Тест по казахскому языку (грамматика)

1.Сұраулық шылауды көрсетіңіз.

А) Ғана, тек. В) Кейін, шейін. С) Қарай, таман. Д) Ма, ме. Е) Туралы, үшін.

2. Сөйлемде берілген шылаудың түрін көрсетіңіз.

Кітапта Жанкелдіқызы Ұлбике мен Көшерұлы Күдерінің айтыстарына орын берілген.

А) Демеулік. В) Талғаулық. С) Септеулік. Д) Жалғаулық. Е) Шарттық.

3. Септеулік шылауды анықтаңыз.

А) мен. В) кейін. С) –шы. Д) –мыс. Е) –ма.

4. Көмектес септігіне қатысты септеулік шылауды анықтаңыз.

А) Бірге. В) Шейін. С) Соң. Д) Үшін. Е) Кейін.

5. Берілген сөйлемдегі септеулік шылауды табыңыз: Мен кітаптан той туралы оқыдым.

А) Мен. В) Кітаптан. С) Той. Д) Туралы. Е) Оқыдым.

6. Қажетті септеулікті көрсетіңіз. Үш ай қыстан ... көктем келеді.

А) Жайлы. В) Соң. С) Үшін. Д) Бірге. Е) Арқылы.

7. Көңіл-күй демеулікті анықтаңыз.

А) пен, бен. В) әлде, не. С) басқа, өзге. Д) –міс, -мыс. Е) ма, ме.

8. «Бірақ» жалғаулығының түрін анықтаңыз.

А) Ыңғайлас. В) Талғаулы. С) Қарсылықты. Д) Себеп-салдар. Е) Кезектес.

9. Берілген сөйлемді шылаумен толықтырыңыз.

Қыста ... күзде күн суық болады.

А) Бірақ.. В) Және. С) Арқылы. Д) Әйтпесе. Е) Мен.

10. «Дейін, шейін, кейін» шылауларының түрін ажыратыңыз.

А) Демеулік шылаулар. В) Септеулік шылаулар. С) Жалғаулық шылаулар. Д) Одағай сөздер.

Е) Қыстырма сөздер.

11. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.

Кейбір өсімдіктердің өзінен сүт бөліп шығаратыны ертеден- ... белгілі.

А) –ді. В) –мыс. С) –ақ . Д) –ай. Е) –ау.

12. Ыңғаластық қатынасты білдіретін жалғаулық шылауды көрсетіңіз.

А) От(пен) ойнама! В) Машина(мен) келген еді. С) Марат (пен) Қанат келді. Д) Марат(пенен)

сөйлесті. Е) Марат(пен) барып кел.

13. Жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрған сөзді көрсетіңіз.

А) Орманға таман. В) Мал мен бас. С) Мектепке қарай. Д) Мен келдім. Е) Сен отыр.

14. Септеулік шылаумен байланысып тұрған тіркесті көрсетіңіз.

А) Бекерге қиналу. В) Орта мектеп. С) Қазыбектің жоспары. Д) Жиналыстан кейін. Е) Дәл өзі.

15. Жалғаулық шылауды көрсетіңіз.

А) Сенен гөрі. В) Көлге шейін. С) Көрген-ді. Д) Сен бе? Е) Қарыз бен парыз.

16. Шылау қатысқан сөйлемді белгілеңіз.

А) Марат үйде жоқ . В) Мен кешке барамын. С) Ол кешке ойнайды. Д) Олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз. Е) Балам, сабаққа дайындал.

17. Барыс септікпен келген шылаулы сөйлемді анықтаңыз.

А) Жұмыста Болат туралы әңгіме болды. В) Қазақша жүзге дейін санайды. С) Алғаш сөз болған Бораш болды. Д) Қабыш үшін бәріміз ұялдық . Е) Жиналыс ай сайын өтіп тұрады.

18. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.

Алтынсары қадалған ... , оның кескіні құбыла бастады.

А) Таман. В) Туралы. С) Қарай. Д) Сайын. Е) Тарта.

19. Себеп –салдар салаластың шылауларын табыңыз.

А) Өйткені, сондықтан, сол себепті. В) Сондықтан, және, әрі. С) Өйткені, сол себепті, бірақ .

Д) Дегенмен, әйтсе де, ал. Е) Немесе, бірде, кейде.

20. Шылауды табыңыз.

А) Басты мәселе-оқу үлгірімі. В) Сөз өмірдің үлкен қаруы. С) Үміт өрге тартады, үмітсіздік көрге тартады.

Д) Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. Е) Ой жетпейтін жер болмайды.

21. Сұраулық шылау қатысып тұрған қатарды көрсетіңіз.

