Технологиялар

 

2 ТАРАУ. ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 

ЖҰМЫСТЫҢ ЖАЛПЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ 

 

ӘЛЕУМЕТТІК-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 

ЖҰМЫСТАҒЫ 

ДИАГНОСТИКА ТЕХНОЛОГИЯЛАР 

Педагогикалық  диагностика  -  педагогикалық  ғылымның  бір 

саласы  және  сонымен  қатар  практикалық  педагогиканың  негізгі 

формасы  болып  табылады.  Қазіргі  жалпы  ғылыми  көзқарасқа 

сүйенсек,  «диагностика»  дегеніміз-  белгілі  бір  обьектінің  ахуалын 

танып  білу  немесе  оның  тәртібінің  болжауы  мен  сол  тәртібіне  әсер 

етуінің  мүмкіншіліктері  туралы  шешім  қабылдау  мақсатында  сол 

обьектінің негізгі параметрлерін тез тіркеу жолымен содан кейін оны 

белгілі  бір  диагностикалық  категорияға  жатқызу  жүйелерін  тану 

болып табылады.  

Педагогикалық 

диагностиканың 

зерттеу 

объектісі 

– 

педагогикалық  үдеріс  болып  табылады.  Педагогикалық  диагностика 

педагогикалық 

үдерістегі 

өзгерістерді 

оқушы 

бойындағы 

өзгерістермен байланыстыра болжайды. 

«Педагогикалық  диагностика»  ұғымын  дұрыс  түсіну  үшін 

философия  мен  психологиядағы  диагностиканың  жалпы  теориясын 

қарастыруымыз  қажет.  Мысалы:  Е.И.Воробьева  диагностика  жасау 

үдерісін мынадай кезеңдерге бөлінеді: 

- 

Жүйенің  жалпы  және  дәл  қазіргі  кездегі  жағдайы  туралы 

мәліметтерді жинақтау; 

- 

Үдерістің  (  немесе  объектінің  ),  жүйенің  үйлесімді  жұмыс 

істеуін сипаттайтын, жүйенің негізгі параметрлері туралы ақпараттың 

болуы; 

- 

Жүйенің  нақты  жағдайын  оңтайлы  анықтауға  мүмкіндік 

беретін ақпараттық екі немесе одан да көп түрін салыстыру; 

- 

Басқару сигналын жасап шығару, яғни жүйені үйлесімді күйге 

келтіру үшін қажетті әсер ету; 

- 

Болжау  –  егер  киліксе  және  әртүрлі  килігу  тәсілдері 

қолданылса  немесе  ештеңе  килікпесе  не  болатынын  алдын  ала 

болжау; 

- 

Практикалық 

тәсілдердің 

көмегімен 

жүйені 

басқару 

бағдарламасын жүзеге асыру. 

Педагогикалық диагноз - бір ғана сөзден тұрмайды, кең мағынада 

жүйелі  түрде  болады.  Педагогикалық  диагноз  кез  келген  сау  адамға 

қойылып,  сонымен  қатар  психикалық  қасиеттердің  комплекстік 

бейнесін  береді,  қабілеттілігін,  стилін  және  адамның  өзіне 

 

байланысты 

себептердің 

негізінде 

зейінді 

концентрациялау 

қабілеттілігінің төмен деңгейі.  

Белгілі  бір  адамның  кейбір  қасиеттері  мен  қабілеттері  кейбір 

жағдайларда  өзара  конфликтке  ұшырап,  әртүрлі  қимылдарға 

итермелеуі  мүмкін.  Педагогикалық  диагностиканың  мақсаты  - 

адамның  қайсы  педагогикалық  қасиеттері  өзара  қайшылықтарға 

ұшырағанын  анықтау.  Педагогикалық  диагностикада  норма  деген 

ұғымның  үлкен  маңызы  бар.  Норманың  екі  түрі  болады: 

статистикалық  және  социокультуралық.  Бірінші  түрі  -  стильдік  және 

мотивациялық  қасиеттерді  бағалау  үшін  пайдаланады.  Екіншісі  - 

қабілеттерді және жетістіктерді бағалау үшін. Статистикалық норма - 

өлшенетін қасиеттің орта диапазоны.  

