Тілдік мақсаттар туралы 2 Орта мерзімді жоспар 11

1.4.3.1** 10-ға дейінгі сандар тізбегін құру

(С) Ұстауға болмайтын есептелетін заттарды зерттеңіз: дыбыстар, мысалы, қоңырау шылдыры, бұлттар, көпіршік...

(қ) Оқушылардан оқытушыға есепті нақты ету үшін қарындаштарды санауға көмектесуді сұраңыз.

(С) Оқушылардың қаншаға дейін санай алатындарын анықтаңыз. Ұйқастарды, онға дейін тура және кері санауға арналған өлеңдерді пайдаланыңыз. Оқушыларға бізді қоршаған ортадағы заттарды санауда заттардың саны мен санның ара қатынасын белгілеуге ұсыныс жасаңыз.

Егер оқушылардың киімі мен заттарында айырмашылықтар аз болса, , киімдегі түймелер, белгілер, суреттер (өрнектер), қалтадағы қарындаштар сияқты санауға болатын көптеген заттары бар оқушы бейнеленген үлкен сурет дайындауға болады.

Әр жаңа санды оқып-үйрету бірдей схема бойынша жүргізіледі:

1)жаңа санның жасалу әдісі;

2) оның атауы;

3) белгіленуі (баспа цифрымен);

4) сандарды салыстыру;

5) қосылғыштардың сандық құрамы;

(6)осы санды білдіретін цифрды жазу.
Санды зерттеу реті.

1. Санды анықтау.

2. Сандық сәуледе санның орнын анықтау (оның жанындағы сандар, алдыңғы сан).

3. Цифрді жазуды үйрену.

Оқушылардың санау дағдылары жеткілікті түрде дамымаған болса, олардан сандық түзуде сандардың орналасуын анықтауды сұраңыз. Бірге 1-ден бастап берілген санға дейін санаңыз, заттардың санына сай болуын белгілеңіз.

Әр оқушының сандардың реттілігін, сандық қатардағы сандардың орнын нақты білуіне назар аудару керек.

Оқушылар дәптерлерінде 1 цифрын жазуды үйренеді.

Оқушылар дәптерлерінде 2 және 3 цифрын жазуды үйренеді.

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз, мысалы,

3
1
	2

Суреттердің көмегімен тақырыптардың контексіндегі заттардың санын санау. Оқушылар дәптерлерінде 4 және 5 цифрларын жазуды үйренеді, кесіндіні сызады. Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз.

5
1
	2
3

Сабақты жүргізу кезінде топтық, жеке, жұптық жұмыстарды ұйымдастырыңыз.

Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.

«Барлығы өзім туралы» тақырыбының контексінде осы оқу мақсатымен жұмыс істеу көрсетілуі мүмкін.

Қабілетті оқушылармен жұмыс істеу үшін асыққа қарағанда кішірек болатын келген басқа заттарды алуға болады.

Сандардың құрамын зерттеу цифрларды зерттеумен бірге параллель жүреді (2 - 5 сандарының құрамы)

Оқушыларға алдыңғы және келесі сандарды атауға мүмкіндік беріңіз; 3-тен асатын сандар және т.б.

Сандық түзуде 2-ден 5-ке дейінгі сандардың қалай жасалатынын көрсетуге болады.

+ 1

1 2 3

Практикалық санау бойынша қабілеті төмен оқушыларға заттарды дауыстап санау үшін көмек қажет болуы мүмкін (сандардың атауын айту).

Қабілетті оқушыларға санауды 1-ден басқа сандардан бастап жалғастыруға ұсынуға болады. Мысалы, 7-ден бастап санаңыз. Санау дағдылары сандардың жүйесін түсіну үшін өте маңызды. Есепке, өлеңге, ырғаққа және т.б қатысты көптеген тапсырмаларды барлық тоқсан бойы оқушылардың санау дағдыларының толығымен дамығанына көз жеткізу үшін бірнеше рет қайталау керек.
0 цифрін жазу. Меңгерілген сандардың құрамын қайталаңыз, «Сандардың құрамы» кестесін толтырыңыз.

Сандық кесінді дегеніміз екі мәндердің арасындағы сан. Содан кейін оқушылар математикадағы берілген кесіндінің соңындағы сандардың қамтылуын анықтауға қолданылатын терминдерді біледі.

1-сыныпта оқушылар сандардың арасындағы «аралықты» сандық түзуді бойлай қадамдардың санын санау арқылы таба алатынымызды түсінеді. Бұған старттағы сан кірмейді (себебі біз старттағы саннан бастап бірінші қадамды санаймыз), бірақ соңғы сан кіреді (соңғы қадамдағы сан болып табылады). Бұл азайтуды үлгілеуді нақты түсіну үшін маңызды.

Оқушылар 6 және 7 цифрларын дәптерде жазып үйренеді, теңдік пен теңсіздікті, сандық өрнектерді жазады.

1 2 3 4 5 6 7

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз.

6
1
	2
3
	4

Сабақты жүргізу кезінде топтық, жеке, жұптық жұмыстарды ұйымдастырыңыз. Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.

Оқушылар дәптерлерінде 8 және 9, 10 цифрларын жазуды үйренеді. Кесіндіні сызады.

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз.

Сабақты жүргізу кезінде топтық, жеке, жұптық жұмыстарды ұйымдастырыңыз. Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.
Сөздер жазылған карточкаларды қолданыңыз

http://nrich.maths.org/150

«Артық/кем» белгілерін көрсететін сандар жазылған карточкалар.

Жұптық жұмыста пайдалану үшін оқушыларға берілетін тиісті өлшемдегі карточкалардың жиыны http://www.ictgames.com/counting. Қоңырау шалу діңгектері (жоғары берілген суретті қараңыз), қоңырау, сабын көпіршігі.

Цифрлар жазылған карточкалар

Сандық дискілер, кішкене текшелер

Цифрлардың және заттардың сәйкес болуын табуға арналған ойындар/ домино

(С) Сандар жазылған карточкаларды көрсету үшін жіптерді қолданыңыз. Сан жазылған карточканы көрсетіңіз және сұраңыз: «Келесі сан қандай? Алдыңғы сан қандай?» 1 және 3 арасында қандай сан бар? Сандардың қайсысы көбірек?»

(, Д, Т) Оқушыларға сандық жыланды немесе жұлдызқұртты жасау әдісін көрсетіңіз: дөңгелек форманы сызыңыз (тиынды қолдануға болады) және дөңгелекке бірінші санды жазыңыз. Жанында келесі дөңгелекті қойыңыз, келесі санды жазыңыз және осылайша жалғастыра беріңіз. Ең ұзын жыланды/жұлдызқұртты кім жасай алады?

(Ж) Оқушылардан цифрлар жазылған карточкаларды сандық сәулеге қоюын сұраңыз. Оқушылар 10-ға дейін тура және кері санауды үйренеді, қажетті цифрларды қояды.

(Ж) Оқушылардың жұптағы жұмысын ұйымдастырыңыз: әрқайсысы сол қолдарына бір уыс асық алады. Содан кейін олар асықтарды санайды және кімде асықтың көп екенін анықтайды. Содан кейін олар өз нәтижелерін басқа жұппен салыстыра алады және сандық сәуле көмегімен қайтадан ең үлкен санды табады.