А) Сен әкел(ме). В) Өтірік айт(па). С) Сенейін(бе), сенбейін(бе). Д) Жаман әдетке үйрен(бе).

Е) Сен сен(бе).

22. «Дейін, шейін, таман» шылаудың қай түрі екенін белгілеңіз

А) Жалғаулық . В) Септеулік. С) Болжалдық демеулік. Д) Демеулік. Е) Шектік демеулік.

23. Демеулік шылаулы тіркесті көрсетіңіз.

А)Жүйрік-ақ екен. В)Сең үстінде кету. С)Ақ көбейді. Д)Жаңбырдан соң. Е)Ойға таман жылжу

24. Шылау сөздер қатарын табыңыз.

А) Үй, жер, тал, тас. В) Екі, он, үш, бес. С) Үшін, және, ғана, түгіл. Д) Тез, тым, сонша, оңаша.

Е) Кел, тұр, жүр, кет.

25. Мен, бен, пен тұлғасымен келген шылауды табыңыз.

А) Қайрат(пен) ақыл жол табар, қашқанға да қуғанға. В) Ағаш тамыры(мен), адам ұрпағы(мен) мықты. С) Машина(мен) келдім. Д) Ықылас(пен) тоқылық . Е) Жарбаңдасып жас күлер құрбысы(мен).

1. Сөйлемнің ортасында келген қыстырма сөзді табыңыз.

А) Бүгін күн ашық екен, әйтеуір. В) Біріншіден, Асқардың жасы кіші. С) Қысқасы, сен үйде отырасың. Д) Мен, сірә, киноға бармайтын шығармын. Е) Әлбетте, сенікі дұрыс.

2. Қыстырма сөз қай сөйлемде екенін белгілеңіз.

А)Сабақтан келемін де үй жинаймын. В)Сабақтан келіп, үй жинадым. С)Сабақтан келген соң, үй жинаймын. Д)Қысқасы, сабақтан келген соң үй жинаймын. Е)Сабақтан келдім де, үй жинадым.

3. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Ей. В) Қызыл. С) Балам. Д) Жеті. Е) Сірә.

4. Қыстырма сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Жыламашы, күнім. В) Жұмаш, бері келші, қалқам. С) Меніңше, бұл-өте мықты адам.

Д) Шырағым, сен абыржыма. Е) Балалар, аманбысың, шырақтарым.

5. Сөйлемнің басында келген қыстырма сөзді табыңыз.

А) Күн ыстық.. В) Астана-жас қала. С) Сен кітапты, әрине, көп оқисың. Д) Ол, бәлкім, бүгін келмейді. Е) Меніңше, сен кітапты көп оқисың.

6. Қыстырма сөзден кейін қандай тыныс белгісі қойылатынын белгілеңіз.

А) Үтір В) Леп белгісі С) Сызықша Д) Қос нүкте Е) Үтірлі нүкте

7. Қыстырма сөздің тыныс белгісі дұрыс қойылғанын табыңыз.

А) Шіркін, озық техникаға еш нәрсе жетпейді. В) Озық техникаға еш нәрсе, шіркін жетпейді.

С) Озық техникаға еш, шіркін нәрсе жетпейді. Д) Озық шіркін, техникаға еш нәрсе жетпейді.

Е) Озық техникаға шіркін, еш нәрсе жетпейді.

8. Әрине, әлбетте, рас, шынында деген сөздердің сөз табын анықтаңыз.

А) Есімдік. В) Оқшау сөздер. С) Сан есім. Д) Сын есім. Е) Етістік.

9. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Қажеттілік. В) Қалам. С) Сөзсіз. Д) Қашу. Е) Марат.

10. Қыстырма сөйлем қолданылған жай сөйлемді анықтаңыз.

А) Ойбай, Жақа, ол Жоламанның ісі ғой! В) Шынында да, халіміз онша мәз емес. С) Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат. Д) Ұялма ,балам, төрге шық! Е) Менің жеңгем-Айсұлу.

11. Оқшау сөздердің белгісін көрсетіңіз.

А) Тұрлаулы мүше қызметінде жұмсалады. В)Тек бас әріппен жазылады. С)Сөйлем мүшесі бола алады. Д) Сөйлем мүшесі бола алмайды. Е) Қабысу, меңгеру, қиысу байланысына түсе алады.

12. Қыстырма сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Үлкенді сыйлау-асыл қасиет. В) Тұрмыс құр, балам. С) Көктем айларында біресе жаңбыр, біресе қар жауады. Д) Мен, шынымды айтайын, қорқудамын. Е) Жаман айтпай, жақсы жоқ .

