3. Қопарылмалы (флективті) тип. Бұған орыс, неміс, араб, грек т.б, тілдер енеді. Бұл тілдерге тән қасиеттер:
1) грамматикалық мағыналар негізінен ішкі флексия арқылы беріледі. Мыс: Он шел - она шла; Я ем — ты ешь; Он (она) ест. Я бегу, ты бежишь, он бежит.
2) сонымен бірге, грамматикалық мағыналар сыртқы флексия арқылы да беріледі. Мысалы:
И. что? книг+а, книг+и;
|
два (две);
|
он
|
|
Р. чего? книг+и, книг;
|
дв+ух;
|
его
|
|
Д. чему? книг+е, книг+ам;
|
дв+ум;
|
ему
|
|
В. что? книг+у, книг+и;
|
два (двух);
|
его
|
|
Т. чем? книг+ой, книг+ами;
|
дву+мя;
|
им
|
|
П. о чем? о книг+е, книг+ах;
|
о дв+ух;
|
о нем
|
|
3) жалғамалы тілдерде қосымшалар көбінесе дара мағыналы больш, бір ғана қызмет атқарса, қопарылмалы тілдерде бір қосымша бірнеше грамматикалық мағына білдіріп, әр түрлі қызмет атқарады.
Мысалы: книг+и дегендегі и жалғауы әрі атау септік пен көптікті, әрі ілік септік пен жекешелікті, әрі табыс септік пен көпшелікті білдіреді; 4) флективті тілдерде аффикстер сөздің түбіріне сіңісіп кетеді де, түбірлер аффикссіз дербес қолданыла алмайды. Мыс: пис+ать, пись+мо, пис+ание, дет+и, дет+ство, дет+ский;
5) флективті тілдерде аффикстер префикс, суффикс, инфикс больш бөлінуіне карай олар сөз құрамында әр түрлі орынға (басында, ортасында, аяғында) ие болады. Мыс:
по -кетті
при -келді
во -кірді
Он (она, они) вы > шел (шла, шли) -шықты
до -жетті
на -тапты
за -келіп кірді
пере -жүріп өтті
Достарыңызбен бөлісу: |