Ұлпалық тыныс алу-жасушадағы тотығу-тотықсыздану үрдісі.
2.Ауа жолдары –бұл ауа тазаланып,жылынып,су буымен қанығып,өкпенің газ алмасу бөлігіне өтетін түтікше ағзалап жүйесі.Ауа жолдарына-мұрын,аңқа,көмей,кеңірдек,ауа тамырлары мен ауатамыршалары жатады.
№
|
Ауа жолдарының қызметі
|
1
|
Мұрын қуысы-безді шырышы шаң мен тозаңдарды,микробтарды ұстап қалып,ауаны ылғалдандырады.Мұрын қуысындағы капиллярлар ауаны жылытады,лейкоциттер мұрын қуысына енген микробтарды жояды.
|
2
|
Ауыз қуысы-таңдай пердесін кереді,жұтқыншақ түтігінің өтісін кеңейтеді.
|
3
|
Аңқа-жылытылған,тазартылған ауаны аңқа арқылы көмейге апарады.
|
4
|
Жұтқыншақ-2 қызмет атқарады:1.Ас қорыту,2.Тыныс алу жүйелерін түйістіріп,қызметтерін атқарады.
|
5
|
Көмей-Ауаны өткізеді,дыбыс шығарады.
|
6
|
Кеңірдек-ауаның еркін бір-біріне қабысып қалмауын ,өңештен тамақтын өтуін қамтамасыз етеді.
|
7
|
Бронхылар-Олар бронхы ағашын түзеді.
|
3. Кесте: «Дем алу мен дем шығару механизмінің құрылымдық-қызметтік айырмашылықтары»
Құрылымы және қызметі
|
Дем алу механизмі
|
Дем шығару механизмі
|
Негізгі бұлшықеттер
|
Көкет
Сыртқы қабырғааралық еттер
Шеміршекаралық еттер
|
Құрсақ еттері
Ішкі қабырғааралық еттер
|
Қосымша бұлшықеттер
|
Тіс тәрізді еттер
Көкек-бүғана емізік еттер
Трапеция тәрізді еттер
Үлкен және кіші көкірек еттері.
|
Ішкі және сыртқы қиғаш
Тік және көлденең құрсақ еттер
|
Дем алу мен шығару кезіндегі еуде қуысы мөлшерінің, өкпе көлемі мен плевра саңылауындағы қысымның өзгеруі
|
Демді ішке алған сәтте,инстирация еттері жиырылып,көкірек қуысын кеңейтеді.Көкет жиырылады да оның күмбезі 1,5 смдей төмен түседі.Қабырғааралық және шеміршекаралық еттер тарылып,қабырғаларды жоғары қарай көтереді.Осы сәтте альвеолалардағы қысым азаяды да, сырттан тартылған ауа өкпеге қарай ауысады.
Плевра саңылауында -6мм
Терең тыныс алғанда -20мм
Кеуде қуысында -1000 мл
Өкпе көлемі -400-500 мл
|
Көкірек қуысының тарылуы экспирация еттері яғни ішкіқабырғааралық еттердің жиырылуына байланысты.Осы кезде альвеолалар қысымы күшейеді де,мұндағы ауа өкпеден сыртқа шығады.
Плевра саңылауында -3 мм
Өкпе көлемі -3000мл
|
Достарыңызбен бөлісу: |