13. Үтірдің қойылу себебі, дұрысын белгілеңіз.

Мүмкін, келіп қалар.

А) Еліктеу. В) Одағай. С) Қаратпа. Д) Қыстырма. Е) Шылау.

14. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Рас айтқанда, сенің ойын дұрыс. В) Түу, мына күннің боранын-ай. С) Бар болғыр, жай болушы ма еді. Д) Қалай, құлағын ашылды ма? Е) Тәйт, қой дедім ғой мен саған.

15. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Апырау. В) Шынында. С) Иә. Д) Еһе. Е) О, сиқыр.

16. Оқшау сөздердің түрлерін анықтаңыз.

А) Қыстырма сөз, қаратпа сөз, одағай. В) Шылау, үстеу. С) Жалғаулықтар, демеуліктер.

Д) Жұрнақтар, септіктер. Е) Қыстырма сөз, қос сөз.

17. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Өзің бір қызық жан екенсің. В) Жолдас командир, жолдас комиссар. С) Қорыта келгенде, сабақ өте жақсы өтті. Д) Ата, немереңіз келді. Е) Алдымнан жақсы кездестің ғой, балам.

18. Қыстырма сөзді сөйлемді көрсетіңіз.

А) Жә, мырза, мына келе жатқан біздің көшіміз еді. В) Біреулері ызғарлы, біреулері көңілді отыр еккен. С) Өмірде бәрі кездеседі, дегенмен жақсылық жеңеді. Д) Не ексең, соңы орарсың. Е) Әрине, адам өмірінде көп қиындықтар кездеседі.

19. «Біріншіден, екіншіден» деген қыстырма сөздердің мағынасын анықтаңыз.

А) Мақұлдау. В) Өкіну. С) Сендіру. Д) Ой тәртібі. Е) Көңіл-күй.

20. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Мә-ә-ә, онысы не? В) Тоқтай тұр, бәлем. С) Несін айтасың, біздің бақытымызға орай берілген жан ғой. Д) Күнім-ау, жұлдызың жанайын деп тұр-ау. Е) Оһ, дүние жалған-ай.

21. Ойдың кімнен шыққанын білдіретін қыстырма сөзді анықтаңыз.

А) Қорыта айтқанда. В) Бақытына қарай. С) Оның пікірінше. Д) Екіншіден. Е) Мүмкін.

22. Ой тәртібін білдіретін қыстырма сөзді анықтаңыз.

А) Расында. В) Меніңше. С) Мүмкін. Д) Біріншіден.

23., Қыстырма сөздердің түрлері.

А) Көңіл-күйді білдіретін, сенер-сенбеушілік, кімнің ойынша. В) Қаратпа, одағай. С) Сілтеу, жіктеу. Д) Жалпылау, болымсыздық. Е) Есептік, реттік.

24. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Бүгін күн ашық екен. В) Мен, сірә, киноға бармайтын шығармын. С) Сен үйде отырсың. Д) Сенікі дұрыс емес.

Е) Асқардың жасы кіші.

25. Қыстырма сөзді табыңыз.

А) Пай-пай. В) Бірақ . С) Менің байқауымша. Д) Уа, шіркін. Е) О, жасаған.

1. Сөйлемнің басында тұрған қаратпа сөзді көрсетіңіз.

А) Кеше жаңбыр жауды. В) Сенің атын қалай, балам? С) Қап, әттеген-ай! Д) Асқар, бүгін күн жылы ма? Е) Оян, қазақ!

2. Құрамында қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Ол, сірә, бүгін келмейді. В) Кел, балалар, оқылық! С) Мен дүкенге бардым. Д) Піскен алма жерге түсті. Е) Паһ, шіркін!

3. Сөйлемнің ортасында келген қаратпа сөзді табыңыз.

А) Бәйтерек- өте биік ағаш. В) Үйге кір, балам, шай ішіп кет. С) Қарағым, қашан келдің?

Д) Бүгін сабаққа дайынсың ба, Абай? Е) Әжем сандықты ашты.

4. Қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Автобусқа бір бала кірді. В) Айнаның үйі ауылда. С) Мен бүгін сағат жетіде тұрдым.

Д) Құдияр үйге кірді. Е) Алма, сен бізге келесің бе?

5. Қаратпа сөзі бар сөйлемді белгілеңіз.

А) Жеңіс, келесің бе? В) Тақтаны сүртті. С) Гүлді оқушылар отырғызды. Д) Астық жиналды.

Е) Алма сурет салды.

6. Қаратпа сөз қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.

А) Бізде бүгін алты сабақ болады. В) Ертең суық болады. С) Сен киноға барасың ба?