(С) Оқушылардан сыныптық бөлмені қарап шығуды және ондағы заттарды санап, қайсысы көп екенін айтуды сұраңыз: балалар көп пе? кітаптар көп пе? әлде қарындаштар ма? т.б

(Д, Ж, Т) Оқушылар сыныптық бөлмені зерттейді, ондағы заттардың санын санайды және осы санды сандық сәуледе белгілейді.

Сандық түзу жазылған ойнауға арналған кішкене текше, өзіндік сандық түзуді жасауға қажетті оқушыларға арналған қағаздың кесінділері.

Цифрлар жазылған қиылған карточкалар

1.5.1.2 **сандарды салыстыру кезінде қолданылатын ұғымдарды пайдалану

1.5.2.3 сандарды қосуды, алуды, салыстыруды (артық/кем), көрші сандарды, сандық аралықтарды, сандар тізбегін көрсету үшін сандық түзуді қолдану

1.5.2.2** «+», «-», «=» белгілерін, цифрларды пайдалану

1.5.2.4 өрнектерді оқу және жазу кезінде қосу, азайту амалдары компоненттерінің атауларын пайдалану

(С) Сандық сәуледе санды көрсетіңіз, оның қандай сан екенін сұраңыз. Оқушылардың осы санға дейін санай ала ма екенін сұраңыз. Тура және кері ретте санаңыз.

(Д) Цифрлар жазылған карточкаларды көрсетіңіз, осы санды атауды сұраңыз. Оқушылардың санды заттардың тиісті санымен байланыстыра алуын тексеріңіз. Оқушыларға жаттығу мүмкіндігін беріңіз.

(Д, қ) Сәйкестікті табу тапсырмасын орындау үшін нұсқары, кішігірім текшесі бар айналмалы дискті, домино текшесін қолданыңыз. Оқушылар цифрларды және заттардың санын қарастырады. Оқушылар жазба жасайды, цифрды және заттардың нақты санын белгілі бір бетте ара қатынаста белгілейді.

(Т) Ойын ойнаңыздар, мысалы, домино, оқушылар көріністердің нысандар мен цифрдің белгілі бір санына қатынасын табуы керек.
2 саны және цифры. 2 санының құрамы

Сандар және цифрлар 3.Сандардың құрамы 3.

(К) Оқушылармен келесі сандардың қалай жасалатынын талқылаңыз. Сұраңыз: Келесі сан қандай? Алдыңғы сан қандай? 1 және 3 арасында қандай сан бар? Сандардың қайсысы көп? Аз?

«

Санау материалы арқылы оқушылармен бірге 2 санын, содан кейін 3, 4, 5 санын алуды қайталаңыз.

Санды зерттеу реті.

1. Санды сандық түрде анықтау.

2. Сандық сәуледе санның орнын анықтау (оның жанындағы сандар, алдыңғы сан).

3. Цифрды жазуды үйрену.

Оқушылардың санау дағдылары жеткілікті түрде дамымаған болса, олардан сандық түзуде сандардың орналасуын анықтауды сұраңыз. Бірге 1-ден бастап берілген санға дейін санаңыз, заттардың санына сай болуын белгілеңіз.

Әр оқушының сандардың реттілігін, сандық қатардағы сандардың орнын нақты білуіне назар аудару керек.

Оқушылар дәптерлерінде 1 цифрын жазуды үйренеді.

Оқушылар дәптерлеріне 2 және 3 цифрын жазуды үйренеді.

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз, мысалы,

Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.

«Барлығы өзім туралы» тақырыбының контексінде осы оқу мақсатымен жұмыс істеу көрсетілуі мүмкін.

Қабілетті оқушылармен жұмыс істеу үшін асыққа қарағанда кішірек болатын келген басқа заттарды алуға болады.

Сандардың құрамын зерттеу цифрларды зерттеумен қатар жүреді (2 - 5 сандарының құрамы)

Оқушыларға алдыңғы және келесі сандарды атауға мүмкіндік беріңіз; 3-тен асатын сандар және т.б.

Сандық түзуде 2-ден 5-ке дейінгі сандардың қалай жасалатынын көрсетуге болады.

+ 1

1 2 3

Қабілеті төмен оқушыларға практикалық есептеуде заттарды дауыстап санау (сандардың атауы айту) үшін көмектесуге болады.

Қабілетті оқушыларға санауды 1-ден басқа сандардан бастап жалғастыруға ұсынуға болады. Мысалы, 7-ден бастап санаңыз. Санау дағдылары сандардың жүйесін түсіну үшін өте маңызды. Есепке, өлеңге, ырғаққа және т.б қатысты көптеген тапсырмаларды барлық тоқсан бойы оқушылардың санау дағдыларының толығымен дамығанына көз жеткізу үшін бірнеше рет қайталау керек.

Сыныптық бөлме бойы керілген жіп, 1-ден 20-ға дейінгі сандар жазылған бөлек карточкалар, киімге арналған қысқыштар немесе жіпті қысуға арналған қыстырғыш.

Санауға арналған ресурстар: түймелер, бұршақ, тиындар, кішігірім ойыншықтар және т.б

1.5.1.2 **сандарды салыстыру кезінде қолданылатын ұғымдарды пайдалану

1.5.2.3 сандарды қосуды, алуды, салыстыруды (артық/кем), көрші сандарды, сандық аралықтарды, сандар тізбегін көрсету үшін сандық түзуді қолдану

1.5.2.2** «+», «-», «=» белгілерін, цифрларды пайдалану

(С) Оқушыларға бастапқыдан 10-ға дейін берілген карточкалардың жиынынан сандар жазылған екі карточканы таңдауға мүмкіндік беріңіз. Осы сандық сәуледегі сандардың орнын анықтаңыз. Оқушыларға карточкалардың арасында қанша санның бар екенін білгіміз келетіні айтыңыз. Сандардың артуын/кемуін анықтау үшін тура ретте санаңыз.

(Ж) Оқушыларға 2 ойын текшесін және сандық түзуді беріңіз. Әр оқушы ойын текшесін лақтырады және нүктелерді санын санайды. Олар түскен ұпайдың санын көрсету үшін сандық түзуде белгі жасайды (мысалы, тиынмен), содан кейін әрқайсысы келісіп, оларды сандық кесіндіні анықтау арқылы санайды.

(Т,қ) Оқушыларды сандық кесінділер туралы диалогқа олардың түсініктерін бағалау үшін қатыстырыңыз: екі сандық кесіндіні көрсетіңіз, олардың біреуінде сандық мәндер көбірек, ал екіншісінде азырақ болады. Осы сандық кесінділер туралы не айта аласыз? Неліктен осы сандық кесінді үлкенірек болады? (Сандық кесіндідегі бірінші сан келесіден гөрі азырақ болады. Сондықтан бұл кесіндіде элементтер саны көбірек болады) Осы сандық кесінді неліктен азырақ? Кесіндінің шегіндегі сандардың екі түрлі жұптары бірдей сандық кесіндіні көрсете ала ма?

(Ж,ф) Оқушыларға сандар мен « =, ≠, >, < » белгілері жазылған карточкалардың жинағын беріңіз. Олардан сандар жазылған екі карточканы таңдауды сұраңыз және сандардың қатынасын көрсету үшін тиісті белгісі бар карточканы қолдану керектігін айтыңыз.

3 саны және цифры. 3 санының құрамы.» тақырыбына ұқсас етіп өткізіледі.

Сабақ «2 саны және цифры. 2 санының құрамы.

