы қоғамның дамуына байланысты, мақсат, міндеттеріне сәйкес өзгеріп отыратын жаңашыл әдіс - тәсілдерді, ұстанымдарды, тұғырларды қа-жет ететін зерттеу әрекеттерін қалыптастырады. Білім беру жүйесінің әлемдік білім кеңістігіне кіріктірілуі де тәрбиеге жаңаша көзқарасты – жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан қарастыруды көздеп отыр.
Тәрбиенің негізі болып саналатын жалпы әлемдік құндылық-тардың бірі – тәрбиенің басқа адамға деген қажеттілігі, басқа адам-дарды сүйе білу қажеттілігі болып табылады. Әр адамның тағдыры әр-қашан әлемдік дүниемен, адамдармен, ұжыммен байланысты. Сондық-тан демократияландыру, адамның құқығы мен бостандығын сақтау жағдайларында ұжымдағы қарым-қатынас мәселелері бұл күнде ерек-ше маңызға ие болуда. Құндылықты құбылысты қоғамдық сана түрінде (әділеттілік не-месе әділетсіздік) сипаттап қана қоймайды, сонымен бірге оларға баға береді, оларды мақұлдайды немесе айыптайды және олардың жүзеге асуын талап етеді немесе кемшілікті жоюдың өлшемі болып табылады. Жалпыадамзаттық құндылықтардың арасында философтар мен прог-ресшіл ойшылдар мен педагогтар әрқашан бірінші орынға адамның құ-қығын, оның бостандығын және соған сәйкес келетін тәрбие мен білімді бөліп қарастырған. Жалпыадамзаттық құндылықтар халықтық дәстүрлерде, адам-гершілік принциптерде, діни мәдениетте нақты жазылып қойылған және әлеуметтік ойдың озық белгілері, жеке тұлғаның қасиеттері, адамгершілік үлгілері жинақталған күйде, әдептіліктің қоғамда қабыл-данған үлгісі ретінде көрінеді. Ғалым-педагогтар осы заманғы педагогиканың алдында басты екі міндет тұр деп көрсетеді. Біріншіден, педагогиканы жалпыәлемдік құндылық (педагогикада адамды жақсы көру және адам бостандығын қамтамасыз ету) деңгейіне көтеруге әрекет жасаған жөн. Екіншіден, барынша жетілген адамзаттық идеалды құру. Осы екі міндетті кірік-тіріп адами мұрат жасауда бостандық пен сүйіспеншілік сияқты құн-дылықтарды да ескеру қажет. Жалпы әлемдік құндылықтар – түрлі халықтың, түрлі діннің, түрлі дәуірдің рухани мақсаттарын жақындастыратын құбылыс. Сол себепті де ол жалпыадамзаттық деп аталады. ХХ ғасырдың соңында Халықаралық топ алғаш рет дүниежүзілік тарихта адамның құқықтары туралы халықаралық негізге алынатын құжаттар жасады. “Адам құ-қықтарының жалпыға бірдей Декларациясы”, “Баланың құқықтары ту-ралы конвенция” және т.б., оларда тәрбиенің әдіснамасы мен теория-сы, жаңартылған мақсат пен мүдделер қарастырылған. Онда халықтар-дың рухани құндылықтарын дамытуда жаңа көзқарастарға негізделген халықаралық стандарт болып табылатын жалпыадамзаттық құндылық-тар - адамның құқықтары мен бостандығы көрсетілген. Қазақстан Республикасы аталған құжаттардың басты идеяларын білім саласында негізге алды. Мектептегі тәрбие жұмысын жалпы әлемдік құндылықтарға негіздей отырып, жаңа құндылықтар жасауға талпыныс жасау көзделуде. Оның мәні жас ұрпақты басқаларда бар нәрсені бағалай білуге үйрету, жалпыадамзаттық дамуға үлес қосуға, халықтардың күш-жігерімен жасалған құндылықтарды құрметтеуге және қорғай білуге тәрбиелеу. Педагогикалық үдерісте оқушылардың рухани байлығын арт-тыру үшін әр халықтың жетістігімен бірге алуан түрлі мәдениетін пайдалану да қарастырылады. жүктеу/скачать 0,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|