Д) Айман, сен келесің бе? Е) Бүгін жаңбыр жауды.

7. Қаратпа сөзді сөйлемді табыңыз.

А) Балалар, кешке мектепте жиналыс болады, кешікпей келіңдер. В) Отан қорғауға дайын болыңдар! С) Меніңше, бұл-өте жақсы оқушы. Д) –Сіз менің айтқанымды түсінесіз бе?

Е) Сабақ аяқталды.

8. Қаратпа сөзді сөйлемді табыңыз.

А) Теңіз толқыны күшейді. В) Су жағаны жуып кетті. С) Арман, сен мұнда келші.

Д) Ай көрінбейді. Е) Орманда гүлдер көп.

9. Қаратпа сөзді сөйлемді табыңыз.

А) Шаңқай түс. В) Ботагөз, сен бүгін киноға барасың ба? С) Күн нұрын құйып тұр.

Д) Жаңбыр жауды. Е) Олар асығыс жүріп кетті.

10. Қаратпа сөз қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.

А) Әрине, еңбексіз ер де, жер де көгермейді. В) Менің айтып отырғаным, сіздіңше дұрыс емес.

С) Бәріміз, шынында, жас едік. Д) Осының бәрін, әрине, жалғыз істей алмайды.

Е) Дәмелі, бақшаға барайық,-деді Рахмет.

11. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Рас, сізді күтіп отыр едім. В) Немене риза емеспісің? С) Балам, бері кел.

Д) Еңбекті сүйіңдер, дос болыңдар. Е) Байқаймын, сен дұрыс түсінбедің.

12. Қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Жазғы демалыста Раушан ауылда болды. В) Раушан жазғы демалыста ауылда болды.

С) Жазғы демалыста Раушан ауылда өткізді. Д) Жазғы демалыста Раушан ауылға барады.

Е) Жазғы демалыста, Раушан, қайда барасың?

13. Қаратпа сөз тұрған сөйлемді табыңыз.

А) Шіркін, ақын болсаң осындай бол. В) Әрине, оның айтқаны дұрыс. С) Тыңда, дала, Жамбылды! Д) Айтқаны қолынан келсе игі еді. Е) Саған көп қарағым келеді.

14. Қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Шіркін, даусы қандай әдемі! В) Қап, бәлем! С) Балалар, отырыңдар. Д) Балалар үйге кірді.

Е) Жалпы, ол өз ісін біледі.

15. Қаратпа сөзге байланысты қойылып тұрған үтірді көрсетіңіз.

А) Уа, туған жер, аша бер құшағынды. В)Уа туған жер аша бер, құшағыңды. С) Уа туған жер,аша бер құшағыңды. Д) Уа туған жер, аша бер, құшағыңды. Е) Уа, туған жер аша бер, құшағыңды.

16. Қаратпа сөзді анықтаңыз.

А) Марат, бүгін кеш келесің бе? В) Алақай, үйге Марат келді! С) Марат бүгін кеш келді.

Д) Біріншіден, бүгін Марат кеш келді. Е) Мараттың айтуынша, бүгін ол кеш келеді.

17. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Ойбай, қаштық . В) Амал нешік, көнеміз. С) Қап, үлгірмедім. Д) Жолдастар, тынышталыңдар. Е) Сонымен қатар

18. Қаратпа сөзді анықтаңыз. Балам қай көшеге келіп тұрмыз?

А) Тұрмыз. В) Қай. С) Балам. Д) Келіп. Е) Көшеге.

19. Қаратпа сөздің тыныс белгісін табыңыз.

А) Нүкте. В) Қос нүкте. С) Сұрақ белгісі. Д) Үтір. Е) Сызықша.

20. Қаратпа сөз бар сөйлемді анықтаңыз.

А) Шіркін, ақын болсам. В) Сәуле, кітапханаға барасың ба? С) Алақай! Жаз келді.

Д) Мүмкін, ертең жұмыс басталар. Е) Әрине, біз ауылда тұрамыз.

21. Қаратпа сөйлемді белгілеңіз.

А) Қазір Байкал көлі жан-жақты зерттелуде. В) Ақындық жолына ерте түсті. С) Жамбыл Жабаев-жүз жасаған адам. Д) Балалар, музыканың дауысын жай қойыңдар. Е) Көлдердің пайда болу тарихы бар.

22. Қаратпа сөз көбіне қай тұлғада тұратынын анықтаңыз.

А)Атау септігінде. В)Табыс септігінде. С)Барыс септігінде. Д)Жіктеулі түрде. Е) Ілік септігінде.

23. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Мүмкін, сәл кідіре тұрарсыз? В) Сөйтіп, ол Домалақ ана атанды. С) Немене, риза емеспісің? Д) Амал қанша, осылай болады. Е) Айна, алманы әкел.

24. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Мейманым, жақсы жатып, жайлы тұрдың ба? В) Дала тақыр, бірақ тығыз бетегемен жайнаған.

С) Тәк-тәк, айтпа енді. Д) Таныды да тааң болды. Е) Қой, не болса да кетейік.

25. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Алдарыңнан ақ жол болсын, ардагерлер. В) Екі бесіміз-он. С) Отыз-алтыға қалдықсыз бөлінеді. Д) Ертең де, бүгін де бара алмаспын. Е) Расында, ол келе алмады
Синтаксис
Сөйлем мүшелері.

1- нұсқа.

1. Пысықтауышы бар сөйлемді белгілеңіз.

А) Ұлы жібек жолы- сауда жолы. В) Ұлы жібек жолы өтті. С)Қытайдың жібегі осы жолмен тасмалданған. Д) Ұлы жібек жолы қазақтың кең даласын басып өтті. Е) Ұлы жібек жолында талай сауда көздері ашылды.

2. Бастауышы тұйық етістік, баяндауышы зат есімнен жасалған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Тез жазу керек. В) Оның ойы – тез қайту. С) Еске салу – жақсы. Д) Айту - біздің парызымыз. Е) Келуді қойды.

3. Дара бастауыш бар сөйлемді белгілеңіз.

А) Еңбек еткен ер атанар. В) Ертең құрылыс жұмысы басталады. С) Біз бірлікті ойлаймыз.

Д) Үй іші жым-жырт болды. Е) Қазақ халқы егемендік алды.

4. Бастауышы тәуелдік жалғауында тұрған сөйлемді табыңыз.

А) Келе жатқан үшеу екен. В) Інім маған көмектесті. С) Нұрлан мектепте оқиды.

Д) Біз Қазақстанда тұрамыз. Е) Ертең жаңбыр жауады.

5. Анықтауышы бар сөйлемді көрсетіңіз.

А) Досым кітап сатып алды. В) Табиғатты қорғауды өзіңнен баста. С) Көлдің деңгейі төмендеген. Д) Көлдер ластанып жатыр. Е) Ол бізбен кездесті.

6. Толықтауышты табыңыз. Досым қызық кітап сатып алды.

А) Қызық. В) Сатып. С) Досым. Д) Алды. Е) Кітап.

7. Жақсыз сөйлемде болмайтын сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

А) Баяндауыш В) Пысықтауыш С) Анықтауыш Д) Толықтауыш Е) Бастауыш

8. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлемді белгілеңіз.

А) Күрделі В) Жақсыз С) Атаулы Д) Жалаң Е) Жайылма

9. Мақсат пысықтауышты табыңыз.

Бауыржан досымен бірге Алматыға оқуға барды.

А) Барды В) Оқуға С) Алматыға Д) Досымен Е) Бауыржан

10.Сөйлемде қимыл-әрекеттің жай-күйін, мезгілін, мекенін білдіретін тұрлаусыз мүшені көрсетіңіз

А) Пысықтауыш. В) Толықтауыш. С) Баяндауыш. Д) Анықтауыш. Е) Бастауыш.

11. Кімдер? Нелер? сұрақтары қай сөйлем мүшесіне қойылатынын көрсетіңіз.

А) Толықтауыш. В) Пысықтауыш. С) Анықтауыш. Д) Бастауыш. Е) Баяндауыш.

12. Пысықтауыштың сұрағың табыңыз.

А) Не істеді? В) Қай? С) Қандай? Д) Кімдер? Е) Қайда?

13. Сөйлемнің баяндауышын толықтырыңыз.

Біз бұлақтардың көзін ... .

А) Мол болады. В) Болмайды. С) Қараған. Д) Аштық. Е) Қорғауы тиіс.

14. Себеп – салдар пысықтауышты табыңыз.

Қара алтынды игеру үшін көп жұмыс жасалып жатыр.

А) Жұмыс. В) Көп. С) Игеру үшін. Д) Жасалып жатыр. Е) Қара алтынды.

15. Сөйлемде есімше қандай сөйлем мүшесі екенін белгілеңіз.

Менің айтар сөзім-осы.

А) Толықтауыш. В) Баяндауыш. С) Бастауыш. Д) Анықтауыш. Е) Пысықтауыш.

16. Атау мен ілік септіктен басқа септік сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

А) Баяндауыш В) Пысықтауыш С) Толықтауыш Д) Анықтауыш Е) Бастауыш

17. Анықтауышты табыңыз.

