Тлеукабылова Зульфира Минулловна,педагог-психолог Солтүстік Қазақстан облысы, Уәлиханов ауданы, Бидайық орта мектебі «Мен таңдаған мамандық»

Дәстүрлі мектептегі оқытудан кәсіби білім беру жүйесіне көшкенде оқушылардың кейбіреуі күйзеліске ұшырайды, себебі алда өзінің біліммен сусындау сапарын таңдау жолы тұр. 9-сынып оқушылары еңбек рыногының жағдайы туралы толық хабардар емес, және жеке өзінің тұлғалық ерекшеліктерін байқау да әлі оның көрінбейді. Мұндай жағдайда тап болу мектептегі оқушылардың жартысынан көбі кәсіби бағыт-бағдарын тереңінен қанықпай, тарызыламай таңдайды. Осыған байланысты негізгі мектеп бітірушілерге психологиялық-педагогикалық көмек ауадай қажет. Оқушы үшін ең бастысы бұл жолда – ойын жинақтау және өз қабілетіне, қызығушылығына, мүмкіндігіне қарап, сол мамандықтың жеке тұлғалық өмірде алар орнын анықтап, дұрыс таңдау жасау. Дұрыс таңдаған жол – табыстың басы, өзіңді көрсету, психологиялық және материалдық жағынан жағдай жақсарту. Осы бағдарлама оқушыларға дұрыс таңдау жасауға көмегін береді.

Бағдарлама мақсаты:

• 
  Негізгі мектеп бітірушілерге психологиялық-педагогикалық демеу көрсету.
  
• 
  Негізгі мектеп бітірушілерге сапалы кәсіби таңдау жасауға психологиялық жағдай туғызу.
  
• 
  Оқушылардың ертеңгі күні жеке тұлға ретінде дамуына мүмкіндіктер жасау.
  
• 
  Жастарға өмірлік жоспарын айқындауға және осыған сай іскерлік алгоритм құруына көмектесу.
  

1. 
   Білім алу жоспарын құруға деген оқушылар қажеттіліктерін анықтату.
   
2. 
   Түрлі диагностикалар арқылы оқушылардың қажеттіліктерін ақпараттау және мамандықтар талаптары жайлы мәліметтер беру.
   
3. 
   Түрлі мамандық талаптарына сай оқушыларға өз қабілеттерін айқандауға жағдай жасау.
   

Бұл бағдарлама құру кезінде көздеген мақсатымыз, оқушыға өз мүмкіндегін (қызығушылығы мен бейімділігін) психологиялық көмек: тренингтер, өзіндік диагностикалар арқылы өз бағытын айқындату.

Практикада бұл бағдарламаны қолдана отырып, мынадай нәтижеге қол жеткіземіз:

• 
  Негізгі мектеп бітірушілер диагностикалар арқылы өзінің ішкі әлемімен жақсы танысады, жеке тұлғалық қалыптасуға бет бұрады.
  
• 
  Ең қанатын кең жайған қажеттілікті тудыратын еңбек түрін, яғни мамандықты анықтап, өз білімі арқылы мүмкіндіктері мен ерекшеліктерінің деңгейін анықтайды.
  
• 
  Оқушылар ары қарай өз білім жолын сапалы түрде ұйымдастыруға мүмкіндік алады, таңдау кезіндегі қателіктерден арылады, өзіне ұнаған кәсіби бағдарын таңдайды.
  

1. 
   Психологическое сопровождение выбора профессии. Под ред. Л.М. Митиной. М.: 2003 г.
   
2. 
   Савченко М.Ю. Профориентация. Личностное развитие. Тренинг готовности к экзаменам. М.: 2005 г.
   
3. 
   Пряжников Н.С. Профориентация в школе: игры, упражнения, опросники. М.: 2005 г.
   
4. 
   Резапкина Г.В. Я и моя профессия. М.: 2000 г.
   
5. 
   Резапкина Г.В. Скорая помощь в выборе профессии. М.: 2004 г.