Қуат – уақыт бірлігі ішіндегі энергияның өзгеру жылдамдығын сипаттайты Қуаттың өлшем бірлігі – Джоуль/с [Дж/с] немесе Ватт [Вт]. Қуат жұмыстың а шапшаңдығына тең болады:
Тізбектегі толық қуат, яғни ток көзінің өндіретін қуаты келесі формуламен анықт
.
Осы формулаға толық тізбек үшін Ом заңындағы ток күшінің мәнін қойып, то қуатының келесі өрнегін аламыз:
.
С ыртқы тізбекте толық қуаттың бір бөлігі ғана бөлінеді. Сыртқы тізбекте б қуат келесі өрнекпен анықталады:
. Сыртқы тізбекте бөлінетін қуатты пайдалы қуат деп атайды. Сыртқы тізбекте б қуаттың ең үлкен мәнін анықтайық:
.
Жоғары математика курсынан функцияның ең үлкен мәнін табу үшін одан ай шама бойынша дифференциал алып, оны нольге теңейтіні белгілі. Олай болса,
.
( 1.29)-теңдеу 0-ге тең болу үшін бөлшектің алымын нөлге теңестірсек ж
, .
Тізбектің сыртқы кедергісі ішкі кедергіге тең болғанда сыртқы тізбекте б қуаттың мәні ең үлкен болады. (1.28)-формулаға формуласын қойып, алатынымы
.
Пайдалы әсер коэффициенті сыртқы тізбекте бөлінетін қуаттың ток көзі қатынасына тең болады:
немесе .
1.10-сурет. Толық қуаттың, сыртқы тізбектің қуатының және ПӘК-нің ток күшіне тәу
1.10-суретте ток көзі қуатының, сыртқы тізбекте бөлінетін пайдалы қуатт пайдалы әсер коэффициентінің тізбек тоғына тәуелділігі келтірілген. Тізбектегі т
кезінде) ( кезінде) ге дейін өзгереді Графиктен көрініп тұрған болған кезде сыртқы тізбектің қуаты максимал мәнге жетеді. Осы кезде тізбек
-ге тең, ал ток көзінің ПӘК-і =50 %. ПӘК максимал мәнге -ге ұмт яғни кезде жетеді. Қысқа тұйықталу кезінде пайдалы қуат -ге тең және барл ток көзінің ішінде бөлінеді де, оның қызып, істен шығуына әкеледі. Осы кезде =0-ге
Бақылау сұрақтары
Электр тоғы дегеніміз не? Ток тығыздығы дегеніміз не?
Тізбектің бөлігі және толық тізбек үшін Ом заңдарын беріңіз.
Ортада ток болуы үшін қандай шарттар орындалуы керек?