Жер бетінде таза су ресурстары көп емес.

А) Таза В) Жер бетінде С) Су Д) Ресурстары Е) Көп емес

18. Баяндауыш қай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз.

Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.

А) Есімдік. В) Етістік. С) Сын есім. Д) Сан есім. Е) Зат есім.

19. Бастауышы жоқ жай сөйлемнің түрін белгілеңіз.

А) Жақсыз В) Жақты С) Жалаң Д) Толымсыз Е) Толымды

20. Тек тұрлаусыз мүшелерді анықтаңыз.

А) Толықтауыш, бастауыш. В) Анықтауыш, толықтауыш. С) Баяндауыш, анықтауыш.

Д) Бастауыш, баяндауыш. Е) Пысықтауыш, баяндауыш.

21. Толықтауыш қай септікте тұрғанын көрсетіңіз. Ол бізбен кездесті.

А) Барыс септік. В) Шығыс септік. С) Ілік септік. Д) Табыс септік. Е) Көмектес септік.

22. Қазақ тілінде сөйлемнің соңында келетін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

А) Анықтауыш. В) Пысықтауыш. С) Бастауыш. Д) Толықтауыш. Е) Баяндауыш.

23. Сөйлемдегі тұрлаулы мүшелерді көрсетіңіз.

Біз кеше мұражайға бардық.

А) Біз мұражайға. В) Біз бардық. С) Мұражайға бардық. Д) Мұражайға кеше. Е) Кеше бардық.

24. Қайда? Қалай? Қашан? қай сөйлем мүшесінің сұрақтары екенін көрсетіңіз.

А) Баяндауыш. В) Пысықтауыш. С) Анықтауыш. Д) Толықтауыш. Е) Бастауыш.

25. Пысықтауыштың түрін табыңыз.

А) Қатыстық . В) Жанама. С) Салыстырмалы. Д) Тура. Е) Мақсат.
Сөйлем мүшелері.

2-нұсқа.

1. Кім? Не? деген сұрақтарға жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.

А) Баяндауыш. В) Бастауыш. С) Пысықтауыш. Д) Анықтауыш. Е) Толықтауыш.

2. Жанама толықтауышты табыңыз.

«Кәсіпкерлер кәсіптеріне қаржыны өздері табады».

А) Кәсіптеріне В) Қаржыны С) Өздері Д) Табады Е) Кәсіпкерлер

3. Сөйлемнің неше тұрлаусыз мүшесі барын табыңыз.

А) 2 В) 4 С) 3 Д) 5 Е) 1

4. Сөйлемнің соңындағы сын есім сөйлемнің қандай мүшесі болатынын белгілеңіз.

А) Бастауыш. В) Баяндауыш. С) Анықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Толықтауыш.

5.Сөйлем мүшелерінің санын анықтаңыз.

А) 5. В) 4. С) 3. Д) 2. Е) 6.

6. Толықтауыштың сұрақтарын анықтаңыз.

А) Кіммен? Немен? В) Қалай? Қайдан? С) Қайтты? Не істеді? Д) Кім? Не? Е) Нешінші? Қайсы?

7. Сөйлемді заттық жағынан толықтырып тұратын сөйлем мүшесін табыңыз.

А) Бастауыш. В) Толықтауыш. С) Пысықтауыш. Д) Анықтауыш. Е) Баяндауыш.

8. «Әже баспалдақпен баяу көтерілді.» Пысықтауыштың түрін табыңыз.

А) Мезгіл. В) Қимыл-сын. С) Мақсат. Д) Себеп. Е) Мекен.

9. Не істеді? Не қылды? деген сұрақтарға жауап беретін сөйлем мүшесін табыңыз.

А) Пысықтауыш. В) Бастауыш. С) Баяндауыш. Д) Толықтауыш. Е) Анықтауыш.

10. Толықтауыш мағынасына қарай қалай бөлінеді.

А) Тура, жанама. В) Дара, күрделі. С) Толықтауыш, пысықтауыш. Д) Негізгі, туынды.

Е) Бастауыш, баяндауыш.

11. Қандай? Қай? сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін табыңыз.

А) Анықтауыш. В) Баяндауыш. С) Толықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Бастауыш.

12. Анықтауышы жоқ сөйлемді табыңыз.

А) Ұлы адамдардың еңбегін бағалай білу керек. В) Германия суды Швециядан сатып алады.

С) Жер шарының көп бөлігін ащы су алып жатыр. Д) Үлкен қалаларда адамдар жиі ауырады.

Е) Таза сусыз өмір жоқ .

13. Бастауыштың сұрақтарын көрсетіңіз.

