Жастар -әлеуметтік жұмыстың объектісі ретінде

Қоғамда қандай да бір объектіні зерттеу қажеттілігі туғанда ол белгілі-бір көзқараста қарастырылатыны белгілі. Әрбір объект жеке-жеке зерттеуді қажет ететін бірнеше тараптар мен қасиетке ие болады, яғни қандай да бір ғылымның заты болып табылады. Ғылым затын анықтау көптеген факторларға, ең алдымен осы саладағы жеткен жетістіктерге, ғалымдар алдына қоятын әлеуметтік практиканың дамуына байланысты.

Қазіргі кезеңде -әлеуметтік жұмыстың өзіндік әлеуметтік ғылым және оқу пәні болып қалыптасуы қарқынды жүріп жатқан кезеңде әлеуметтік жұмыстың мәні мен негізгі белгілері туралы көптеген көзқарастар бар. Бірақ барлық авторлар әлеуметтік жұмыстың объектісіне өмірлерінде кездесетін проблемаларды шешуде қиындықтар көретін жеке адамдар мен әртүрлі адамдар тобын жатқызады.

Жастар кез-келген қоғамда үлкен немесе кіші деңгейде кемсітілетін топ болып табылады. Қазіргі кезде жасөспірімдерді, бозбалалар мен бойжеткендерді, жастарды қорғау проблемалары, жастар мен жасөспірімдер қылмыстары, девиантты мінез-құлқы проблемалары, жас жұмысшылар мен жасөспірімдерді қызметте және өнеркәсіп орындарында кемсіту проблемалары және т.б. белгілі болып отыр.

Халықтың белгілі-бір жасына байланысты бөлінетін тобына жататындықтан да жастар қазіргі таңда әлеуметтік жұмыстың негізіне айналып отыр, яғни оның объектісі болып табылады.

Жастарға әлеуметтік жұмыс объектісі ретінде сипаттама беру үшін жастар –оны құрастыратын көптеген құрамдардан тұратын, жеке және топтық формасы бар, соматикалық, психологиялық және әлеуметтік даму ерекшеліктеріне ие, қоғамдық қарым-қатынастардың тарамдалған желісінде жатқан күрделі жүйе екенін есте сақтау керек. Ресейлік социолог В.Н.Боряздың «жастар» түсінігін объективтік, әлеуметтік табиғаттан тұратындықтан антропологиялық және психологиялық бағыттарда қараумен шектелмеу керек, жастар туралы мәселені қозғағанда оны бір-бірімен салыстырмай, бөліп қарамай әлеуметтік жұмыс объектісі ретінде қарап, антропология, психология, педагогика, социология және басқа да ғылымдардың жастар мен олардың проблемаларын зерттеудегі жетістіктеріне сүйене отырып қарау керек деген пікірімен келісеміз, өйткені жастармен жүргізілетін әлеуметтік жұмыс құралын, нысанын және әдістерін анықтау, оның тиімділігі ең алдымен халықтың осы тобының, әлеуметтік мәртебесі мен әлеуметтік проблемалары білімі мен жас ерекшеліктеріне, психологиялық және әлеуметтік-экономикалық, социо-мәдениеттік ерекшеліктеріне тікелей байланысты.

Жастар зерттеу объектісі ретінде әлеуметтік жұмыс, әлеуметтік педагогика және социология сияқты ғылымдарда да кездесетінін есте сақтау керек.

Әлеуметтік жұмыстың объектісіне кез-келген жас іліге бермейді, оның міндетті түрде қандай да бір проблемасы болуы керек. Ол проблемалар психологиялық, медициналық, құқықтық, материалдық және басқа да сипатта, немесе адамға тәуелсіз кейбір сыртқы факторларға, болмаса ішкі жеке басының жағдайларына байланысты болуы мүмкін, қалай болғанда да әлеуметтік жұмыс үшін жас адам осы проблемасын өз бетімен шеше алмай, әлеуметтік қызметкердің кәсіптік көмегін қажет етуімен маңызды.

әлеуметтік педагогика үшін жай ғана жас адам емес, әлеуметтену процесінде көмекті қажет ететін бала –жеке тұлғадан әлеуметьік субъектіге айналатын, яғни дамушы, қалыптасушы жеке адамның болуы маңызды.

Міне ,осындай әлеуметтік жұмыстың әлеуметтік педагогика сияқты ғылымның әлеуметтік бір құбылысты зерттеудің сипаттамаларына қарамастан оларды біріктіретін де, алшақтатын да белгілері бар.

Әлеуметтік қызметкердің жастар проблемасына осындай «кең»көзқараста болуы жастармен әлеуметтік жұмыс жүргізетін маман мен жастармен жұмыс жүргізетін маманның лауазымды міндеттерін ажырата білуді қажет етеді.

Жастармен жұмыс жүргізетін маманның міндетіне балалар мен жастар ұйымдарының әрекеттерін үйлестіру, жастардың қалыпты құрылымы бұзылған бейресми бірлестіктерімен жұмыс, жастардың бос уақытын ұйымдастыру бойынша іс-шаралар жүргізу және оларды талдау, жасөспірімдердің, жастардың, жас отбасылардың құқығын қорғау және т.б. жатады.

Осыған байланысты, жастармен әлеуметтік жұмыс жүргізетін маманның кәсіби дайындығына ең алдымен жұмыстың объектісі ретіндегі жастардың сапалық сипаттамасын, осы бір күрделі әлеуметтік феноменді, әлеуметтік-демографиялық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік және әлеуметтік-мәдени аспектілерімен бірлікте және өзара байланыста зерттеу жүргізу қажеттігі туындайды.