В.бір түрге жатаын даралардың ішкі және сыртқы құрылысының ұқсастығы
С.бір түрге жататын даралардың тіршілік процестерінің ұқсастығы
Д.түр тіршілік ететінареалдардың ұқсастығы
3.Тіршілік үшін түраралық күрес қалай айқындалады
А. Әр түрге жататын даралар арасындағы бәсекелестік
В. Бір түрге жататын даралар арасындағы бәсекелестік
С. Бейорганикалық табиғаттың қолайсыз жағдайларына қарсы іс-әрекеті
Д.белгі салу жүйесі арқылы тіршілік аймағын шектеу
4.Табиғатта әр түрдің таралатын және тіршілік ететін нақты аймағы болады бұл бөліну қандай критериге жатады
А.морфологиялық
В.физиологиялық
С.генетикалық
Д.географиялық
5.даралардың тіршілік әрекетіндегі және көбею мүмкіндігіндегі ұқсастығы қандай критерилерге жатады
А.морфологиялық
В.физиологиялық
С.географиялық
Д.экологиялық
6.келтірілген атаулардың ішінен эволюция бірлігін көрсет
А.популяция
В.организм
С.түр
Д.дара
Тіршілік үшін күрестің пайда болу себебі не?
Тіршілік үшін күрестің пайда болу себебі не?
Жаңа сабақ
Егер де тышқандар еш кедергісіз көбейетін болса, 7 жылдан соң, бүкіл жер шарын басып алар еді.
Шыбындар сәуір айынан бастап 100 ден 150 жұмыртқаға дейін салады, ешқандай кедергісіз көбейсе, бір шыбын қыркүйек айына дейін 5 598 720 млн. жұмыртқа салар еді.
Жатаған бидайық – тұқым және тамыр арқылы тез көбейетін өсімдік. Бір гүлшоғыры 10 000 ға дейін тұқым себеді.
– бұл организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен көптүрлі қарым – қатынасы.
– бұл организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен көптүрлі қарым – қатынасы.
Тіршілік үшін күрес
Түрішілік
Түраралық
Абиоздық фактор
Түрішілік
күрес
Түраралық
күрес
Тура
Жанама
Кездейсоқ жағдай
Түрішілік
күрес
Қорек
үшін
Әріптес
үшін
Аумақ
үшін
Бір түрге жататын даралардың арасындағы
Қорек
Орын
Жарық
Ылғал
Жыныстық серік
Аумақ үшін күрес.
Түраралық
күрес
Жыртқыш-
олжа
Паразит-
ие
Жыртқыштық
Паразиттік
Бәсекелестік жағдайда өтетін бір түр мен екінші түр арасында өтетін күрес.
сілеусін
түлкі
қасқыр
Түраралық күрес
«жыртқыш
жемтік»
«паразит-иесі»
«өсімдік- шөпқоректі жануар»
Абиоздық
факторлармен
күрес
Табиғи апатта
тірі қалу үшін
Топырақ
азу
Таулы аудандарда
тәулік t шұғыл
алмасуына бейімделу
Маусымдық
өзгерістерге
бейімделу
Тіршілік үшін
күрес барысында
Қолайсыз
белгілері
бар
дарақтардың
бір бөлігі
бәрібір
сақталып,
аз ұрпақ
қалдырады
Түрішілік
күрес
күштірек
өтеді,
ал қалған
форма
оны
күшейтеді
Тіршілік
үшін
күрес
табиғи
сұрып-
талуға
жеткізеді
Орта
жағдайына
жақсы
бейімделген
дарақтар
тіршілік
етеді
1.Табиғи сұрыпталу –
белгілі бір ортаға организмдердің
тіршілігін сақтап қалуы.
Бекіту
тапсырмалары
1 .Жануарлар арасындағы мекенжай үшін талас.
1 .Жануарлар арасындағы мекенжай үшін талас.
2.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі.
3.Жыртқыш пен құрбандық арасындағы күрес түрі.
4.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі.
5. Құстардың ұя салатын орны үшін таласуы.
1. Тундрада барлық ағаштар ергежейлі
2.Қарлығаш ұясына жылан өрмелеп шығып барады.
4Шағалалар топ болып тіршілік етеді.
5.Қалың өскен шөп ұзарып өседі.
Тіршілік үшін күрестің қай формасы?
1
2
3
Бәсекелес ағзалардың
мысалдары
Түрішілік күрес
Түраралық күрес
Тура
Жанама
Жақын туыстас түрлер арасында
Жыртқыштық/ құрбандық
Абиоздық факторлармен
Қоян/қасқыр
Қасқар/қасқыр- аналығы үшін
Қасқар /түлкі
Қоян/үйқоян
Қайың/қайың
Қайың/қарағай
Қасқар/бұғы
Қоян/сел(тасқ)
Түлкі/қалың қар
Қайың/орман өрті
Өсімдіктерде болатын түрішілік жанама күрес
Өсімдіктерде болатын түраралық күрес
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
Үйге тапсырма
§ 18-19
Сабаққа жақсы
қатысқандарыңызға
рахмет!
Биология пәні мұғалімі:Қожамсейтова Айнагул Ахатовна