3 саны және цифры. 3 санының құрамы.» тақырыбына ұқсас етіп өткізіледі.
0 саны және цифры. 10 саны. 10 санының құрамы
(С) «Сиқырлы қаптарды» көрсетіңіз, 5,4,3,2,1 заттан тұратын қарапайым сөмкелер. Оқушыларға сөмкелерді ұстауға және ондағы заттардың санын болжауға мүмкіндік беріңіз. Содан кейін олар заттарды сөмкеден алады, санайды және өздерінің болжамдарын тексереді. Содан кейін оқушыларға бос сөмкені беріңіз. Сөмкені төңкеріңіз, сілкіңіз, ішінде еш нәрсенің жоқ екенін көрсетіңіз. Оқушыларға сөмкеден 5 затты бір-бірлеп алу арқылы санауды көрсетіңіз. Содан кейін нөлі бар сандық осьте кері санауды көрсетіңіз.

(Ж,қ) Оқушыларға 1-10 сандары бар карточканы таңдауды және 0-ден бастап таңдалған санға дейінгі сандық кесіндіні табуды ұсыныңыз.

Сандық кесінді дегеніміз екі мәннің арасындағы сан. Содан кейін оқушылар математикадағы берілген кесіндінің соңындағы сандардың қамтылуын анықтауға қолданылатын терминдерді біледі.

1-сыныпта оқушылар сандардың арасындағы «аралықты» сандық түзуді бойлай қадамдардың санын санау арқылы таба алатынымызды түсінеді. Бұған старттағы сан кірмейді (себебі біз старттағы саннан бастап бірінші қадамды санаймыз), бірақ соңғы сан кіреді (соңғы қадамдағы сан болып табылады). Бұл азайтуды үлгілеуді нақты түсіну үшін маңызды.

Оқушылар 6 және 7 цифрларын дәптерде жазып үйренеді, теңдік пен теңсіздікті, сандық өрнектерді жазады.

1 2 3 4 5 6 7

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз.

6
1
	2
3
	4

Сабақты жүргізу кезінде топтық, жеке, жұптық жұмыстарды ұйымдастырыңыз. Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.

Оқушылар дәптерлерінде 8 және 9, 10 цифрлерін жазуды үйренеді. Кесіндіні сызады.

1 2 3 4 5 6 7 8 910

Санның құрамы бойынша жұмыс істеңіз, «Санның құрамы» кестесін толтырыңыз.

Сабақты жүргізу кезінде топтық, жеке, жұптық жұмыстарды ұйымдастырыңыз. Жұмыстың барлық түрлері мен орындалуы практикалық бағытта болуы керек.

Сандық түзу жазылған ойнауға арналған кішкене текше, өзіндік сандық түзуді жасауға қажетті оқушыларға арналған қағаздың кесінділері.

«Сиқырлы қаптар» дегеніміз кез келген ескі сөмкелер/қаптар немесе қағаз пакеттер.

Практикалық есептеуге арналған кішігірім ойыншықтар, кірпіштер, есептелінетін материал және т.б

Сөздер, амал компоненттерінің атаулары жазылған карточкалар

1.1.2.5 ** біртаңбалы сандарды ондықтан аттамай ауызша қосу және азайту орындау

(М) Екі топты біріктіру амалының жалпы санды құруын және оның жалпы саннан бір топты жоюмен қалай байланысты екенін көрсетіңіз. Оқушыға түсінікті тілді қолдану арқылы оқушыларға азайтудың қосуға кері болатын амал екенін түсіндіріңіз.

(Д / Ж / Т, ОТ, қ) Оқушылардың жеке жұмысын немесе кішігірім топтағы жұмысын топтарды қосу, заттардың жалпы санын табу үшін ұйымдастырыңыз.

(С) Сандық кесіндімен жұмыс ұйымдастырыңыз. Оқушылармен бірге солға, оңға жылжығанда, санның қалай өзгеретінін бақылаңыз. Мұны «+», «-» белгілерімен байланыстырыңыз.

(Ж) Әр оқушыға жұпта бірнеше қарындашты алуды, содан кейін қарындаштарды бір топқа біріктіруді, жалпы санын санауды ұсыныңыз. Қандай амал орындалғанын сұраңыз. Содан кейін әрқайсысынан өз қарындаштарын алуын, жұбымен қарындашты алмасуын және қарындаштарды қайта бір топқа біріктіруін, оларды санауын сұраңыз. Сұраңыз: Қандай амал орындалды? Біріншісінде қандай сан пайда болды? Екіншісінде ше? Нені байқадыңыз? Неге бұлай болды? Жіптердің біреуі қаншалықты ұзынырақ екенін көрсетуі керек. Жіптің осы бөлігін кесіңіз, оны азайту амалымен байланыстырыңыз.

(С) Оқушыларға әртүрлі ұзындықтағы екі жіпті көрсетіңіз. Екеуінің қайсысы ұзынырақ екенін сұраңыз. Мұны дәлелдеудің жолын сұраңыз.

(Д,Ж) Оқушыларға әртүрлі түстегі дөңгелектердің жиынын беріңіз, мысалы, 5 көк және 3 қызыл. Олардан осы дөңгелектердің қайсысы, қаншаға көбірек екенін санамастан анықтауын сұраңыз. Мұны азайту амалымен байланыстырыңыз.

Оқытушы нешеуін көрсету керектігін, оқушылардың жеке зерттеу жұмысына қанша уақыт бөлуі қажеттігін шешуі керек.

Оқытушы оқушыларды топтарда қалай біріктіру керектігін шешуі керек. Кішігірім топтар қабілеті төмен оқушыларға көмектеседі. Дегенмен, егер қабілеті бірдей оқушылар жұптарда жұмыс істейтін болса, материал жылдамырақ меңгеріледі.

Әртүрлі заттарды қолдану арқылы осыған ұқсас зерттеу жүргізіңіз. Әр кезде талқылауды ұйымдастырыңыз. Қорытынды жасауды сұраңыз.

Егер оқушылар амалдың әдісін ұсына алмаса, олардан дөңгелектерді жұптармен қоюды сұраңыз. Талқылауды ұйымдастырыңыз.

«Үйшіктер отырып қалды» ойыны,

«Жетпей тұрған санды тап» ойыны.

• 
  Заттық (суреттер мен заттармен берілген амалдар).
  
• 
  Ауызша (орындалатын амалдардың ауызекі сипаттамасы).
  
• 
  Графикалық (сандық сәуледегі қосудың бейнесі)
  
• 
  Символдық (сандық өрнектер мен теңдіктер)
  

(С) Суреттің немесе ойыншықтардың көмегі арқылы (заттарды жәшікке салыңыз), оқушылардан келесілерді сұраңыз: заттарды біріктіру үшін оларды жәшікке саламыз ба? әлде жәшіктен аламыз ба? Қосу амалын орындап, заттарды қабаттап жатқанымызды айтыңыз. Өрнекті жазып алыңыз. Компоненттерді атаңыз. Жәшіктегі заттардың санын санаңыз. Тақтадағы заттардың санын жазып алыңыз (мысалы, 6). Содан кейін жәшіктен бірнеше затты алып тастаңыз. Оқушылардан сұраңыз: заттардың санын азайтамыз ба? Әлде көбейтеміз бе? Яғни, 6 – азаятын сан, ол азайғыш деп аталады. Қанша затты алып тастадыңыз? (мысалы, 4). Ол азайтқыш деп аталады. Жәшікте қалған заттардың саны айырма деп аталады.

Қарапайым геометриялық фигуралармен (нүкте, сызық (түзу, қисық) сәуле, кесінді, үшбұрыш, шеңбер, шаршы, төртбұрыш, текше, шар) танысу

• Сынып бөлмесінен табылатын фигураларды анықтау, атау

• Геометриялық фигураны анықтауға мүмкіндік беретін белгілерді талқылау

• Көріністерді, конструкцияларды құруға арналған геометриялық фигураларды қолдану

• Ойыншықтарды жинау және оларды геометриялық фигуралардың белгілері туралы білімнің негізінде топтастыру

• Топтағы фигураларды санау және фигуралардың тобын саны, өлшемі және т.б бойынша салыстыру

заттардың жиынға белгілерге сай енуін түсіндіру және талқылау

• 
  сол жақтан, оң жақтан, жоғарыдан, төменнен, алдында, артында, арасында, астында
  
• 
  нүкте, түзу, сәуле, кесінді
  
• 
  себептер, критерийлер, ерекшеліктер, белгілер
  
• 
  кеңістіктік фигуралар, үш өлшемді форма, шар, цилиндр, конус, пирамида, призма, текше
  
• 
  жазық геометриялық фигуралар, екі өлшемді форма, үшбұрыш, шеңбер, шаршы, тік төртбұрыш
  
• 
  нүкте, сызық, үзік сызық, тұйық және тұйықталмаған сызық, аймағы және шегі
  
• 
  біріктіру, жою
  

• Бұл фигуралардың ортақ қандай белгілері бар?

• Мұндай фигураларды қайда қолдандыңыз?

Неліктен… екенін айта аласыз ба?

• … дегеніміз шаршы, ал бұл жоқ?

• … үш бұрышты дәптерді қолданамыз?

Жазу:

• Сыныптық бөлмеден көруге болатын жазық фигураларды тізіп шығыңыз.

• Сіз таңдаған белгілері бар барлық ойыншықтарды атаңыз.

• Өз суреттеріңізде фигуралардың атауларын белгілеңіз.

Бұдан кейін олар қораптағы заттарды сұрыптауы керек.

заттардың қантай критерий бойынша біріктірілгенін көру үшін басқа топтарға «бара алу» мүмкіндігін беріңіз. Бұл амал пайдалы диалогті тудырады. Бұдан қалыптастырушы бағалауға арналған ақпараттың көзін табуға болады.

Оқытушы оқушыларға заттардың ортақ белгісі деген не екенін түсіндіруі керек (белгілер бойынша жіктеу: түс, пішін, мөлшер жән т.б.)

Санауға, ойыншықтарға және сынып бөлмесіндегі заттарға, оларды топтастыруға арналған заттар

1.3.1.2 жазық фигураларды (үшбұрыш, шеңбер, шаршы, тік төртбұрыш)/ кеңістіктегі фигураларды (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида) ажырату және оларды қоршаған ортаның заттарымен байланыстыру

(С) Сыныптың бөлмесінде және мектептің ауласында көруге болатын сызықтар туралы талқылаңыз. Жаңа терминдерді енгізіңіз (тұйық, тұйықталмаған, түзу сызық; аймағы, шегі) және әр сызықтың ерекшеліктерін түсіндіріңіз. Сөздер жазылған карточкаларды қолданыңыз

(С) Геогебра сияқты графикалық бағдарламалық жасақтаманы тұйық емес, тұйық сызықтарды жасау, аймақ пен шекті анықтау үшін қолданыңыз. Сөздер жазылған карточкаларға қараңыз.

(қ) Оқушылардың өздері жасаған сызықтарын көре алуы үшін жеке маркерлік тақталарды қолданыңыз.

(С) Оқушылардың робот ретінде елестеткен сызықтардың бойында саяхаттауы үшін тиісті кеңістікті табыңыз. Мысалы: үзік, тұйық және басқа сызықтар бойынша саяхат жасау.

(С) Оқушыларды төртбұрыштармен таныстырыңыз: тік төртбұрыш, шаршы. Олардың белгілері туралы талқылаңыз. Білімді ойын түрінде бекітіңіз.

(С) Оқушыларды кеңістіктік фигуралармен (цилиндр, шар, тік бұрышты призма) таныстырыңыз және оларды үйдің қай жерінен таба алатынымызды талқылаңыз.

(С/Ж, ф) Оқушыларды «сиқырлы қапта» жасырылған фигуралардың пішінін сипалап анықтауға шақырыңыз. «Сиқырлы қаптар» ретінде әртүрлі кенеп матадан жасалған қаптарды немесе күңгірт материалдан жасалған қаптарды, сөмкелерді қолданыңыз. Олар пішінді дұрыс дей ала ма?

(С) Кеңістіктік геометриялық фигураларды қарастыру және талқылау кезінде оқушылар әр қырды бөлек қарастырады және осы фигураның қырлары тегіс болады деген шешімге келеді. Осы білімді бекітіңіз және әр кеңістіктік фигураның атауы мен ерекшеліктерін талқылаңыз.

(Т) Мүмкіндігінше, мектеп айналасында кішігірім топтарда жазық және кеңістіктік фигуралардың үлгісі болатын нысандарды табу үшін экскурсия жүргізіңіз. Суреттер немесе фотолар жасаңыз.

(С) Жазық фигуралардың суретін салу үшін Геогебра сияқты графикалық бағдарламалық жасақтаманы қолданыңыз. Фигураның ұштарын созу арқылы оның пішінін өзгертіңіз. Сұраңыз, мысалы: «Бұл фигура әлі де үшбұрыш болып санала ма? Неліктен?»

(Т, Ж) Әртүрлі фигуралардың жақтарын, бұрыштарын салыстырамыз. Фигураларды топтарға бөліңіз, әр топтағы фигуралардың санын анықтаңыз, қай топта фигуралардың саны көбірек/азырақ екенін салыстырыңыз.

Оқытушы парақтарды үлестіреді. Олара әртүрлі сызықтар сызылған. Оқушылар оларға қарап, осы сызықтардың нені еске салатынын айтады, мысалы, қисық тұйық сызық бұлтты еске салуы мүмкін, ал тұйықталмаған қисық сызықтар жыланды және т.б. Тапсырма оқушыларға идеялармен бөлісу мүмкіндігін береді. Бұл, әсіресе, тұйық сызықтар сияқты әртүрлі сызықтарға қатысты айтылған.

Осы кезеңде сіздердің міндетіңіз келесідей болады: оқушыларды қоршаған жағдайдағы геометриялық бейнелерді көруге, олардың ерекшеліктерін айыруға, фигураларды құрастырып, қайта жасап, біріктіруге үйрету.

Назар аударыңыз! Оқушылардың өмірдегі тәжірибесіне негізделетін болсаңыз, оқушылардың білімі орнығады.

Оқушылардан жазыңқы фигуралардың атауларын есте сақтауды сұрамаңыз (шар, цилиндр, конус, пирамида, призма, текше).

Оқушылар оларды қоршаған ортадан таба білуі керек, олар жазыңқы фигураның әр шекарасы жазық фигураны беретіндерін түсінуі керек.

Жазық фигураларды (үшбұрыш, шеңбер, шаршы, төртбұрыш) және жазыңқы фигураларды (шар, цилиндр, конус, пирамида) ажырата білу.

Осы пішіндердің орамаға неліктен қолданылатынын сұраңыз. Оқушылар осы жазыңқы геометриялық фигураларды мектептің қай жерінен көрді? Мектептің пішіні қандай? Сұрақтарды конус пен текшені қосу үшін кеңейтіңіз: осы пішіндердің ерекшелігі қандай?

Осы заттың пішінін айтқандарына неліктен сенімді екенін талқылаңыз. Осылайша, әр жазыңқы геометриялық фигураның түйінді ерекшеліктері анықталады. Болжамның дұрыстығын тексеру үшін фигураны көрсетіңіз. Фигураларды салыстырып, қарсыластыруға ерекше назар аударыңыз (мысалы, дөңгелек- шеңбер, шаршы- текше, дөңгелек-шар).

Геогебра бағдарламасы қолжетімсіз болса, металл білікке толы тақташаларды қолдануға болады немесе оқушылардың өздері жіптерді, резеңкелерді созу арқылы фигураларды жасайды. Осындай жұмыс барысында оқытушы оқушыларды фигуралардың белгілері туралы қорытынды жасауға жетектеуі керек.

Жазық фигураларды кеңістіктік фигуралардың қырларында көрсеткен дұрысырақ болады немесе тақтада көрсету керек: пластмасса жазық фигуралар кеңістіктік фигуралардың қырлары болып табылады.

Тік бұрышты призма мен текшенің, шаршы мен тік төртбұрыштың арасындағы айырмашылықты нақты түсіндіру керек.

Оқытушының өзі фигуралардың үлгісін құрастыруды көрсетуі керек. Жазық және кеңістіктік фигураларды, фигуралар, түрлі карточкалар, үлгілер салынған суреттерді де пайдалануға болады.

Оқушылар дәптерлерінде жазық фигураларды сызады. Фигура жақтарының ұзындығын көрсетуді сұраңыз (мысалы, торда).

Оқушыларға мектеп ауласына саяхат жасау барысында фигуралардың орнын анықтай алатынымызды еске салыңыз. Бұл әрекет фигуралардан қоршаған ортаның көрінісін салуға мүмкіндік береді.

Оқушыларға жазық фигураларды қолмен алу мүмкін емес екенін еске салыңыз. Олар біз өмір сүріп жатқан кеңістіктегі ортаны түсіндіру үшін ғана қажет.

Диаграммалар мен көріністерді де тақтада және мониторда жасауға болады.

Қазіргі өнерде пішінді қолдануға сілтеме жасалуы мүмкін. Мысалы, В.В.Кандинский, П.К.Мондриан жұмыстары.

Геометриялық фигуралардың түстері әртүрлі әрі әдемі болуына назар аударыңыз.

Бұл үшін қию, жапсыру, үлгілеу, жайманы қию, желімдеу, қағаздың парағын майыстыруды қолдануға болады.

Көріністі шамалап жасағаннан гөрі сізге қажетті фигураларды жоспарлау және жасауға назар аударыңыз. Жұмысты көрсетуге көрме ұйымдастырыңыз және олар туралы талқылаңыз.

Геометриялық фигуралардың пішіні әртүрлі болуына ғана емес, түсі мен өлшемі бойынша ажыратылуына да назар аударыңыз.

Оқушылардың кішігірім топтардағы жұмысын ұйымдастырыңыз. Заттарды қандай критерий бойынша біріктіру керектігі туралы келісуін айтыңыз.

Критерийлер, яғни бекітілген ережелер анық болуы керек.

«Барлығы өзім туралы» тақырыбының контексінде осы оқу мақсатымен жұмыс істеу көрсетілуі мүмкін.

Интерактивті тақта арқылы қолданылатын геогебра сияқты бағдарламалық жасақтама

Жеке маркерлік тақталар немесе ламинатталған карточкалар, маркерлер

Сызықты жүргізіңіз: http://nrich.maths.org/2907

Сызықтардан болатын өрнектер мен суреттер:

http://nrich.maths.org/7009

Маркерлік тақталар

Сызбаны орындауға арналған бағдарламалық жасақтама – Гугл SketchUp.

Кеңістіктік фигуралардың үлгілері, орама қорапшалар және т.б

Жазық геометриялық фигуралар

«Сиқырлы қаптар»

«Фигураларды сұрыптауға» берілген тапсырма: http://nrich.maths.org/5997

«Өнер» пәнінен алынған материалдар, түрлі-түсті қағаз, қағаз түтікше.

«Геометрия» бағдарламалық жасақтамасы, интерактивті тақтаның бағдарламалық жасақтамасы

Геометриялық фигуралардың жиынтығы

Ойыншықтардың топтамасы, геометриялық фигуралардың жиынтығы, сызуға және сурет салуға арналған заттар (сызғыш және қарындаш)

(Ж, Д, қ) Геометриялық фигуралар жинақтарын таратып шығыңыз. Фигураларды нұсқаулық бойынша қойып шығуды сұраңыз. Сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, артында, алдында, арасында, үстіне

(С) Фигуралардың қалай жасалатыны туралы талқылаңыз: бейнеленген, қағаздан немесе картоннан қиып алынған, сабаннан немесе ағаш бұтақтарынан құрастырылған.

(Ж, Д, қ) Оқушылардың олардан аппликациялар жасауын сұраңыз.

(С, Ж/Т) Геометриялық фигуралар жинақтарын таратып шығыңыз (үлгілер немесе суреттер). Оқушылардан белгіні таңдауды сұраңыз және сол белгінің негізінде әртүрлі геометриялық фигуралар тобын жасауды сұраңыз.

(С, қ) Әртүрлі геометриялық фигуралардан құралған топтарды қарап шығыңыз және заттарды топтастырған тәсілдері мен критерийлері туралы сөйлесіңіз. Қалай жасалғанын, үлкенірек топтарға қалай біріктіруге болатынын көрсетіңіз.

• 
  Санау дағдыларын қалыптастыру; бастапқыда 10-ға дейін, содан кейін 20-ға дейін, ондықтармен 100-ге дейін санау
  

• 
  Сандарды оқу, цифрларды жазу, цифрды сәйкестендіруді білу, цифр атауы және заттардың сәйкес саны (0 саны мен цифры, 6-дан 10-ға дейінгі сандар мен цифрлар, сандар құрамы)
  
• 
  Заттарды өзгерту және оларды салыстыру (ұзындығы, массасы, сыйымдылығы бойынша)
  

толтырылған ыдыстың сыйымдылығы 1 литрден артық, 1 литрден кем немесе 1 литрге тең болуы мүмкін екенін талқылай алады.

ұзындық, массаның өлшем бірліктерінің арақатынастарын талқылай алады

• жиынтығы, сыйымдылық, саны,

• …қарағанда артық; …қарағанда кем; тең, шамамен, айналасында

• салыстырыңыз; салыстыра отырып тексеріңіз; сынақ алыңыз; Килограммды бейнелеңіз.

• Үйренгеніңізді көрсетіңіз …

• Бір-бірлеріңізге ойларыңызды айтыңыз …

• 1 литр сыйымдылығы бар барлық заттардың түрлері бірдей ме?

• Бізге ішу үшін 1 литр су жеткілікті ме?

• 1 литрлік құмның ыдысы күріштің 1 литрлік ыдысымен бірдей ме?

• … мұнда 1 литрлік ыдысқа қарағанда құм көбірек?

• … сыйымдылық... және ... шамамен бірдей ме?

• … қарағанда ..., ...мұнда азырақ па?

• Өзіңіз жасаған өлшемнің нақты жазбасын жасаңыз.

• Нәтижелеріңізді көрсету үшін кесте жасаңыз.

+ =

Құрастырма төсемнің үстіне бірнеше әртүрлі заттарды қойып шығыңыз, мысалы, 5 алма, 4 лимон. Оқушылардан сұраңыз: алма мен лимонның жалпы санын. Содан кейін математикалық өрнекті жазып шығыңыз. Оқушылардан қандай компонент белгісіз екенін атауды сұраңыз. Осындай есептер қалай аталатынын түсіндіріңіз. Оның шығарылу тәсілі мен жауабын жазыңыз.

Мысалы, ішінде 7 қарындашы бар, қорапты көрсетіңіз. Ішінен 3 қарындашты шығарып алыңыз. Оқушылардан сұраңыз: қораптағы қарындаштар саны көбейді ме, азайды ма? Есептің шартына қандай сұрақ қоюға болады? Осындай есептер қалай аталатынын түсіндіріңіз. Оның шығарылу тәсілі мен жауабын жазыңыз.

(Ж, қ) Оқушыларға жұппен осындай есептер құруды ұсыныңыз (суреттері, бейнелері бойынша).

Оқыту барысында үлгілеуді пайдалану абстракциялау, классификация, анализ, синтез, жинақтау сияқты ақыл-ой қызметінің ортақ тәсілдерін қалыптастыру үшін қолайлы орта жағдайлар жасайды, бұл өз кезегінде төменгі сынып оқушыларының білім деңгейін, қабілеттерін және дағдыларын жоғарылатуға оң септігін тигізеді.

Үлгілеу қызметі әртүрлі сипатта болуы мүмкін. Символикалық үлгілеу деп - бұл оқушының математикалық белгілер мен символдар көмегімен есепті шығара отырып, арифметикалық әрекетті жазу үстінде шынайы жағдайдың символдық үлгісін құрастыруын айтамыз. Графикалық үлгілеу дегеніміз нысанның (сызба) немесе жағдайдың (схема) графикалық көрінісі. Бейнелі үлгілеу дегеніміз адамның нысанды немесе жағдайды көз алдына елестете алуы және сол үлгіні белгіленген параметрлер (үлкейту, кішірейту, бөлшектеу, орнын ауыстыру, тасу, т.с.с.) бойынша ойша қайта өзгерте алуы.

1.1.3.2 **см/кг/л сияқты өлшем бірліктерін пайдаланып шамаларды өлшеу

1.1.3.3 **ұзындық:см,/ масса:кг/ көлемнің(сыйымдылық):л шамаларының мәндерін салыстыру және шама мәндеріне қатысты қосу және азайту амалдарын орындау

(С,қ) Оқушылар білетін өлшем бірліктері туралы және олар не үшін қолданылатыны жайлы талқылаудан бастаңыз.

(СК) Талқылау нәтижелеріне қарай, ілгерілемелң оқыту мақсатында өлшем бірліктерін кез келген ретімен оқудың тәсілдерін пайдаланып практикалық зерттеулер үшін стандартты өлшем бірліктерін енгізіңіз.

(С) Масса - кг бірлігімен өлшенетінін айтыңыз, оқушыларға заттың массасын физикалық түрде бағалауға мүмкіндік беріңіз.

Әртүрлі өлшеуіштер арқылы заттар ұзындығын анықтау бойынша жүргізілген практикалық жұмыстардан кейін оқушыларда барлық бірдей кесінділерді өлшеу барысында бірдей нәтижелер алу үшін келісуге қатысты, ұзындықты өлшеуге қатысты мәселе туындайды. Ұзындықтың біртұтас өлшеуіші қажет деген қорытынды жасалады.

Өлшеудің осындай бірлігі ретінде сантиметр алынады.

(С) Сантиметр үлгісін енсіз қағаз жолағы ретінде көрсетіңіз. Сантиметр саусақтың енімен, дәптердегі екі тордың ұзындығымен салыстырылады. Содан кейін оқушыларды сызғышпен, кесінді ұзындықтарын өлшеу үшін берілген құрал-саймандарды пайдалану ережелерімен таныстырыңыз. Оқушыларды кесінділердің қадамдық құрастырылуымен таныстырыңыз. Содан кейін қалам мен қарындаш ұзындығын өлшеңіз. Өлшем нәтижелері бірдей ме екенін сұраңыз. Қорытынды жасаңыз.

(Т/Ж, ОТ) Оқушыларға заттарды дәл өлшеуге және нәтижелерін осы өлшем түрінде ұсынуға мүмкіндік беріңіз.

(С) Әртүрлі пішіндегі контейнерлер/орамалар 1 литрлік бірдей көлемді қалай сыйдыра алатынын көрсету үшін жеміс шырынының тетра пакеттерін немесе пластмассалық бөтелкелерін пайдалана отырып көлемді қалай өлшеуге болатынын көрсетіңіз.

Сыныпта, мектепте заттарды салыстыру

(С) Сынып бөлмесінде немесе мектептегі заттарды салыстыру үшін стандарттық өлшем бірліктерін қалай пайдалануға болатынын талқылаңыз.

(С) Салыстыру сөздері бар карталарын пайдаланып, оларды оқушылардың әрқайсысы қалай қолдана алатынын түсіндіріңіз. Оқушыларды өз ойларымен бөлісуге шақырыңыз.

(Т,Д, қ) Оқушылардан салыстыру сөзі бар картасын таңдап, мектеп туралы сөйлем құрастыруды сұраңыз. Мысалы, "артық" сөзі бар карта. Сөйлем: "Сынып бөлмесінде оқушылар саны мұғалімдерге қарағанда артық".

(Д,Ж қ) Кішкентай кірпіштерден ғимарат үлгісін құрастыру үшін немесе сахна қойылымдарын ұйымдастыру үшін оқушыларды жұптарда немесе шағын топтарда жұмыс істеуге шақырыңыз және салыстыру тілін пайдаланып осыны талқылаңыз. Мысалы, "Менің үйімнің үлгісінде терезе есікке қарағанда қысқа", "Менің дүкенімде ет нанға қарағанда қымбаттау".

(Т) Шағын топтармен мектепті аралатып экскурсия жасаңыз да, салыстыруға болатын заттарға нұсқап отырыңыз және оқушыларға өз ойларын айтуға мүмкіндік беріңіз.

Дыбыс жазу функциясы бар сандық фотоаппаратты немесе роликті түсіруге арналған бейнекамераны пайдалану, содан кейін нысандарды салыстыруды сипаттайтын (кадр артындағы дауыс) "Кадр артындағы дауысты" жасау, сосын оны проектор арқылы орындау - ең тиімді тәсілдер болып табылады

1 килограммдық гірлер

1 кг стандарттық массамен салыстыру үшін 0.5-тен 1.5-ке дейінгі массасы бар әртүрлі заттар

Өлшеуіш ыдыс немесе өлшеуіш саптыаяқ

Зерттеуге арналған әртүрлі контейнерлер

Көлемді салыстыру үшін құм немесе күріш, судың болуы.

Әртүрлі сыйымдылығы бар пластикалық ыдыс.

• Санаудың практикалық қызметтегі заңдылықтары туралы көріністердің қалыптасуы (секіру, қол шапалақтау, т.с.с.)

• Ұяшықтарды бояу арқылы санау заңдылықтарын зерттеу, осы заңдылық жалғасын таба алатыны туралы түсініктің қалыптасуы

• Сандарды жұптарымен санау, заттар санының практикалық екі еселенуі және екіге бөлінуі

• Ондықтармен санау. Дөңгелектенген сандар

• "Менің отбасым және достарым" тақырыбының контекстіндегі сандық заңдылықтарды табу.

сандық заңдылық қалай құрылғанын және әрі қарай қандай сан болатынын түсіндіре алады.

• заңдылықтың құрылуы

• кеңейту, жалғастыру (заңдылық)

• Келесі не? Заңдылық қайталанып жатыр ма?

• Заңдылық қайталана ма?

• Сандардан заңдылық көрініп тұр ма?

Неліктен екенін айта аласыз ба

• ...бұл сан келесі болады?

• ... бұл сан берілген тізбекте келесі бола алмайды?

Жазылым:

• заңдылықты айқындап тізбекті жалғастырыңыз

• заңдылығын белгілеп тізбекті жасаңыз.

Оқушыларға кестенің ішіне 1-9 аралығындағы сандарды, әр қатардың соңында 9 цифры тұратындай етіп жазуды сұраңыз, сандар ретімен орналасуы керек. Содан кейін

1.1.1.3 **20-ға дейінгі сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштар мәніне жіктеу

1.1.1.2 ** 11-ден 20-ға дейінгі сандарды оқу, жазу және салыстыру

1.1.1.4 санның ірі бірлігі - ондықты құру; 100-ге дейін ондықтармен санау, жазу, салыстыру

1.4.3.1 **20 көлеміндегі сандар/ондықтан 100-ге дейін тізбекті құру, суреттердің, фигуралардың, белгілердің, 100-ге дейінгі сандардың тізбегіндегі заңдылықтарын анықтау

Оқушыларға бір ондық болғанын айтыңыз. Екінші ондық сандары қалай алынады?

Осы сандарды оқу мен жазу дағдыларын бекітіп алыңыз.
Ондықтармен санау. Дөңгелектенген сандар

(С) Оқушыларды "ондық" түсінігімен таныстырыңыз. Дециметр.

Ойын түрінде өткізіңіз. жетіспейтін санды табыңыз.

10 20 ? 40 ? 60 70 ? 90

(Ж) Тура және кері бағытта ондықтармен санап шығыңыз.

(С) Оқушылардан ең үлкен және ең кіші болатын ондықты атауды сұраңыз.

Осы сандардың жазылымында ортақ не бар?

Математикада осындай сандар дөңгелектенген сандар деп аталады.

Дециметрмен таныстырыңыз, санақ бірліктері мен ұзындық бірліктері арасындағы өзара байланысты қарап шығыңыз.

(К) 100-ге дейінгі санақты енгізіңіз. Оқушылар тура және кері бағытта бірліктермен және ондықтармен (1-100, 100-1) жылдам, әрі қатесіз санай алатынын тексеріңіз.

(С, Д) Санақ дағдысын бекіту үшін ойын ұйымдастырыңыз. Оқушылар 1-ден 100-ге дейін саны бар картаны жорамалдап суырып алып, санды және әрбір разрядтағы бірліктер санын атайды, содан кейін мұғалім картаны алу үшін басқа оқушыны шақырмайынша сол саннан бастап санауды жалғастырады, солай кете береді.

(Д, қ) Оқушыларға 21 ұяшықтан тұратын "жол" бейнеленген парақ ұсыныңыз. Оқушылар кезекпен 20-дан 100-ге дейін саны бар картаны таңдайды. Бұл сан орталық ұяшықта жазылып қойылады. Содан кейін оқушы осы санның алдындағы 10 санды және содан кейінгі 10 санды жазып шығады, осылайша разрядтар кестесі көмегімен сандық түзу сызық бөлігін көрсететін "жол" жасайды (Ондықтар/Бірліктер). Оқушыларды жүздік деп аталатын жаңа разрядпен таныстырыңыз (терминдерді пайдаланыңыз: жүздік, жүз, он, ондық)

Оқушыларға сандарды 2 қатарға бөліп

жазып шығуды ұсыныңыз: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Оқушылар осы сандардың екі қатарын салыстырады, олардың бір-бірінен айырмашылығын табады. Бірінші қатардағы сандардың жазылымында тек бір белгі бар. Екінші қатардағы сандардың жазылымында екі цифр бар. Яғни, осы сандарды жазуда біз екі белгіні - екі цифрды жазуды пайдаланамыз. Сондықтан да, бірінші қатардың сандары - біртаңбалы сандар, ал екінші қатардағы сандар екітаңбалы сандар деп аталады - олардың жазылымында екі белгі бар.

Екінші таяқшаны аламыз. Он таяқшаға екі таяқша қоямыз.

Соған ұқсас 11, 12, 13, 14, 15,16,17, 18,19

Сандық "жолды" сандар карталары арқылы 100-ге дейін көрсетіп шығуға болады

Есептік ресурстар

1-100 сандары бар карталар.

Алдын ала дайындалған бос сандық жол

1-100 сандар кестесі, қағазда басып шығарылған, сонымен қатар, интерактивтік тақтада көрсетілген немесе флипчартта үлкейтілген

1-20 сандық жол

1.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық қасиетін; 0 және 1 қасиетін қолдану

1.5.2.4 өрнектерді оқу және жазу барысында қосу және азайту амалдары компоненттерінің атауларын пайдалану

1.1.2.1 қосу амалын ортақ элементтері болмайтын жиындарды біріктіру ретінде және азайту амалын жиынның бөлігін жою ретінде түсіну

Практикалық жұмыстың алуан түрлерінде 0 саны бар қосу және азайту бойынша мысалдарды пайдаланыңыз.

Оқушыларға келесі сандары бар карталарды таратып беріңіз: 2, 4, 6. Осы сандар арқылы өрнектер құрастыру, мысалы, 2+4=6

4+2=6

6-4=2.

Дәптерде ондықтарды қосу және азайтуға екі нұсқаны орындаңыз:

1 ондық+ 2ондық=3ондық

10+20=30

20+10=30

30-10=20

30-20=10

40+30 =70 30 +40 =70

70 – 40 =30 70 – 30 =40

Осыған ұқсас жұмысты әріптермен бірге орындаңыз.

Сонымен қатар, біртаңбалы сандарды қосу және азайту стратегиялары туралы білімді пайдалана отырып, ондықтарды қосу және азайту тиімділігін зерттеуге біршама уақыт бөлген пайдалы болар.

Оқушылардың жұппен жұмыс істеуі зерттеу барысында материалды толыққанды меңгере алмаған оқушыларды бағалау үшін ақпарат алуға мүмкіндік береді

(С) Нәтижелерімізді жазып алу тәсілдерін қосу және азайту амалдарының өрнектері ретінде талқылаңыз. Өрнек дегеннің екенін түсіндіріңіз. Осы уақытқа дейін біз сандарды (сандық өрнектерді) пайдаланып, тек өрнектер құрастырған болатынбыз, алайда, өрнектерде басқа да белгілер, мысалы әріптерді қолдануға болатынын көреміз.

(Д,қ) Мұғалім оқушылардың түсінгендеріне қалыптастырушы бағалау жүргізе алуы үшін оқушылар өрнектерді құрастыру мақсатында өз ойларын көрсете алуы үшін "мені көрсет" ресурстарын пайдаланыңыз. "Менің отбасым және достарым" тақырыбы бойынша біраз ақпаратпен бөлісіңіз және оқушылардан оны өрнек ретінде ұсынуды сұраңыз. Мысалы,

"Сыныптағы 3 оқушы сурет салуды жақсы көрмейді. Егер сыныпта бар-жоғы 24 оқушы болса, онда қанша бала сурет салуды ұнатады?"

(С) Оқушылар өрнектерді құрастыру және жазу барысында дағдыларын бекітуі үшін әртүрлі қысқа әңгімелер пайдаланыңыз.

Қосу және азайту компоненттерінің атауларын пайдаланып өрнекті оқуды ұсына отырып, тапсырманы қиындатуға болады.

• Біріккен шамаларды сипаттау және өрнек түрінде қосуға жетелейтін сандар түріндегі нәтижелерді ұсыну

• Топты оның жиынтығынан алып тастау нәтижесін практикалық зерттеу

• Алып тастау - азайту амалы ретінде

• "Менің отбасым және достарым" тақырыбы контекстіндегі практикалық зерттеу, қосу және азайту арқылы сипатталына алатын мысалдар іріктелімі

• Бағытты өзгертуді есепке ала отырып, мәндердің сандық түзу сызығында біріктіру (қосу) және алып тастау (азайту) байланысы

сандық заңдылық қалай құрылғанын және әрі қарай қандай сан болатынын түсіндіре алады.

• заңдылықтың құрылуы

• кеңейту, жалғастыру (заңдылық)

• Келесі не?

• Заңдылық қайталанып жатыр ма?

• Заңдылық қайталана ма?

• Сандардан заңдылық көрініп тұр ма?

Неліктен екенін айта аласыз ба

• ...бұл сан келесі болады?

• ... бұл сан берілген тізбекте келесі бола алмайды?

Жазылым:

• заңдылықты айқындап бірізділікті жалғастырыңыз

• заңдылығын белгілеп тізбекті жасаңыз.

(Д) Оқушыларға сандық топтарды екі-екіден 1-100 сандар кестесінен немесе сандық қатардан табуды және оларды түрлі түсті қарындашпен немесе маркермен бояп шығуды ұсыныңыз. Олар осы заңдылықты түсіндіре алатыны жайлы сұраңыз.

(С) Оқушыларды осыдан бұрын сапқа тұрғандай сол жұппен бір сызық бойына тұруға шақырыңыз және сол экспериментті оқушылармен осы жолы сол жақтан бастаңыз (1,3.5, т.с.с. деп естуіміз керек).

(С) "Менің отбасым және достарым" тақырыбының контекстіндегі санақты жұппен зерттеңіз. Мысалы: егер әрқайсысында екі қолғаптан бар болатын болса, онда сыныптағы қолғап санын қалай санап шығуға болады?

Жұппен санай алатынына күмәнданған оқушылар осыны іс жүзінде істей алады, мысалы, ойыншық аюға бір жұп аяқ киім, қолғап және, т.с.с. табу.

1.4.2.2 **бірдей цифрлары мен фигуралары, ребустары бар жұмбақтарды шешу

(С) Сынып бөлмесіндегі нысандарды зерттеп шығыңыз, мысалы, киімдегі, сәндік бейнелердегі қайталанатын заңдылықтар. Кез келген санақты, заңдылықтар арқылы осы ойды көрсететін жұп және тақ сандар.

(Д/Т) Оқушыларға моншақ, үрме бұршақ, стикерлер, т.с.с. пайдаланып, қайталанатын заңдылықтарды зерттеуге мүмкіндік беріңіз. Оқушылардан заңдылықты кезекпен түсіндіруді сұраңыз.

(С) Екіден санай отырып заңдылықты тапқанымызды түсіндіріңіз. Олардан заңдылық табудың басқа да әдістерін ұсынуды сұраңыз. Мүмкін, үшеуден санау ұсынылады. Оқушылардан үшеуден санайтын заңдылықты қалай анықтауға болатыны туралы ұсыныстарын сұраңыз. Оқушыларға эксперимент жасауға мүмкіндік беріңіз және өздерінің жаңалықтарымен бөлісуге шақырыңыз.

(С,қ) Оқушыларға өзіңізге арнап заңдылық анықтау барысында бір қате жасағандығыңызды айтыңыз. Оларға моншақтар заңдылығындағы қарапайым қатені көрсетіңіз, мысалы: қызыл- ақ- қызыл- ақ- қызыл- ақ- ақ- қызыл- ақ. Оқушылардан қатені тауып, оған түсініктеме беруді сұраңыз.

(Д,қ) Қателері немесе аралықтары бар сандар тізбегін ұсыныңыз, мысалы, 2, 4, 7, 8, 10 1,3, ,7,9 және оқушыларды шешімін қалай тапқанын түсіндіре отырып, оларды түзетуге немесе аяқтауға шақырыңыз.

Жіпке тізілген моншақтар, түрлі пішіндегі түрлі түсті стикрлер, т.с.с.

Оқушыларға арналған тиісті ғылыми тілді пайдалану бойынша тілдік мақсаттың үлігісі төменде берілген:

• Тиісті терминологияны пайдаланып әртүрлі нысандарды салыстыру

• Нысандарды өлшеуге арналған тиісті құрал-саймандарды пайдалану

• Өлшем бірліктерін түсіну және

пайдалану

• Қосу және азайту амалдарын (2А бөлімі) сұйықтық мөлшерін өлшеу сияқты практикалық өлшеу үшін қолдануға болады

•

толтырылған ыдыстың сыйымдылығы 1 литрден артық, 1 литрден кем немесе 1 литрге тең болуы мүмкін екенін талқылай алады.

ұзындық, массаның өлшем бірліктерінің арақатынастарын талқылай алады

• жиынтығы, сыйымдылық, саны,

• …қарағанда артық; …қарағанда кем; тең, шамасында, айналасында

• салыстырыңыз; салыстыра отырып тексеріңіз; сынақ алыңыз; Килограммды бейнелеңіз.

• Үйренгеніңізді көрсетіп шығыңыз …

• Бір-бірлеріңізге ойларыңызды айтыңыз …

• 1 литр сыйымдылығы бар барлық заттардың түрлері бірдей ме?

• Бізге ішу үшін 1 литр су жеткілікті ме?

• Шекердің1 литрлік ыдысы күріштің 1-литрлік ыдысымен бірдей ме?

• … мұнда 1литрлік ыдысқа қарағанда шекер көбірек пе?

• … сыйымдылық... және ... шамамен бірдей ме?

• … қарағанда ..., ...мұнда азырақ?

• Өз өлшеміңіздің нақты жазылымын жасаңыз.

• Нәтижелеріңізді көрсету үшін кесте жасаңыз.

• Бір-бірлеріңізге ойларыңызды айтыңыз …

• 1 литр сыйымдылығы бар барлық заттардың түрлері бірдей ме?

• Бізге ішу үшін 1 литр су жеткілікті ме?

• Құмның 1 литрлік ыдысы күріштің 1 литрлік ыдысымен бірдей ме?

Себебін айта аласыз ба...?

• … мұнда 1литрлік ыдысқа қарағанда құм көбірек пе?

• … сыйымдылық... және ... шамамен бірдей ме?

• … қарағанда ..., ...мұнда азырақ?

• Өзіңіз жасаған өлшемнің нақты жазбасын жасаңыз.

• Нәтижелеріңізді көрсету үшін кесте жасаңыз.

Шамаларды өлшеуді оқытудың нәтижесінде оқушылар бастауыш мектепті аяқтағанда, шамалардың өлшем бірліктері кестесін, сол бірліктердің қабылданған белгілерін білуі керек және сол білімді іс жүзінде өлшеу барысында және есептерді шығарғанда қолдана алуы керек.