Түйсік туралы негізгі түсінік
Сезгіштік Психологияда адамның түйсіне алу қабілеті сезгіштік деп атайды
жүктеу/скачать 1,53 Mb.
|
1 2
Байланысты:8 апта Бектасова Б ТП-18-2к1
СезгіштікПсихологияда адамның түйсіне алу қабілеті сезгіштік деп атайдыСезгіштік Абсолюттік Айырма Абсолюттік және айырмаАбсолюттік сезгіштік дегеніміз- сезім мүшелерінің өте әлсіз тітіркендіргіштерді түйсіндіре алуы. Айырма сезгіштік деп сезім мүшелерінің тітіркендіргіштердің арасындағы болмашы айырмашылықты түйсіне алуын атайды АдаптацияСезім мүшелерініңсезніштігі әсер етушітітіркендіргіштергебіртіндепбейімделугебайланысты даөзгеріп отырады.Бұл құбылысадаптация депаталады.СенсибилизацияСенсибилизация-сезгіштіктің текартуын ғанакөрсететін құбылысболып табылыды.СинестезияСинестезия -тітіркендіргіштер сезіммүшелерінің біреуіндеғана түйсік туғызудыңорнына сол сәттебасқа түйсіктердінпайда болуына дажағдай жасайды.Бірізді бейнелерБірізді бейнелер –тітіркендіргішәсерінің тоқталғандығынақарамай,аз ғана уақыт болсада,түйсіктің қалатын кездерінбірізді бейнелер деп атайды.(мысалы. Қолымызға екіпарақ алып, бірінің бетіне қызыл қағазжабыстырып ал екіншісін ақ күйіндеқалдырып. Содан кейін қызыл меңі барқағазға 20-30 секунд кө алмай қарапотырып, көзімізді сәл ақ қағазғаауыстырсақ, оның бетінен көгілдіртүсті көруге болады. )Түйсіктің түрлеріКөру түйсігі Есту түйсігі Иіс түйсігі Дәм түйсігі Тері түйсігі Қозғалыс түйсігі Көру түйсігіКөру түйсіктері біздіңкөзімізге электромагниттолқындарының әсеретуінің нәтижиесіндепайда болады. Көрумүшесі-көз. Көру түйсігіарқылы заттыңжарықтылық деңгейін,түсін т.б қасиеттерінкөре аламыз.Есту түйсігіЕсту мүшесінтітіркендіретін ауабөлшектерініңтербелістері- дыбыстолқындары. Естумүшесі-құлақ. Түйсіктітуғызатын дыбыстар.Иіс түйсігіМұрын кеңістігіндекілегей қабықтыңклеткаларына түрліхимиялық заттардыңәсер етуінен иістүйсіктері пайдаболады. Иіс сезумүшесі-мұрынДәм түйсігіДәмді айырытын мүшетіліміздегі дәмбүршіктері. Онытітіркендіретін белгілідәмі бар, суға ерігіштүрлі химиялық заттар.Дәмді тәтті,ащы,түзшы,қышқыл деп 4топка бөледі.Тері түйсігіТері түйсігініңрецепторларыденедеші терінің өнбойында орналасқан.Тері түйсігі бөлініді
Қозғалыс түйсігіҚозңалыс түйсіктерідененің жекемүшелерінің біркүйдегі қалпын,Қозғалысынбілдіреді.Оныңрецепторлары болып-ет,тарамыс,сіңірлерджүйкелерінің ұштары.Қабылдау турылы негізгі түсінікҚабылдау-заттар мен құбылыстарды мида тұтастай бейнелеу болып табылады. Сөйтіп қабылдау-түйсіктегідей бір анализаторлардың ғана емес, бірнеше анализаторлардың бірлесіп қызмет істеу нәтижиесі. Қабылдау- ми қабығының күрделі анализдік және синтездік қызметінің нәтижесі. Қабылдаудың негізгі қасиеттеріТұтастылығы Мағыналығы Таңдамалылығы Тұрақтылығы Иллюзия Апперцепция ТұтастылығыҚабылдаудың объектісікейбір жеке қасиеттерден,жеке бөліктердентұрғанымен, біз олардыбүтіндей,тұтастайқабылдаймыз.кейбіробъектілердін жекебөліктері,шет жағасы ғанақабылданса да бізБұлардың тұтасформасын қабылдаймыз.МағыналығыБұл ерекшелікте қабылдаудыңтүйсіктерден негізгі айырмашылығыжақсы көрінеді. Ол объектілердінмазмұнын жақсылап түсінбейінше,белгілі тұжырымдар мен сөз арқылыайтылмайынша, ол толық қабылданбайдыТаңдамалылығыТолып жатырғанобъектілердін ішіненбіреуін іріктеуімізқабылдаудыңтаңдамалығыделінеді.ТұрақтылығыҚабылдаутұрақтылығы депсыртқы ортажағдайыныңөзгеруіне қарамастан,кейбір қасиеттерініңбір қалыпты болыпқала беруін атаймыз.ИллюзияӘрқашан дақабылданатын затқа ,не құбылысқықабылдау сәйкес келебермейді. Түрлісебептерменшындықты бұрмалаптеріс қабылдайтынкездерде болады.АпперцепцияҚабылдау адамныңжалпы психикалықтұрмысы мен өткентәжірибесініңмазмұнынабайланыстылығынапперцепция дейді.ҚорытындыТүйсік пен қабылдау бір тиынның екі жағы. Қабылдау мен түйсіну арқасында адамның қоршаған отаны сезінеді. Қолданылған әдебиеттер
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2