А) Не істеді? Не істеу керек? В) Кімге? Неге? С) Кім? Не? Д) Қандай? Қай? Е) Қалай? Қашан?

14. Тура толықтауышты табыңыз.

Сәуле дүкеннен қызық кітап сатып алды.

А) Сәуле. В) Дүкеннен. С) Кітап. Д) Сатып алды. Е) Қызық .

15. Нені? сұрағына жауап беретін сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) Орманда көп балалар жүр. В) Шешем сағатты досыма сыйлады. С) Олар сабаққа жақсы дайындалды. Д) Шешем базардан келді. Е) Менің досым ауылда тұрады.

16. Еліктеу сөзден жасалған зат есім қай сөйлем мүшесі болып тұрғанын белгілеңіз.

Оның құлағына гүріл естілді.

А) Баяндауыш. В) Бастауыш. С) Толықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Анықтауыш.

17. Дара бастауышы бар сөйлемді табыңыз.

А) Республика сарайы адамға лық толды. В) Ұлжан-сыншыл адам. С) Төрт жердегі төрт-он алты. Д) Келе жатқан-Жамал. Е) Оның еңбегі жанды.

18. Мезгіл пысықтауышты табыңыз.

А) Далада қар бар. В) Бұлар қыста келіп кеткен. С) Бостандық өздігімен келмейді. Д) Ауыл жастары мұндай затқа қызықпайды. Е) Олар Абаймен көп ақылдасты.

19. Пысықтауышты табыңыз.

«Биыл Қазақстан тәуелсіздігінің 16 жылдығын тойлайды.

А) Тойлады. В) Қазақстан. С) Тәуелсіздігінің. Д) Биыл. Е) 16 жылдығын.

20. Анықтауыш қатысып тұрған тіркесті табыңыз.

А) Кешке қарай. В) Жалғыздың үні. С) Қуанғанынан күлді. Д) Еріктен тыс. Е) Жүгіріп келді.

21. Бірыңғай толықтауышты табыңыз.

А) Өмірді сүйген-өмірден орын табады. В) Далба тауында атақты Бұқар жырау күмбезі бой көтерді. С) Бозторғайлар жер бауырлай ұшады. Д) Ақан жастайынан әнге, өлеңге, домбыраға әуес болды. Е) Тәрбие тілден басталады.

22. Үстеу – қай сөйлеммүшесі, белгілеңіз.

А) Толықтауыш. В) Анықтауыш. С) Пысықтауыш. Д) Баяндауыш. Е) Бастауыш.

23. Толықтауыш қатысқан қатарды табыңыз.

А) Мен жазда келдім. В) Алға қарай тез адымда. С) Ол да барар. Д) Асанда кітап бар.

Е) Жуырда келмекші.

24. Еліктеу сөздің сөйлемдегі қызметін белгілеңіз.

А) Пысықтауыш. В) Анықтауыш. С) Баяндауыш. Д) Толықтауыш. Е) Бастауыш.

25. Тура толықтауышты табыңыз.

А) Биыл егін бітік шықты. В) Асан қаладан кеше келді. С) Киім үйде ілулі тұр. Д) Оны шайға қандырды.

Е) Ол ауылға барды
Сөйлем.

1- нұсқа.

1. Бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын сөйлем түрін табыңыз.

А) Жайылма. В) Толымды. С) Атаулы. Д) Жалаң. Е) Жақсыз.

2. Атаулы сөйлемді табыңыз.

А) Таулар бұлтпен тірескен. В) Қазақстанның жері кең-байтақ. С) Көгілдір көлде аққу қалқиды.

Д) Таулы аумақтарының табиғаты аса сұлу. Е) Жап-жасыл дала.

3. Бастауышы зат есімнен болған жақты сөйлемді табыңыз.

А) Олар туралы оқығанмын. В) Олар 1991 жылы ғарышқа ұшты. С) Үлкендер бір ауыздан қолдады. Д) Біз Жер-Ана жыламаса дейміз. Е) Адам туған жерін аңсайды.

4. Сызықша дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Сусыз-өмір жоқ. В) Табиғат-тірі дүние. С) Су-тіршілік көзі. Д) Балқаш-көлі ең таза көл.

Е) Орман ауаны-тазартпайды.

5. Толымсыз сөйлемді табыңыз.

А) Теледидар өнерге, мәдениетке, халыққа қызмет етеді. В) Сен теледидар алдында ұзақ отырғаның үшін ата-анаңнан ескерту аласың. С) Ол бағдарлама қанша уақытқа созылуы керек?

Д) Теледидарды көп қарайсың ба? Е) Балаларға арналған жеке бағдарлама болуы керек.