Социомәдени норма - қоғамда қажет қасиеттің деңгейі. 

Барлық  жағдайда  ғылыми  және  практикалық  педагогикалық 

диагностика өзіне тән бірнеше міндеттерді шешеді. Олар мыналар: 

1.Адамдағы белгілі бір психологиялық сапалар мен мінез - құлық 

ерекшеліктерінің бастамасын анықтау. 

2.Бұл сапаның даму деңгейін анықтау,  оның белгілі бір сапалық 

және сандық көрсеткіштерінде көрініс табуын анықтау. 

3.Қажет 

болған 

жағдайда 

адамның 

(мінез- 

құлық) 

диагностикаланған мінез  құлық және психологиялық ерекшеліктерін 

сипаттау. 

4.Әр  түрлі  адамдардағы  бұл  сапалардың  даму  деңгейін 

салыстыру. 

Практикалық  педагогикалық  диагностикада  бұл  міндеттердің 

барлығы  бөлек  -  бөлек  шешіледі  немесе  жүргізілетін  зерттеулердің 

мақсатына байланысты комплексті түрде шешілуі мүмкін.  

Сонымен педагогикалық диагностика арнайы дайындықты талап 

ететін  психологтың  кәсіби  қызметінің  күрделі  аймағы  болып 

табылады.  Психолог  диагносттың(меңгеруге  тиісті  болған  дағды  мен 

икемділік,білімнің  жиынтығы)  меңгеруіне  тиісті  барлық  білімдер 

жиынтығы,  дағды  мен  икемділіктері  соншалықты  аумақты,ал  білім, 

дағды  мен  икемділіктері  соншалықты  күрделі,  педагогикалық 

диагностика 

психолог 

кәсібіндегі 

арнайы 

сапа 

ретінде 

қарастырылады.  Шынында  да,  мысалы,  АҚШ-  та  практикалық 

психологтарды дайындау  XIX – ғасырдың соңынан бастап жүргізіліп 

келеді,  бұл  жерде  мамандарды  арнайы  екі  жылдық  факультетте 

жоғары 

психологиялық, 

қосымша 

педагогикалық 

салада 

дайындайды.Бұл  факультет  түлектері  мынадай  кәсіптердің  бірін 

меңгеріп  шығады:  педагогикалық  диагностика,  психологиялық 

консультация 

және 

психокоррекция(түзету). 

Бұл 

жерде 

 

дипломдарының  артықшылығы  оларға  практикалық  педагогикалық 

диагностикамен де шұғылдануға  құқық  береді.  Әрине,  бүл  салаларда 

психо 

педагогикалық 

диагностика 

бірінші 

орында 

тұр. 

Психологияның  бұл  саласынсыз  бірде    бір  психолог  маманы  жұмыс 

істей  алмайды.  Кәсіби  дайындықта  мамандарды  іріктеу  практикалық 

психологтар  арасындағы  еңбекті  іріктеумен  сәйкес  келеді.  Олардың 

бірі        педагогикалық  диагностикамен  айналысса,  екіншілері  

психологиялық  кеңес  берумен  шұғылданады,  ал  үшіншілері  

психологиялық  коррекциямен  айналысады.  Әсіресе,  педагогикалық 

диагностика  аумағында  мұндай  еңбектің  нақты  бөлінуі  мен  өз 

сапасын  терең  меңгеру  кәсіби  біліктіліктің  ең  жоғарғы  деңгейіне 

жетуіне  көмектеседі.  Педагогикалық  диагностикадағы  кәсіби 

қателіктердің  салдарынан  эксперименталды  нәтижелермен  қатар, 

консультациялық, 

психокоррекциялық 

жұмыстар 

да 

жоққа 

шығарылады. 

 

жүктеу/скачать 0,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: