72
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ БОЙЫНША ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
География: Күн жүйесіндегі жер және әлем
1.
Жер мен Айдың қозғалысы нәтижесінде пайда болатын жерде байқалатын
құбылыстар:
A. Жердің Күн сайын айналуының әсерін және оның Күн айналасындағы жыл
сайынғы айналуын ажырату, оның ішінде Жердің айналуы
мен оның айналуы
аспандағы жұлдыздардың пайда болуымен байланысты.
Б.Экватордан тыс орналасқан көптеген жерлерде жер осінің көлбеуі мен оның
Күн айналасындағы жыл сайынғы айналу жыл мезгілінің өзгеруіне алып
келетіндігін түсіндіру.
В. Толқындар айдың гравитациялық тартылуына байланысты екенін мойындау
және Айдың фазалары мен тұтылуын Жердің, Айдың және күннің
салыстырмалы жағдайына байланыстырады.
2.
Жер, Ай және басқа планеталардың ерекшеліктері:
A. Жердің кейбір физикалық ерекшеліктерін (атмосфера,
температура, су,
күннен қашықтық, айналу кезеңі) Аймен және планеталармен салыстыру.
Б. Гравитация күші планеталар мен айды орбитада ұстап тұратынын,
сондай-ақ
объектілерді жер бетіне тартатынын мойындау.
Жаратылыстанудың танымдық саласы
TIMSS-2019-дағы жаратылыстану-ғылыми дайындықты бағалау «Білім», «Қолдану»
және «Ойлау» танымдық бағыттары аясында жүргізілді.
«Білім» саласындағы тапсырмалар оқушылардың фактілер,
қатынастар, үдерістер,
концепциялар және жабдықтар туралы білімдерін бағалайды. Нақты
организмдердің,
материалдар мен процестердің сипаттамалары мен қасиеттерін анықтау; ғылыми
жабдықтар мен әрекеттердің тиісті
мақсатты пайдаланылуын анықтау, сондай-ақ
ғылыми терминологияны, символдарды, аббревиатураларды тану және пайдалану.
Сондай-ақ, белгілі бір берілген сипаттамаларға ие организмдердің, материалдар мен
процестердің мысалдарын келтіре немесе анықтай білуі тиіс; фактілер мен
ұғымдардың тиісті мысалдармен баяндалуын нақтылай білуі қажет.
«Қолдану» саласындағы тапсырмалар
оқушылардан организмдер, материалдар не
процестер топтары арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтауды
немесе сипаттауды талап етеді. Оқушылар қандай да бір мәселенің шешімін түсіндіру
үшін схеманы немесе модельді пайдалануы керек және тиісті мәтіндік,
кестелік,
суреттер мен графикалық ақпаратты түсіндіру үшін ғылыми ұғымдарды білуі тиіс.
«Ойлау» саласындағы тапсырмалар оқушылардың пікір таластарға қатысуын,
мәліметтерді және басқа ақпаратты талдай отырып, қорытынды жасауын, сондай-ақ
жаңа жағдайларда түсінігін қолдануын талап етеді. Ойлау тапсырмалары бейтаныс
немесе күрделі контексті қамтиды. Осы саладағы тест тапсырмаларын орындау кезінде
оқушылар сұрақтарға жауап беру және тапсырмаларды орындау үшін тиісті ақпаратты
талдау және пайдалану білігін көрсетуі тиіс. Сондай-ақ, олар бақылаулар,
эксперименттер негізінде тиісті қорытынды жасай білуі керек.