6. Сөйлемді аяқтаңыз. Табиғатты ... !

А) Қайтар. В) Қорға. С) Өткіз. Д) Апат. Е) Күрес.

7. Сөйлем мүшелері талданбайтын сөйлем түрін белгілеңіз.

А) Атаулы В) Жақты С) Жайылма Д) Жақсыз Е) Жалаң

8. Жай сөйлемнің түрін ажыратыңыз. Қыс. Күн суық.

А) Атаулы. В) Жалаң. С) Жақсыз. Д) Жайылма. Е) Толымды.

9. Жалаң сөйлемді табыңыз.

А) Таң атты. В) Мен мектепке жиналдым. С) Оқу басталатын уақыт та тез жетті.

Д) Мұғалім балаларды тізім бойынша тексерді. Е) Бүгінгі мереке маған ұнады.

10. Сөйлемнің түрін көрсетіңіз. Түн. Тыныштық.

А) Жақты. В) Жақсыз. С) Атаулы. Д) Жайылма. Е) Жалаң.

11. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Гүлдей бер, туған жерім.

А) Құрмалас. В) Лепті. С) Сұраулы. Д) Жалаң. Е) Толымсыз.

12. Сөйлемді аяқтаңыз: Қыста ... ... .

А) Боран соғады. В) Жидек піседі. С) Қар ериді. Д) Көк шығады. Е) Жапырақтар сарғаяды.

13. Жақсыз сөйлемді табыңыз.

А) Саған ертең мектепке бармауға тура келеді. В) Біз нарықтық экономикаға бет бұрдық.

С) Біз демократиялық істерді жүзеге асырамыз. Д) Елімізде өзгерістер көп.

Е) Елімізде көптеген кәсіпорындар пайда болды.

14. Ойды аяқтаңыз: Табиғат адамдардан қамқорлық ... .

А) көрсетеді В) қабылдайды С) қажет етпейді Д) күтеді Е) талап етпейді

15. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Еңбек жазды.

А) Сұраулы. В) Толымсыз. С) Жалаң. Д) Лепті. Е) Хабарлы.

16. Дұрыс құрастырылған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Бақылау жұмысы болды. В) Мен келдім кеше. С) Өлең білемін туралы Астана.

Д) Әжеме барамыз кешке. Е) Теңге жасалған ерекше.

17. Сөйлемнің түрін табыңыз. Қыс. Аппақ қар.

А) Толымды. В) Толымсыз. С) Жалаң. Д) Жайылма. Е) Атаулы.

18. Сөйлемді толықтырыңыз. Мақал-мәтелдер біздің халық ауыз әдебиетінің ұрпаққа қалдырған... байлығы.

А) Әдемі. В) Тұңғыш. С) Мұра. Д) Көркемдік. Е) Рухани.

19. Дұрыс құрастырылған сөйлемді табыңыз.

А) Сыныптан мұғалім жаңа ғана шығып кетті. В) Сыныптан шығып кетті мұғалім жаңа ғана.

С) Мұғалім шығып кетті жаңа ғана сыныптан. Д) Мұғалім сыныптан жаңа ғана шығып кетті.

Е) Сыныптан мұғалім шығып кетті жаңа ғана.

20. Бастауышы бар жақты сөйлемді көрсетіңіз.

А) Уақытын жоспарлай білуі керек. В) Кәсіпкерлік жылдам дамыды. С) Жұмысты тез орындаймыз. Д) Бүгін жұмысқа шықтық. Е) Нарықтық экономикаға бет бұрдық..

21. Жалаң сөйлемді табыңыз.

А) Ол үнемі кешігіп жүреді. В) Уақыт еш нәрсені де мойындамайды. С) Оқу басталатын уақыт та тез жетті. Д) Ісіңнің өрге басуы өзіңе ғана байланысты. Е) Уақыт жоқ.

22. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Кәсіпкерлік жылдам дамыды.

А) Салалас. В) Сабақтас. С) Атаулы. Д) Жақсыз. Е) Жақты.

23. Атаулы сөйлемді табыңыз.

А) Біз нарықтық экономикаға бет бұрдық. В) Қыс. Сары аяз. С) Бұл жерде суға түсуге болмайды. Д) Менің жақсы үйге, жақсы орынға жатқым келеді. Е) Саған ертең мектепке бармауға тура келеді.

24. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Тудың көгілдір түсі ненің белгісі?

А) Сұраулы В) Жалаң С) Жақсыз Д) Хабарлы Е) Толымсыз

25. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері бар сөйлем түрін көрсетіңіз.

А) Жайылма. В) Толымсыз. С) Атаулы. Д) Жалаң. Е) Толымды.