«Театрлік хореографиялық өнер және кітапханатану» кафедрасы
жүктеу/скачать 1,02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Хат жүйесі
- Пиктография
| Хат белгілері.
Хат – сөзді айқындап нақтылаудың белгілік жүйесі. Ол графикалық элементтердің көмегімен сөздік, сөйлеу ақпаратын белгілі бір қашықтықта беру және оны белгілі бір уақытқа бекіту. Хат жүйесі – үнемі белгілер құрамымен сипатталады, сондай – ақ әр белгі тұтас бір сөзді білдіреді, немесе дыбыстар тіркесін, немесе сөздің жеке дыбыстарын білдіреді. Хат жүйесі жазбалықпен тығыз байланысты. Жазбалық – бір алфавитпен немесе бір хат жүйесімен біріккен қандайда бір тілдің немесе тілдер тобының графикасы, алфавиті және орфографиясы ұғымдары енетін ақпараттарды беру және нақтылаудың жазба құралдарының жиынтығы. Бұл жерде украин, ағылшын, араб және т.б. жазбалықтар туралы айтуға болады. Ең алғаш ақпарат беру үшін жай хат белгілерін пайдаланған суреттік, пиктографикалық хат, биржалар, вампумдар, кипу және т.б. Вампумы – солтүстік американдық үндістердегі хат түрі, яғни заттық хат түрі. Кейде вампударға мағыналы суреттер салынған, олар жиі ақша қызметін атқарады. Суреттер кодынан біздің дәуірімізге дейіңгі IV мыңжылдық ортасында пиктографикалық хат дамыды. Пиктография – латыншадан аударғанда салынған, грекше grapho – жазамын деген мағынада, яғни хаттық көне түрі, қолмен жазылған хат Шартты среттермен заттарда ғана емес, сондай – ақ іс - әрекет, жаңалықтар, яғни тұтас хабарлама берілді. Пиктография үшін алфавит немесе белгілер жинағы қажет емес, заттар мен жағдайларды суреттеу керек. Пиктографияның кейбір түрлері біздің заманымызда да қолданылады. Егер есік жақтауында аяқ киімнің суреті салынған болса, ол жерде аяқ киім жөндеу орны бар екенін білеміз, егер сағат суреті боса, сағат жөндейтін орынның болғандығы. Кейде пиктограмма тіл білмейтін адамдарға арналып салынады. Мысалы: қонақ үйге орналасқан шетелдіктер үшін үй жинаушы немесе даяшылардың суреті болатын шақыру кнопкасы жанына салынады. Сонымен қатар, пиктографиялық хат жеке жазбашылығы жоқ халықтарда кездеседі. Алайда пиктографиялық хаттың көмегімен абстрактылы ұғымдар мен мағыналар көрсетіліп, түсіндірілмейтін болғандықтан қоғам дами келе адамзатқа басқа хат түрі қажет болды. Көп ұзамай ондай хат түрі пайда болды. Ол – идеографикалық. Идеографикалық хатта сурет белгі идеалық белгіге (идеограммаға) айналады. Бұл жағдайда суретте салынған зат нақты сол затты ғана таныстырып тұрмайды, онымен ассоциациаланған қорытылған ұғымды білдіреді. Мысалы: сәуле шашқан шеңбер күнді емес, ыстықты, жылыны, немесе өте ыстылықты білдірсе, таяққа сүйенген қария кәрілікті білдіреді. Идеографиканың түрі иероглиф. Ол б.э.д. IV мыңжылдықтың аяғынан бастап қолданылған.
жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|